Einn Helsingi - 01.03.1946, Síða 38

36
EINN HELSINGI
ÞID SEHH HAFID GADIAH AD SðHD í HEIMDHÖSUM
og hafið ánægju af léttum lögum og liprum textum,
gerið svo vel og lesið eftirfarandi tilmaeli viðvíkjandi
útgáfu lítillar söngtextabókar.
íslenzk alþýða hefur löngum verið sönghneigð og ljóðelsk. Og mörgum
sárfættum og þreyttum hefur það á lífsleiðinni létt þunga stund, að raula
„sér til hugarhægðar". En meðal fólks almennt hefur mér virzt að sá hug-
léttir, sem það færði því, hafi fyrst og fremst verið bundinn því skilyrði, að
lag og ljóð fylgdust að. Orðlaust söngl, blístur eða trall hefur aldrei nægt
íslenzkri alþýðu eitt saman, sem eðlilegt er um svo ljóðhneigða og rímgáf-
aða þjóð.
Og nú á þessum síðustu tímum, þegar söngvar og ljóðalög flæða látlaust
yfir landið úr öllum áttum heims, hefur mér virzt koma í ljós áberandi
skortur á sæmilegum söngtextum. Mörg fræg og stórbrotin lög jafnt og
snotur ljúflög og mjúklátar dægurflugur hafa flutzt hingað án þess að hafa
fengið aðra orðafylgd en brot og slitur úr textum á öðrum málum, og þá
oft meira og minna afbökuðum.
Svo er það og, að fjöldi snoturra texta og sönghæfra fyrnist svona ár frá
ári, sem eðlilegt er, bæði vegna þess, að efni þeirra hefur verið tengt ein-
hverjum gleymdum dægurmálum eða úreltri orðatízku, og eins það, að ekki
er hægt að gera þær kröfur til léttra söngtexta, að þeir flytji með sér eitthvert
varanlegt bókmenntagildi. Þeirra hlutverk er líka fyrst og fremst, að þeir
séu áferðarsléttir, alþýðlegir og auðlærðir og falli vel að laginu og að þeir
túlki einhver þau hughrif, sem lagið geti undirstrikað. En einmitt slíkt ljóð,
sem opinberar sig allt strax, gefur við fyrstu sýn allt sem það hefur að flytja
i látlausum einfaldleik, einmitt það er hætta á að verði fljótt lciðigjarnt og
þvælt. Og svo fer að fyrnast yfir það, og því miður þá oft lagið líka, sem oft
á þó i eðli sínu kröfur og möguleika til lengra lífs, ef því áskotnast aðeins
nýr stundarlexli.
Eg tel mig því hafa komizt að þeirri niðurstöðu, að hver viðbót nýrra
sönglagatexta ætti að vera vel þegin af allri alþýðu manna og jafnvel kær-
komin mörgum meðal hins syngjandi fólks hversdagsins. Og sú ályktun mín
hefur nú orðið til þess, að ég undanfarið hef dregið saman og rifjað upp
ýmsa texta eða textabrot, sem flogið höfðu eins og ósjálfrátt upp í hugann
öðru hvoru nú síðustu árin, — texta og textabrot við ýmis smálög, gömul og
ný, sem ég, eins og fleiri, hafði raulað mér til afþreyingar og til varnar gegn
kvíða, ömurlyrtdi og þreytu þessi seinustu árin. Þessi söngljóðabrot hefi ég
nú um nokkurn tíma verið að tína saman af minnisblöðum eða rifja upp í
huganum, vinna úr þeim og snyrta þau, og jafnframt reynt að samhæfa þau
lögunum, sem þau voru sprottin frá.
Enn frernur hefi ég, eftir að ég tók til við þetta, samið eða þýtt að meira
eða minna leyti allmarga nýja texta, eða sem næst því helming þeirra 70—80
texta, sem nú liggja í handriti að mestu leyti fullgerðir, auk annarra, sem
enn eru í brotum. Um marga þessa texta er hvorki hægt að segja, að þeir séu
frumsamdir né þýddir, heldur einhvers konar yfirfærslur á stemningu Ijóðs-
ins og staðfærslur á efni þeirra. Stundum hef ég aðeins haft frumtextana til