Fréttablaðið - 09.12.2016, Blaðsíða 19

Vegna fyrirspurnar fréttastofu 365 um störf nefndar um dómarastörf, NUD. Nefnd
um dómarastörf setti reglur í kjölfar
gildis töku laga um dómstóla 1998
sem varða hlutafjáreign dómara
og aukastörf þeirra. Reglurnar voru
birtar í Stjórnartíðindum. Hvað varð-
ar fyrst hlutafjáreign dómara þá eru
lögin og reglurnar alveg skýr. Dóm-
ara ber sjálfum að eigin frumkvæði
að tilkynna NUD um hlutafjáreign
sína þegar slík eign verður til, hvort
sem það gerist fyrir kaup, arf eða með
öðrum hætti. Kjarni málsins er sá að
þessi lagaskylda hvílir á dómaranum
sjálfum og nefndin þarf ekki að halda
uppi fyrirspurnum með reglulegu
millibili.
Þessi skylda er öllum dómurum
kunn. Þrátt fyrir það gekk nefndin
eftir því við dómarahópinn í upphafi
hvort slíkum tilkynningarskyldum
eignum væri til að dreifa. Í nokkrum
tilvikum reyndist svo vera. Tilkynn-
ingar eftir það um hlutafjáreign
dómara voru fáar. Ef engin sérstök
viðbrögð urðu af hálfu nefndarinnar
við slíkum tilkynningum mátti dóm-
ari ganga út frá því með réttu að ekki
væru gerðar athugasemdir.
Þessi sama lagaskylda hvílir á hverj-
um og einum dómara að upplýsa um
aukastörf sín og fá leyfi fyrir þeim, ef
undan eru skilin tiltekin störf sem
aðeins eru tilkynningarskyld. Sumum
aukastörfum er dómurum beinlínis
óheimilt að sinna. Flest falla í þann
flokk þar sem leyfi nefndarinnar er
áskilið og þá óheimilt að sinna slíku
fyrr en að fengnu leyfi. Enn önnur
störf nefndarinnar lutu að kvörtun-
um aðila dómsmála á meðferð dóm-
ara á máli viðkomandi, en umfang
sumra þeirra og skjalafjöldi gat orðið
talsverður.
Öll gögn í vörslu nefndarinnar
Eftir að lokið var umfjöllun einstakra
mála voru gögn þeirra lögð upp í
tímaröð. Við starfslok í nefndinni
2010 kom ég skjalasafni hennar í
hendur viðtakandi formanns. Fyrir
mistök mín varð þá eftir lítill hluti
skjalasafnsins. Skjalakassa, sem
geymdi þau gögn, kannaði ég ekki
fyrr en eftir starfslok mín í Hæsta-
rétti og þá komu mistökin í ljós. Þessu
greindi ég eftirmanni mínum í nefnd-
inni frá fyrir alllöngu síðan. Gögnun-
um var hins vegar ekki komið á réttan
stað fyrr en 4. desember sl. þegar eftir
því var leitað. Í þeim reyndist vera eitt
skjal sem snertir umfjöllun 365 miðla
fyrr í vikunni, en það er tilkynning
Markúsar Sigurbjörnssonar hrd. frá
2007 um sölu hlutafjár. Tilkynning
Markúsar nokkrum árum fyrr um að
hann hafi eignast hlutabréf fyrir arf
mun vera í þeim hluta skjalasafnsins
sem var afhentur 2010. Eftir þetta á
að vera fullvíst að öll gögn, sem beint
hefur verið til nefndarinnar eða sem
orðið hafa til hjá henni, eru nú í
vörslum nefndarinnar.
Höfundur var formaður
NUD frá 1998 til 2010.
Vegna nefndar um
dómarastörf
Gunnlaugur
Claessen
fv. hæstaréttar-
dómari Eftir að lokið var umfjöllun
einstakra mála voru gögn
þeirra lögð upp í tímaröð.
Við starfslok í nefndinni
2010 kom ég skjalasafni
hennar í hendur viðtakandi
formanns. Fyrir mistök mín
varð þá eftir lítill hluti skjala-
safnsins.
Í dag
Bergur Ebbi
Fidel Castro er kominn ofan í jörðina. Það lá alltaf fyrir að hann myndi deyja en það segir ekki alla
söguna. Hann var brenndur og askan
var jörðuð. Lík hans var ekki varðveitt
og komið fyrir í grafhýsi eins og líki
Leníns. Það er ekki sjálfgefið að svo
varð ekki. Það hefði verið töluverð
eftirspurn eftir líkinu. Smurður Fidel
Castro hefði laðað til sín milljónir
ferðamanna árlega. Sjálfur myndi ég
frekar borga peninga til að sjá dauðan
Castro heldur en lifandi Kanye West,
þó að ég sé reyndar aðdáandi hins
síðarnefnda.
Hvert er ég að fara með þetta?
Fidel Castro var ein skærasta
stjarna tuttugustu aldar. Hann hafði
meiri áhrif á heimsmálin heldur en
flestir Bandaríkjaforsetar, meiri áhrif
á stemninguna á 7. áratugnum en
nokkur hippaleiðtogi og líklega hafa
fáir menn á síðari tímum haft jafn
mikil áhrif á menntaelítu heimsins og
Castro sem þó var ekki með nema eina
gráðu í faginu sem snobbaðir fræði-
menn telja teknókratíska stílæfingu:
lögfræði.
Rifflar, vindlar, Adidas
Hann var stjarna í öllum skilningi.
Andlitið á honum prýddi forsíðu
bandaríska stórblaðsins Time alls níu
sinnum. Hann var einnig forsíðumódel
hjá Life, Esquire og fleiri lífsstílsblöð-
um. Myndirnar sýndu ekki hefðbund-
inn stjórnmálamann heldur öskrandi
skýrt myndmál. Rifflar, grænar her-
mannaskyrtur, baskahúfur, vindlar,
skegg, konur og æstir aðdáendur. Síðari
tíma myndir af Castro sýndu hann
oftast í Adidas-galla (hann prófaði
reyndar líka Puma og FILA), afslappað-
an eins og gamlan rappara. Líklega var
hann bara að spila eftir eyranu en það
skal fullyrt að ekki einu sinni dýrasta
ímyndarskrifstofa veraldar hefði getað
skapað svo aðlaðandi myndmál.
Ég er einn af þeim sem hef marg-
sinnis á ævinni fengið Fidel Castro á
heilann. Ég hef litið á það sem köllun
að skilja hann. Ég hef kynnt mér sögu
hans og lesið rit eftir hann til að reyna
að finna kjarnann. Því meira sem ég
las og diskúteraði Castro því minna
skildi ég aðdráttaraflið. Ég var að gera
grundvallarmistök – og við gerum þessi
mistök því miður alltof oft. Kjarninn
er ekki alltaf falinn undir yfirborðinu.
Kjarninn er ekki alltaf innsta lagið,
kvikan í miðjunni eða þess eðlis að
maður þurfi að kafa eftir honum.
Kjarninn í Fidel Castro er sjálft yfir-
borðið – og eins þversagnarkennt og
það hljómar þá gerir það hann engu
minna dýpri.
Pípa og Kalashnikov-riffill
Það er engan sérstakan sannleika að
finna í löngum ritum Fidels Castro um
alþjóðavæðingu og ójöfnuð. Það sama
á við um ræður hans og aðra hefð-
bundna intellígensíu. Sannleikurinn
var falinn í því að hann lét milljónir
manna halda að þar væri eitthvað sér-
stakt að finna meðan aðdráttaraflið var
alltaf byssurnar og vindlarnir. Auðvitað
dreymdi píputottandi menntamenn
í háskólum Vesturlanda um að halda
á Kalashnikov-riffli og vera eins og
Fidel eða að minnsta kosti fá að hitta
hann og reykja með honum vindil. Það
vildi enginn vera þegn hans, það vildi
enginn stjórnkerfi hans, fólk vildi bara
hann og ímynd hans þó að flestir hefðu
líklega ekki viðurkennt það. Þetta var
blautur draumur – nánast freudískur
– sem lamaði dómgreind milljóna
hugsandi manna.
Mér finnst sjálfum bara allt í lagi að
viðurkenna það. Auk þess er ég alls
ekki sá fyrsti sem held fram þessari
kenningu. Mig grunar að margar minn-
ingargreinar sem nú eru ritaðar um
Fidel Castro innihaldi hugmyndir af
þessum meiði. Ástæðan fyrir því að ég
ritaði þennan pistil er önnur. Boðskap-
ur þessa pistils er hvort það megi yfir-
færa Fidel Castro hugmyndina á aðra
hluti í samfélaginu. Hvort við séum
oft að leita að kjarna undir yfirborði
þegar það er einmitt yfirborðið sem
inniheldur alla merkinguna. Nú ætla
ég að setja fram geysilega alhæfingu og
bið þá sem þjást af ofnæmi fyrir slíku
að telja upp að tíu. Hér kemur það. Mér
finnst risastór hluti allra greininga,
skýringa og gagnrýni á fréttaatburði
eða menningarafurðir vera tilgangslaus
mokstur.
Alvöru gull?
Hvers vegna er Donald Trump að verða
forseti Bandaríkjanna? Ætlar fólk að
eyða meira púðri í að rannsaka það
mál með lýðfræðilegum kenningum
eða að það sé algóriþma samfélags-
miðla að kenna? Sannleikann í því
máli er ekki að finna með því að leita
að kjarnanum undir yfirborðinu.
Kjarninn er sjálft yfirborðið. Gylltur
maður með hár úr gulli sem býr í
gullturni vann kosningar því tugir
milljóna manna og kvenna vilja það
sem glóir. Fólk vill gull. Þið megið rétta
mér Nóbelinn núna.
Þá segja sumir á móti: En gullið
hans Donalds Trump er ekki alvöru
gull. Hann er feik! En það er nákvæm-
lega þarna sem moksturinn hefst. Því
hvað er alvöru gull? Er nóg að það sé
14 karata? Þarf það kannski að vera
18 karata? 20 karata? Eða þarf það
að vera hreinasta gull í heimi, svo-
kallað 999.999 gull, sem þó er reyndar
ekki 100%. Þarf að fylgja vottorð
frá lærðum gullsmiði til að gullið sé
alvöru? Skiptir máli í hvaða skóla hann
lærði gullsmíði? Hver er kjarninn
í málinu? Hann krefst ekki rann-
sóknarvinnu. Ásóknin í gull er í sínu
hreinasta eðli ásókn í það sem skiptir
ekki máli. Ef það glóir á yfirborðinu
og fólk girnist það þá þarf ekki að kafa
neitt dýpra. En margir skilja þetta ekki
heldur eyða ævi sinni í að moka áfram
í leit að kjarnanum. Þess vegna er besti
bissness í heimi að selja skóflur. Og þið
getið rétt mér annan Nóbel núna, að
þessu sinni fyrir hagfræði.
Hvíl í friði Fidel Castro.
Castro og kjarninn
Auðvitað dreymdi píputottandi
menntamenn í háskólum Vestur-
landa um að halda á Kalashni-
kov-riffli og vera eins og Fidel
eða að minnsta kosti fá að hitta
hann og reykja með honum
vindil.
Langarima 21, 112 Reykjavík - Sími 577 5300
OPIÐ mánudaga til fimmtudaga frá kl. 9-18:30 & föstudaga frá kl. 9-18.
af vítamínum og bætiefnum
fram að jólum.
Af því tilefni verður
Rima Apótek
20 ára!
20% afslá

s k o ð u n ∙ F R É T T a B L a ð i ð 19F Ö s T u d a g u R 9 . d e s e m B e R 2 0 1 6
0
9
-1
2
-2
0
1
6
0
4
:3
0
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
B
9
C
-8
9
9
C
1
B
9
C
-8
8
6
0
1
B
9
C
-8
7
2
4
1
B
9
C
-8
5
E
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
7
2
s
_
8
_
1
2
_
2
0
1
6
C
M
Y
K