Dagblaðið Vísir - DV - 03.03.2015, Blaðsíða 24

Vikublað 3.–5. mars 201524 Neytendur
Að mæla eða
mæla ekki
gagnamagn
Í
fljótu bragði verður að teljast lík­
legra að minnkandi tekjur af
áskriftarsjónvarpi, verulega aukin
samkeppni við erlendar efnis­
veitur, hlutfallslega minnkandi
notkun á erlendu gagnamagni og
tækifæri til að fá inn tekjur af upp­
hali séu helsti drifkraftur þessara
breytinga. Frekar en að neytendur
skilji ekki netnotkun sína,“ segir Ját­
varður J. Ingvarsson, forstjóri fjar­
skiptafyrirtækisins Hringdu. Hann
skrifaði grein sem birtist á vef Kjarn­
ans á dögunum þar sem hann velti
fyrir sér þeirri ákvörðun tiltekinna
fjarskiptafyrirtækja að mæla alla net­
umferð viðskiptavina sinna. Hann
gefur lítið fyrir þær skýringar sem
fyrirtækin hafa gefið fyrir þessum
ákvörðunum sínum. En hvað hentar
neytendum og hversu mikið gagna­
magn þarf hinn hefðbundni not­
andi? DV rýndi í frumskóginn sem
er íslenski fjarskiptamarkaðurinn og
leitaði svara hjá fyrirtækjunum sem
á er deilt.
Síminn vildi auka gagnsæi
Í júní í fyrra reið Síminn á vaðið og
hóf að mæla alla netnotkun við­
skiptavina sinna en í því felst að
rukka fyrir innlenda netnotkun sem
og allt upp­ og niðurhal. Áður hafði
aðeins verið talið og rukkað fyrir er­
lent gagnamagn. Síminn bar því við
að með þessu væri verið að auka
gagnsæi og koma í veg fyrir netnot­
endum væri mismunað eftir því hvar
þeir eru og hvert þeir sæki efnið sitt.
Samhliða þessu stækkaði Síminn
gagnamagnspakka sína til að koma
til móts við þessa breytingu.
365 vildi einfalda fyrir notendur
Þann 1. febrúar síðastliðinn hóf 365
að gera slíkt hið sama. Sævar Freyr
Þráinsson, forstjóri 365, sagði í sam­
tali við DV af því tilefni að þetta væri
gert til að auðvelda viðskiptavin­
um að skilja netnotkun sína og til að
bregðast við samkeppni á markaði.
Þá hafði hann á orði að viðskipta­
vinir 365 hafi kallað eftir þessum
breytingum.
Fyrir þessa stefnubreytingu á ís­
lenskum fjarskiptamarkaði þá voru
helstu rökin fyrir því að rukka aðeins
niðurhal frá útlöndum sú að gagna­
samband um sæstreng við útlönd
væri aðkeypt og kostnaðarsamt. Ját­
varður segir að þegar fyrirtæki á borð
við Símann og 365 fóru að rukka fyrir
alla notkun, virðist sem þau rök hafi
skyndilega ekki átt við.
Hringdu, sem Játvarður er í
forsvari fyrir og er í samkeppni við
áðurnefnd fyrirtæki, býður upp á
t.d. ljósleiðaratengingu með ótak­
markað upphal og innlent niðurhal
í 10, 50 og 100 GB gagnapökkum en
þar að auki þrjár leiðir sem fela í sér
ótakmarkað gagnamagn, óháð upp­
runa en þar sem takmarkanir eru á
hraða.
Nettengt Ísland
Samkvæmt Hagtíðindum Hagstofu
Íslands teljast 97 prósent Íslendinga
nú til reglulegra netnotenda. Þetta er
hæsta hlutfall netnotenda í Evrópu
þar sem meðaltal reglulegra notenda
í löndum ESB er 75 prósent. Leiðir
Játvarður að því líkur að á næstu
árum muni netnotkun aukast enn
frekar enda mikið af þjónustu og af­
þreyingu að færast á netið. Þetta gæti
leitt til aukins kostnaðar fyrir not­
endur í gegnum gagnanotkun.
Sjónvarpsvenjur Íslendinga eru
að breytast. Áhorf á sjónvarpsstöðv­
ar hefur dregist saman um 38 pró­
sent frá 2008 samkvæmt mælingum
Capacent og hátt í 20 þúsund heim­
ili eru með aðgang að efnisveitunni
Netflix. Játvarður segir línulega dag­
skrá vera á undanhaldi og að fólk vilji
stjórna sinni eigin dagskrá. Bendir
hann á að Skjárinn, systurfélag Sím­
ans, hafi meðal annarra í takt við
þessar breytingar rekið efnisveituna
SkjárBíó sem býður fólki að leigja
sjónvarpsþætti og kvikmyndir.
Ákveðin afturför
Hann telur að aukin samkeppni frá
efnisveitum á borð við Netflix og
Google Play Movies geti komið niður
á tekjum innlendra aðila.
„Þá er einnig líklegt að töluverður
hluti af því efni sem þessar erlendu
efnisveitur bjóða upp á verði spegl­
að (vistað innanlands) á innlenda
þjóna til að minnka álag á samband
við útlönd og auka gæði til notenda.
Þegar sótt eru gögn sem búið er að
spegla telst það innlend notkun.
Þegar notkunin er innlend er hún
ekki mæld, þ.e. hún dregst ekki af
inniföldu gagnamagni áskriftarleið­
ar, þar til núna.“ Þá sé einnig farið að
telja upphal, þ.e. gögn sem notend­
ur senda frá sér. Stöðuuppfærslur
á Facebook, Instagram­myndir og
Snapchat­skilaboð eru allt dæmi um
gögn sem notendur senda frá sér og
eru nú talin.
Játvarður viðurkennir að vissu­
lega séu dæmi um það erlendis að
fjarskiptafyrirtæki mæli alla netum­
ferð. Algengara sé þó að erlend fyrir­
tæki selji hraða, ekki gagnamagn.
Slíkt tíðkist til að mynda á öllum
hinum Norðurlöndunum og helstu
ríkjum Vestur­Evrópu. Með mæl­
ingu á gagnamagni sé því ekki verið
að fylgja fordæmi grannríkja okkar
heldur í raun um ákveðna afturför að
ræða. Og hann spyr sig:
„Eru neytendur færir um að að­
greina efnið sem þeir sækja eða þarf
að hafa vit fyrir þeim á þann hátt að
rukka þá sérstaklega fyrir allt efni svo
þeir ruglist ekki? Önnur fær leið er sú
að bjóða neytendum að rukka þá ein­
faldlega alls ekki háð uppruna efnis
eða gagnamagni, heldur aðeins um
flatt gjald fyrir ótakmarkað aðgengi.“
En þarf meðalnotandinn virki­
lega ótakmarkað gagnamagn, eða
er þetta spurning um prinsipp? DV
leitaði svara hjá Símanum og 365
þar sem virðist sem meirihluti við­
skiptavina noti umtalsvert minna en
margan gæti grunað, þrátt fyrir að nú
sé öll umferð mæld.
75% nota minna en 75 GB
Gunnhildur Arna Gunnarsdótt­
ir, upplýsingafulltrúi Símans, seg­
ir reynsluna af breyttri netmælingu
góða. Áskriftarpakkar hafi verið
stækkaðir margfalt til að mæta nýrri
mælingu og ítrekar hún að mælingin
sé gagnsærri og sanngjarnari fyrir
neytendur.
„Ástæðan er sú að fæstir geta séð
hvar vefsíður eru vistaðar og þá hvort
þær teljast til innlends eða erlends
gagnamagns. Engar reglur eru um
hvað skuli flokka til erlends gagna­
magns og fyrirtækin hafa svigrúm til
að skilgreina það með ólíkum hætti.
Þannig getur Youtube­umferð verið
spegluð á innlenda netþjóna hjá ein­
um en ekki öðrum og jafnvel talist er­
lent niðurhal hjá einum en öðrum
ekki. Neytandinn hefur enga yfirsýn
yfir hvort hann er á erlendu niðurhali
eða ekki. Þetta eru meginástæður þess
að Síminn tók upp nýja mælingu.“
Gunnhildur segir að Síminn telji
að besta leiðin fyrir viðskiptavini sé
að í boði séu misstórar leiðir sem
henta mismunandi notkun. Með því
móti greiði hver fyrir sína notkun en
ekki hið venjulega heimili fyrir of­
urnotendur sem nota jafnvel terabæt
(TB) eða meira.
„Síðasta athugun leiddi í ljós að
ríflega 75% viðskiptavina Símans
nota undir 75 GB á mánuði. Eins og
n Er flatt gjald og ótakmarkað gagnamagn hagstæðara?
n Skilur þú netnotkun þína? n 75% nota minna en 75 GB
hjá Símanum n 90% nota 170 GB eða minna hjá 365
Sigurður Mikael Jónsson
mikael@dv.is
„Þá er
verið að
greiða mikið
fyrir lítið. Má
segja að verið
sé að greiða
fyrir loft.
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Upplýsingafulltrúi Símans segir 75%
viðskiptavina fyrirtækisins nota 75 GB eða
minna af gagnamagni á mánuði.
Sævar Freyr Þráinsson Forstjóri 365
segir 90% viðskiptavina þeirra nota 170 GB
eða minna af gagnamagni á mánuði.
Selur hraða ekki gagnamagn Játvarður J. Ingvarsson, forstjóri Hringdu, opnaði á
umræðuna um hvort væri hagstæðara fyrir neytendur, að kaupa hraða eða gagnamagn
þegar kemur að netþjónustu. Hann gefur lítið fyrir skýringar Símans og 365 á því hvers vegna
fyrirtækin hófu að mæla allt gagnamagn.