Morgunblaðið - 02.11.2016, Side 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. NÓVEMBER 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Eitt af þvísem fékkskell í ný-
afstöðnum kosn-
ingum er krafan
um að Ísland ger-
ist aðili að ESB,
eða að Ísland
sæki um aðild, eins og sumir
stuðningsmenn kjósa að
orða það. Sá flokkur sem
haft hefur ESB-aðild sem
sitt helsta mál um árabil, í
raun sitt eina mál, hvarf
næstum af þingi. Aðrir
flokkar sem hafa svipaða
stefnu földu hana sem mest
þeir máttu. En heildarnið-
urstaðan er sú að samanlagt
fengu stuðningsflokkar
Evrópusambandsaðildar lít-
inn stuðning, eða rúman
fimmtung atkvæða og vegna
feluleiks þeirra gagnvart
málinu var drjúgur hluti
þess stuðnings þrátt fyrir þá
stefnu en ekki vegna henn-
ar.
Engu að síður eru þeir enn
til á þingi sem reyna að villa
um fyrir fólki og halda því
fram að sækja eigi um aðild
og sjá hvað kemur út úr
„samningaviðræðunum“
eins og þeir kjósa að kalla
aðlögunarviðræðurnar sem
Evrópusambandið býður
umsóknarríkjum upp á.
Þessi málflutningur heldur
áfram þrátt fyrir að vinstri
stjórnin hafi siglt í strand
með umsóknina vegna þess
að Evrópusambandið býður
ekki upp á neinar tilslakanir
og honum er líka haldið
áfram þrátt fyrir að Evrópu-
sambandið hafi allan tímann
talað skýrt um að ekki sé um
neitt að semja.
Enn ein staðfesting þessa
fékkst á dögunum þegar sr.
Svavar Alfreð Jónsson,
sóknarprestur við Akureyr-
arkirkju, sendi fyrirspurn til
Evrópusambandsins og
spurðist fyrir um hvert eðli
umsóknar að sambandinu
væri. Spurningar Svavars, í
íslenskri þýðingu, voru
eftirfarandi: „Þegar ríki
ákveður að sækja um inn-
göngu í Evrópusambandið,
lítur sambandið þá á slíka
umsókn annað hvort sem 1)
fyrirspurn án skuldbindinga
þar sem möguleikarnir í boði
fyrir umsóknarríkið eru
kannaðir og fundnar mögu-
legar undanþágur frá óhag-
stæðum hlutum löggjafar
Evrópusambandsins eða 2)
yfirlýsingu um vilja um-
sækjandans til
þess að ganga í
sambandið í sam-
ræmi við lög-
formlegt fyrir-
komulag inn-
göngu í það?“
Þessar spurn-
ingar eru skýrar og svar
Evrópusambandsins var
ekki síður skýrt: „Reglur
Evrópusambandsins sem
slíkar (einnig þekktar sem
acquis) eru óumsemjan-
legar; þær verður að lög-
leiða og innleiða af umsókn-
arríkinu. Inngönguviðræður
snúast í raun um það að
samþykkja hvenær og með
hvaða hætti umsóknarríkið
tekur upp og innleiðir með
árangursríkum hætti allt
regluverk ESB og stefnur.
Inngönguviðræður snúast
um skilyrði og tímasetningu
upptöku, innleiðingar og
framkvæmdar gildandi laga
og reglna ESB.
Hafa ber í huga að ESB
starfrækir víðtækt sam-
þykktarferli sem sér til þess
að ný ríki eru aðeins sam-
þykkt þegar þau geta sýnt
fram á það að þau muni og
geti sinnt hlutverki sínu sem
fullgildir aðilar, það er með
því að uppfylla allar reglur
ESB og staðla, hafa sam-
þykki stofnana sambandsins
og ríkja þess og með því að
hafa samþykki eigin borgara
– annað hvort í gegnum sam-
þykki þjóðþinga þeirra eða
þjóðaratkvæði.“
Þetta svar er staðfesting á
því sem Evrópusambandið
hefur þegar sagt, en er jafn-
vel enn ýtarlegra og skýr-
ara. Enginn getur haldið því
fram þegar svo skýrt er tal-
að að hægt sé að semja um
eitthvað við inngöngu í Evr-
ópusambandið. Samninga-
viðræður fara ekki fram um
neitt efnislegt, aðeins um
það hvenær umsóknarríkið
tekur upp allar reglur Evr-
ópusambandsins og aðlög-
unarviðræðurnar ganga út á
að fullvissa Evrópusam-
bandið um að svo hafi verið
gert.
Reglur Evrópusambands-
ins eru „óumsemjanlegar“
að sögn sambandsins sjálfs.
Þetta svar, auk skýrrar nið-
urstöðu nýafstaðinna kosn-
inga, þýðir að krafa um um-
sókn að Evrópusambandinu
hlýtur að vera komin út úr
umræðu íslenskra stjórn-
mála.
ESB hefur í nýju
svari talað afar
skýrt um skilyrði
sem umsóknarríki
þurfa að sæta}
Reglur ESB eru
„óumsemjanlegar“
Í
útvarpinu um daginn var ungur mað-
ur að lýsa því fjálglega hvernig hann
hafði farið með gæludýr sitt eftir að
það varð fyrir bíl: breytt því í flygildi.
Það var svo gaman hjá honum, og
ekki síður gaman hjá útvarpskonunni sem
ræddi við hann, þegar hann lýsti hvernig hann
hefði flegið skepnuna og stoppað hana upp á
grind með fæturna útglennta svo festa mætti
mótor með þyrluspöðum á hvern fót. Svo
þurfti bara að setja rafhlöðu í belginn og fjar-
stýringu og hefja sig til flugs!
Mér varð hugsað til þessa unga „hugvits-
manns“ þegar ég handlék endurútgáfu þeirr-
ar gagnmerku bókar Forystufjár eftir Ásgeir
Jónsson frá Gottorp sem Bókaútgáfan Sæ-
mundur gaf út fyrir stuttu.
Í endurútgáfunni er ýmsan fróðleik að
finna, meðal annars lista yfir orð sem lýsa einkennum og
atferli sauðfjár, myndir af eyrnamörkum með marka-
heitum, sagt frá ræktun forystufjár á Íslandi frá því bók-
in kom upprunalega út 1953 og forystuhrútum á sæð-
ingastöðvum, svo dæmi séu tekin, og síðan ítarleg
mannanafnaskrá, önnur skrá yfir bæjarheiti og helstu
örnefni og svo ein til, stórmerkileg finnst mér: Nöfn
sauðfjár og annarra ferfætlinga. Þar koma fyrir færslur
eins og Botni undan Mórubotnu Mórubotnudóttur,
Hrafnkelsstöðum og geri undan Kommu, sæðingahrútur
03-986 og Hnokki, hundur á Héðinshöfða.
Það er næsta víst að dýr kæra sig kollótt um það hvort
þau beri nafn eða ekki og eins hvert það nafn
er. Það gefur líka augaleið að það að gefa
skepnu nafn tryggir henni ekki góða ævi eða
að henni sé sýnd virðing eftir dauðann. Málið
er nefnilega það, lesandi góður, að okkur
mönnum er tamt að koma illa fram við önnur
dýr nema okkur sjálf (þó að við leikum iðu-
lega hvert annað hart), nema við getum haft
not af þeim. Við kærum okkur til að mynda
flest kollótt um það þó að við séum langt kom-
in með að útrýma þorra dýrategunda í heim-
inum og fréttir um það að ríflega helmingur
dýrategunda hafi horfið fyrir fullt og allt á
síðustu fjörutíu árum er nánast neðanmáls-
frétt og frétt um að ekki sé langt í það að
tveir þriðju tegunda fiska, froskdýra, skrið-
dýra og spendýra séu aðeins til í sögum, á
myndum og á myndskeiðum á YouTube.
Sú óvirðing sem við sýnum dýrum, er ekki síst merki-
leg fyrir það að við erum dýr sjálf, gráðugustu og
grimmustu dýr merkurinnar, en þrátt fyrir það rennur
okkur ekki blóðið til skyldunnar.
Í merkisriti Ásgeirs Jónssonar frá Gottorp birtist við-
horf til dýra sem litast eðlilega nokkuð af því hvaða not
mátti hafa af þeim, en í henni birtist líka virðing fyrir
málleysingjum sem gleymist eftir því sem þeir verða
fjarlægari okkur, eftir því sem þeir birtast ekki sem lif-
andi verur heldur bara sem vakúmpakkaðar kræsingar
tilbúnir á pönnuna, á grillið, inn í ofninn. Nú eða til þess
að breyta í leikfang. arnim@mbl.is
Árni
Matthíasson
Pistill
Menn og málleysingjar
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Laufey Rún Ketilsdóttir
laufey@mbl.is
Ég er sannfærður um aðIceland Airwaves hafispilað stórt hlutverk í þvíað við erum með gríðar-
lega gott tónlistarlíf hér á landi. Há-
tíðin hefur hjálpað mörgum að koma
sér á framfæri í gegnum tíðina þó að
við viljum auðvitað ekki eigna okkur
allan heiðurinn af því,“ segir Grímur
Atlason, einn stjórnenda Iceland
Airwaves-hátíðarinnar, en það er um
þessar mundir sem þúsundir er-
lendra gesta flykkjast til landsins og
fjöldi Íslendinga leggur leið sína í
miðbæ Reykjavíkur á Iceland Air-
waves sem stendur yfir dagana 2.-6.
nóvember.
Það eru um 220 listamenn sem
stíga á stokk í ár og af þeim eru um
155 íslenskir listamenn á móti um 65
erlendum. Spilað verður á 267 tón-
leikum en um 9.000 manns hafa þegar
tryggt sér armband til þátttöku í há-
tíðinni. Áhugasamir tónlistarunn-
endur geta einnig notið hátíðarinnar
án þess að borga sig inn því viðamikil
utandagskrá eða Off-venue býður
einnig upp á um 820 tónleika að þessu
sinni á 62 stöðum um bæinn og áætl-
að er að þá viðburði sæki um 80.000
manns.
„Það eru mjög margir sem koma
til að skoða íslenska tónlist á meðan
Íslendingarnir eru hrifnari af erlendu
böndunum. Orðspor hátíðarinnar er
að við séum beitt í okkar bókunum,
sjálfstæð og ekki gamaldags,“ bætir
Grímur við en í gegnum árin hafa stór
nöfn í tónlistarheiminum, á borð við
Suede, Flaming lips, Björk, Sigur
Rós, Hozier, Hurts, Robyn, Florence
and the machine, Kraftwerk og ótal
fleiri komið fram á hátíðinni.
„Dýnamíkin er góð“
Hátíðin hefur þó ekki alltaf verið
svo fjölmenn bæði hvað varðar gesti
og tónlistaratriði því árið 1999 þegar
fyrsta Iceland Airwaves-hátíðin var
haldin spiluðu einungis sjö bönd og
voru gestirnir færri en fengið höfðu
boð. „Það var Guðmundur Sesar heit-
inn sem fór með þessa hugmynd til
Icelandair sem tók afar vel í hug-
myndina og hélt vísi að Airwaves á
Akureyri vorið 1999. Í framhaldinu
var ákveðið að halda hátíð í október
1999,“ segir Grímur en hún fór þá
fram í flugskýli nr. 4. Næstu ár var
hátíðin m.a. haldin í Laugardalshöll,
miðbæ Reykjavíkur og síðar einnig í
Valshöllinni.
Icelandair hefur verið aðal-
styrktaraðili hátíðarinnar frá upphafi
og segir Grímur að aðkoma þeirra
ásamt Reykjavíkurborg og tónlistar-
mönnunum myndi þríhyrning sem
virki afar vel. „Tónlistarmennirnir
eru að reyna að koma sér á framfæri
og halda góða tónleika, Reykjavíkur-
borg og Icelandair vilja fjölga ferða-
mönnum og auðga mannlífið í leiðinni
– þannig þetta virkar, dýnamíkin er
góð.“
Sprengja árið 2011
Stóra sprengjan í aðsóknarfjölda
á hátíðina varð þó ekki fyrr en eftir
árið 2010 en það ár sóttu um 6.800
gestir hátíðina, þar af 4.008 erlendir.
Árið 2013 voru gestirnir alls orðnir
8.200 og síðustu tvö ár hafa gestirnir
talið 9.000 og hlutfall erlendra gesta
verið um 60%.
„Íslendingum sem sækja há-
tíðina hefur í raun ekki fjölgað
mikið á síðustu árum en fjölgunin
er öll í erlendum gestum,“ segir
Grímur. Harpa hafi breytt eðli há-
tíðarinnar þegar hún var tek-
in í notkun árið 2011 en
þá hafi verið hægt að
fjölga gestum töluvert
og bjóða upp á fleiri
tónlistaratriði.
Frá sjö böndum í 220
á Iceland Airwaves
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Vinsæl Iceland Airwaves hefur stækkað ár frá ári síðan henni var hleypt
af stokkunum árið 1999. Um 9.000 manns sækja hátíðina sem hefst í dag.
Hátíðin hefur þróast í gegnum
árin bæði hvað varðar bókun
tónlistaratriða og aðbúnað
listamanna, greiðslur til lista-
manna og mat til listamanna
svo eitthvað sé nefnt. Þetta
segir Grímur Atlason en bókanir
hljómsveita á hátíðina séu nú
gerðar á breiðari grunni. „Það
er mikilvægt að reyna að ná inn
til eldri hópa og yngri hópa –
við reynum að ná breidd án
þess þó að slaka á kröfum.“
Þá hefur fjöldi hljómsveita
haldist í kringum 220 talsins á
hverju ári með nokkrum undan-
tekningum. Ný erlend bönd
eru einnig yfirleitt 65 eða
70 talsins á meðan um 40
ný íslensk bönd koma
einnig fram árlega.
„Flest böndin
sem koma fram
hafa aldrei
komið fram
hérna áð-
ur.“
Meiri breidd,
sömu kröfur
ÞRÓAST Í GEGNUM ÁRIN
Grímur
Atlason