Einn Helsingi - 01.03.1946, Page 8

6
EINN HELSINGI
handa þjóðfélaginu einum og ein-
um þeirra einstaklinga, sem hlotið
hefðu ríkmannlegt pund í vega-
nesti, en sem það sjálft vaeri svo
á góðum vegi með að myrða og
mylja sundur í helkvörn stein-
runninna lögmála, — kæfi í gas-
eitruðum grafhvelfingum rotnaðra
erfðakenninga og lífsskoðana, —
og sundurslíta ögn fyrir ögn í dauð-
myrkvuðu helvíti vanþekkingar og
múgsefjana með skipulagningar,
vxtisvélinni — þessari him-
inkljúfandi alætu, sem geysar í
brennandi eldslogum tortímingar-
innar út frá horfnum heimum yfir
alla verandi mannlegra skynjana
og inn í óséðar verðandir þeirra,
— með alla hina vitóðu veröld á
hælum sér æpandi: „Drepið ein-
staklinginn, — lifi heildin!" —
Þennan ógnum fyllta dauðadóm
heildarinnar yfir sjálfri sér.
Og hvflð okkur snertir, þessa fá-
mennu fjölskylduþjóð, þá mun
ekkert okkar, svona hvert fyrir sig,
neita þeirri staðreynd, að það er
ekki all-lítill hópur úr þeirri fjöl-
skyldu, sem farið hefur „í hund-
ana“ — í „óreglu og drykkjuskap",
— góðra og glæsilegra mannsefna,
— jafnvel afburðamanna, —
svona ár frá ári. — Já, horfið oss
fyrir fullt og allt, án þess að nokk-
urs staðar sjáist spor eftir þá á
jörðinni; — týnzt og fótumtroðist,
án þess að við fengum að sjá eða
njóta nokkurra ávaxta af pundi
þeirra. Eða, þegar bezt hefur gegnt,
aðeins fengið í arf eftir þá fáein og
örsmá brot þess, sem þeir hefðu
getað lagt fram til lífsins, af varan-
legum verömætum, —;þeim einu
varanlegu verðmætum, sem mað-
urinn getur eignast: þekkingu og
yfirsýn um hin ýmsu svið mann-
legs lífs og þróunar.
Flest okkar mun víst geta bent
á eitt og jafnvel mörg slík dæmi
frá eigin persónulegri reynslu eða
viðkynningu, — og enn fleiri af
o. ðspori. Og þeir sem nokkra yfir-
g> ipsþekkingu ha'a á sögu þjóðar-
innar, gætu svo haldið áfram að
telja upp endalausar raðir af slík-
um harmsagnahetjum og píslar-
vottum þjóðfélagsins lengst aftur í
aldir, — þó að þessi tortímandi
bölsbylgja bryti ekki og flæddi yf-
ir þjóðina í allri sinni ógn, fyrr en
helstormur fordæmandi og vitóðr-
ar banntrúar — og skynlaust vín-
hatur ístöðulítilla smásálna, skall
á og geysaði yfir landið, — kæf-
andi hverja rödd mannlegrar skyn-
semi með öskrum og æðisópum
vanmáttarkenndarinnar.
En fyrir tilverknað þess óveðurs
mun nú heldur enginn neita því,
að hann sé sér þess meðvitandi
hvílík óhemjusóun hafi átt og eigi
sér stað, á hæfileikum og vaxtar-
skilyrðum þeirra og ómetanlegum,
andlegum verðmætum. Enda er sá
sónninn sunginn hátt af öllum hin-
um bann- og bindindisóða trúboða-
lýð og valdboðspostulum. — Þess-
um vesalings fáráðlingum, sem svo
heimta meira af lögmálsfjötrum,
þrengri reglugerðakerfis og flóknari
og stærri, — grundvallarlaus,
skipulagsbákn, —- allt þetta sem er
upphaf alls ills og hin eina og al-
gjöra orsök meinsins, og næring
þess. Þessa sívaxandi meins, sem