Dagblaðið Vísir - DV - 03.03.2015, Blaðsíða 10

Vikublað 3.–5. mars 201510 Fréttir
„Þetta er ekki menntastofnun
– Þetta er barnagæsla“
H
jallastefnan er kannski fínn
leikskóli – en ekki grunn-
skóli.“ Þetta segir fyrrver-
andi grunnskólakennari hjá
Hjallastefnunni í samtali
við DV. Hér er rætt við fimm fyrrver-
andi kennara við grunnskóla Hjalla-
stefnunnar sem hafa flestir svipaða
sögu að segja. Þeir tala um skort á
fagmennsku, að frjálsræði kennara
sé of mikið og erfitt sé að fylgja að-
alnámskrá grunnskóla með það efni
sem kennarar fá í hendur. Hér er
einnig rætt við foreldra sem eiga, eða
hafa átt, börn í grunnskólum Hjalla-
stefnunnar. Sumir hafa jafnvel fært
börnin sín yfir í hefðbundna skóla
vegna ósamræmis milli niðurstaðna
úr samræmdum prófum og dómum
frá skólunum.
Fá enga leiðsögn
Hjallastefnan rekur fjóra einkaskóla
á grunnskólastigi og einn samrekinn
leik- og grunnskóla. Þetta eru Barna-
skóli Hjallastefnunnar og Vífils-
skóli í Garðabæ, Barnaskóli Hjalla-
stefnunnar í Hafnarfirði, Barnaskóli
Hjallastefnunnar í Reykjavík og
Tálknafjarðarskóli. Vinsældir stefn-
unnar eru óumdeildar sem sýnir sig
best í mikilli eftirspurn og löngum
biðlistum.
Hjallastefnan var í upphafi sett
fram sem kennslufræði fyrir leik-
skólastig. Hugmyndafræðin snýst í
stuttu máli um að viðurkenna ólíkar
þarfir aldurshópa, kynja og einstak-
linga. Í því skyni eru skólarnir kynja-
skiptir. Þá notast kennarar við óhefð-
bundin námsgögn og hefðbundnar
barnabækur eru ekki keyptar. Sama
hugmyndafræði liggur til grundvall-
ar útfærslu hennar fyrir grunnskóla-
stig. Kennararnir sem DV ræðir við
telja yfirfærslu hugmyndafræðinn-
ar úr leikskóla og í grunnskóla hins
vegar hafa mistekist. „Þetta er ekki
menntastofnun – þetta er barna-
gæsla,“ segir einn þeirra.
Kennararnir töluðu flestir um
skort á fagmennsku og ákveðið
stefnuleysi við yfirfærsluna á grunn-
skólastigið. Nýtt starfsfólk fái til að
mynda enga leiðsögn um hvernig eigi
að haga náminu. „Ég spurði hvort það
hefði ekki verið sniðugt að vera með
námskeið fyrir nýja kennara um bók-
laust nám, en það var aldrei gert. Það
var farið af stað með nám án þess að
vita hvernig ætti að útfæra það,“ full-
yrðir einn kennarinn.
Gríðarleg starfsmannavelta
Þá segja kennarar það ekki hjálpa til
að starfsmannavelta er gríðarleg hjá
fyrirtækinu, sem geri það að verk-
um að lítil þekking og viska haldist
innan veggja skólans. Algengt sé
að starfsfólk hætti á miðju skólaári,
það hreinlega gefist upp. Tveir af
þeim kennurum sem DV ræddi við
fullyrða að einelti hafi viðgengist á
vinnustaðnum.
Vilborg Grétarsdóttir, fyrrverandi
kennari hjá Hjallastefnunni, skrifaði
meistararitgerð í mannauðsstjórnun
um áhrifaþætti starfsánægju hjá
starfsfólki Hjallastefnunnar. Tek-
ið skal fram að til rannsóknar voru
allir skólar Hjallastefnunnar, ekki
einvörðungu grunnskólarnir. Í ljós
kom að tæplega þriðjungur starfs-
manna hjá fyrirtækinu, leikskólun-
um þar með töldum, hafði einungis
unnið þar í eitt ár eða skemur. Starfs-
mannavelta er því nokkur. „Rannsak-
andi veltir fyrir sér hvort höfundur
Hjallastefnunnar hitti ekki naglann
á höfuðið þegar hún segir í starfs-
mannastefnunni að skýrar skorður
séu settar varðandi framkomu og
hegðun og hér skilji oft á milli hvort
fólk finni sig innan Hjallastefnuskóla
eða ekki, slík sé skuldbindingin.“
Þannig endist þeir í starfi sem séu
ánægðir í starfi hjá fyrirtækinu og
hafa svipað gildismat og stefnan feli
í sér, aðrir hætti.
Frjálsræði kennara of mikið
Kennararnir kvarta einnig yfir lé-
legum aðbúnaði í skólunum. Engar
skólabækur séu leyfilegar, nema
lestrarbækur, og lítið sé um önnur
námsgögn. Þá sé frjálsræði kennara
of mikið. „Hver og einn stjórnar
því hvað hann er að kenna. Námið
er ekki nógu markvisst. Auðvitað
er vandmeðfarið að leyfa hverjum
sem er að starfa þannig,“ segir einn
kennarinn.
Á heimasíðu Hjallastefnunnar
segir um námsgögn að notkun bóka
sé ígrunduð vandlega. Ekki séu
keyptar hefðbundnar barnabækur,
nema sem lesefni á barnaskólastig-
inu, námsbækur séu valdar af kost-
gæfni og aðeins notaðar að hluta til
í kennslustarfinu. Lögð sé áhersla
á einföld námsgögn þar sem sköp-
un og ímyndun sé í fyrirrúmi í fjöl-
breyttri reynslu hvers barns. Þannig
skapi sjálfbjarga fólk sitt eigið nám
með eigin lausnum.
Geta ekki fylgt aðalnámskrá
Kennararnir sem DV ræddi við full-
yrða að ekki sé hægt að fylgja aðal-
námskrá grunnskóla með þeim efni-
við sem þeir fá í hendurnar. „Það
er mjög erfitt að vera með faglega
vinnu þegar maður er ekki með neitt
í höndunum – hvorki aðgang að al-
mennum skólabókum né tölvum,“
segir einn kennarinn. Á meðan liggi
almenna kerfið undir ásökunum um
að vera gamaldags og úr sér geng-
ið. „Allir kennarar sem ég þekki sem
vinna í venjulegum grunnskólum
nota bækur, en eru jafnframt með
alla þessa fjölbreyttu vinnu sem
Margrét Pála þykist vera einhver höf-
undur að,“ segir annar.
Starfsálag og ekkert málfrelsi
Nokkrir kennarar tala að auki um
mikið starfsálag. „Á vinnustaðnum
færðu hálftíma á dag í svokallaða
samveru, sem er kaffi- og matar-
tími alls starfsfólks. Hádegismatur-
inn er borðaður með börnunum, en
það er hluti af heimilisfræðikennsl-
unni,“ segir einn kennarinn. „ Álagið
veldur því að við náum hreinlega
ekki að komast yfir það sem við
eigum að komast yfir. Ég held að
kennarar séu allir af vilja gerðir og
vilji gera sitt besta, en það þarf bara
að skapa betri aðstæður til þess,“
segir annar.
Þá segja kennararnir að í sam-
verunni, eina frítíma starfsfólks, sé
heldur ekki allt leyfilegt. „Þú mátt
ekki tala um pólitík, ekki um verka-
lýðsmál, ekki um vinnuna eða ann-
að starfsfólk, ekki launamál og ekk-
ert sem er í fréttum. Það mega ekki
vera dagblöð inni á kennarastof-
unni og helst máttu ekki vera í sím-
anum. Það er ekkert málfrelsi. Þarna
er stuðst við svokallaða meginreglu
tvö,“ útskýra kennararnir.
Mótsagnakenndar áherslur
„Meginregla tvö snýst um hið full-
orðna fólk innan Hjallastefnu-
skóla. Hún setur öllu starfsfólki
skýrar skorður varðandi framkomu
og hegðun og er í reynd skuld-
binding um að allir æfi sínar bestu
hliðar; einsetji sér að verða betri
manneskjur. Hér skilur oft á milli
þess hvort starfsfólk finni sig inn-
an Hjallastefnuskóla eða ekki – slík
er skuldbindingin!“ segir meðal
annars um meginreglu tvö á heima-
síðu Hjallastefnunnar. Að auki seg-
ir að Hjallastefnuskólar setji sér
skarpar reglur um boðlega orðræðu
innan skólans.
Kennararnir segja áhersl-
ur Hjallastefnunnar mótsagna-
kenndar. Á sama tíma og stúlkur
séu hvattar til að hafa meiri kjark
og segja það sem þeim finnst þá sé
n Engar matsskýrslur til um grunnskóla Hjallastefnunnar n Kennarar segja erfitt að fylgja aðalnámsskrá n Frjálsræði of mikið
Áslaug Karen Jóhannsdóttir
aslaug@dv.is „Það er mjög erfitt
að vera með fag-
lega vinnu þegar mað-
ur er ekki með neitt í
höndunum.