Dagblaðið Vísir - DV - 16.06.2015, Blaðsíða 16

Vikublað 16.–18. júní 201516 Fréttir Viðskipti
R
ekstrarhagnaður sveitarfélaga
á Íslandi dróst saman um 19%
á milli áranna 2013 og 2014 og
fór úr 67 milljörðum króna í
54 milljarða. Samdráttur hjá Reykja-
víkurborg skýrir rúmlega helming
samdráttar í rekstarhagnaði allra
sveitarfélaganna.
Þetta er á meðal þess sem kemur
fram í skýrslu sem Íslandsbanki hefur
gefið út um rekstur og fjárhagsstöðu
hjá 61 sveitarfélagi sem spanna um
99% íbúa landsins.
Dregið hefur úr skuldsetningu
sveitarfélaganna en hlutfall skulda
á móti eignum þeirra nam 61% á
liðnu ári borið saman við 73% árið
2009. Flest sveitarfélaganna hafa lagt
áherslu á hagræðingu í rekstri og að
greiða niður skuldir. Hins vegar hafa
heildarfjárfestingar og framkvæmd-
ir sveitarfélaganna verið í lágmarki,
en þó hafa nokkur sveitarfélög byggt
hjúkrunarheimili á síðustu árum. Eru
þau samvinnuverkefni milli ríkis og
sveitarfélags þar sem ríkið gerir lang-
tímaleigusamning við sveitarfélagið.
Á árinu 2014 stóð rekstur 88%
sveitarfélaga undir núverandi skuld-
setningu miðað við A- og B-hluta. Til
A-hluta telst starfsemi sem að hluta
til eða öllu leyti er fjármögnuð með
skatttekjum en undir þann hluta falla
lögbundin verkefni ásamt öðrum til-
fallandi verkefnum. Í B-hluta eru fyr-
irtæki/stofnanir sem að hálfu eða
meirihluta eru í eigu sveitarfélagsins
eða að meirihluta á ábyrgð þess og
eru rekin sem fjárhagslega sjálfstæð-
ar einingar. Eru þær að mestu leyti
fjármagnaðar með þjónustugjöldum.
Í skýrslunni kemur fram að íbúa-
þróun hafi verið jákvæð undanfarin
tvö ár. Hlutfallsleg fólksfjölgun hef-
ur orðið á öllum landsvæðum nema
tveimur, Vestfjörðum og Norður-
landi vestra. Mest var aukningin á
Suðurnesjum (3,9%) en þar á eftir
komu höfuðborgarsvæðið, Suðurland
og Vesturland. Ef horft er á síðastliðin
tíu ár kemur í ljós að mesta fjölg-
unin á sér stað innan áðurgreindra
landsvæða, þ.e. innan Suðurnesja
(28,7%), höfuðborgarsvæðisins
(14,7%), Suðurlands (11,8%) og Vest-
urlands (7,9%).
Framlag Jöfnunarsjóðs sem hlut-
fall af heildartekjum sveitarfélag-
anna hefur síðastliðinn áratug aukist
úr 6,7% í 9,5%. Íbúar á Norðurlandi
vestra fá mest í sinn hlut, þegar fram-
lag Jöfnunarsjóðs á hvern íbúa eft-
ir landshlutum er skoðaður, eða um
292 þúsund á mann. Íbúar á höfuð-
borgarsvæðinu fá minnst, eða um 62
þúsund á mann. n
Rekstrarhagnaður sveitarfélaganna minnkar um 13 milljarða
88 prósent sveitarfélaganna standa undir núverandi skuldsetningu sinni
F
jármálafyrirtækið Summa
rekstrarfélag, í samstarfi
með fjárfestinum Heiðari
Má Guðjónssyni, er að
ganga frá stofnun framtaks-
sjóðs sem hefur það hlutverk að
fjárfesta í ýmsum innviðum hér-
lendis á komandi árum. Framtaks-
sjóðurinn er fjármagnaður af líf-
eyrissjóðum og verður sjóðurinn
í upphafi um 5 til 10 milljarðar að
stærð.
Sigurgeir Tryggvason, fram-
kvæmdastjóri Summu rekstrarfé-
lags, segir í samtali við DV að stofn-
un sjóðsins sé á lokametrunum en
hann geti að öðru leyti ekki tjáð sig
um málið. Fram kemur í skýrslu
stjórnar Summu í ársreikningi fé-
lagsins fyrir árið 2014 að reiknað sé
með því að sjóðurinn „fari af stað á
fyrri hluta“ þessa árs.
Á meðal þeirra lífeyrissjóða sem
samþykkt hafa að leggja sjóðnum
til hlutafé er Gildi lífeyrissjóður og
Almenni lífeyrissjóðurinn. Sam-
kvæmt heimildum DV hyggst Líf-
eyrissjóður verslunarmanna hins
vegar ekki koma að stofnun sjóðs-
ins. Gunnar Baldvinsson, fram-
kvæmdastjóri Almenna lífeyris-
sjóðsins, segir í samtali við DV að
stjórn sjóðsins hafi gefið vilyrði sitt,
að uppfylltum ákveðnum skilyrð-
um, fyrir um 400 til 500 milljóna
hlutafjárframlagi í framtakssjóð-
inn.
Smærri innviðafjárfestingar
Sjóðurinn mun sem fyrr segir ein-
blína á fjárfestingar í margvísleg-
um innviðum samfélagsins. Þar er
einkum horft til fjárfestinga í sam-
göngumannvirkjum – bæði vega-
og hafnarframkvæmdum – og í
orkuiðnaði á borð við hita- og raf-
magnsveitur. Ólíkt Hagvaxtarsjóði
Íslands, þrjátíu milljarða framtaks-
sjóði sem átti að ráðast í stórar inn-
viðafjárfestingar, þá mun sjóðurinn
sem verður stofnaður af Summu og
félagi á vegum Heiðars Más fyrst og
fremst horfa til smærri innviðafjár-
festinga.
Óvíst er hvort verður af stofn-
un Hagvaxtarsjóðs Íslands, sem
átti að vera rekinn af Framtakssjóði
Íslands og verða 30 milljarðar að
stærð, eftir að ljóst varð fyrr á þessu
ári að hvorki Lífeyrissjóður starfs-
manna ríkisins (LSR) né Gildi, tve-
ir af þremur stærstu lífeyrissjóðum
landsins, hygðust leggja sjóðnum
til hlutafé. Greint var frá því í Við-
skiptaMogganum í nóvember á
síðasta ári að búið væri að tryggja
vilyrði lífeyrissjóða að fjárhæð um
15 milljarða vegna stofnunar Hag-
vaxtarsjóðsins. Enn væri hins vegar
beðið eftir afstöðu LSR og Gildi líf-
eyrissjóðs. Í Morgunblaðinu um
miðjan febrúarmánuð á þessu ári
var síðan staðfest að ekkert yrði af
þátttöku LSR og Gildis og stofn-
un Hagvaxtarsjóðsins væri af þeim
sökum „í uppnámi“.
Í meirihlutaeigu Íslandsbanka
Heiðar Már er ekki ókunnur því að
koma að fjárfestingum í innvið-
um samfélagsins en í ársbyrjun
2014 keypti félag á vegum hans ríf-
lega þriðjungshlut í HS Veitum fyr-
ir 3,14 milljarða króna af Orkuveitu
Reykjavíkur og nokkrum sveitar-
félögum. Það var samlagshluta-
félagið Ursus I sem stóð að kaup-
unum en tilgangur félagsins er að
„fjárfesta í hlutafé fyrirtækja sem
snerta innviði samfélaga“. Stærstu
hluthafar Ursus I eru fjölmargir líf-
eyrissjóðir, ásamt Tryggingamið-
stöðinni, en hlutur Heiðars Más í
félaginu er aðeins um 13%.
Summa rekstrarfélag veitti með-
al annars samlagshlutafélaginu
Bakkastakka, sem eru í eigu á ann-
an tug lífeyrissjóða og Íslands-
banka, ráðgjöf vegna fjármögnun-
ar þýsku fyrirtækjasamsteypunnar
PCC á Bakka við Húsavík. Heildar-
fjárfesting vegna verksmiðju PCC
nemur um 300 milljónum Banda-
ríkjadala, jafnvirði um 40 milljarðar
íslenskra króna.
Summa er í meirihlutaeigu Ís-
landsbanka sem á 51% hlut í fé-
laginu. Eignarhaldsfélagið Megind,
sem er í jafnri eigu fjögurra starfs-
manna Summu, á síðan 49% hlut í
félaginu. Samkvæmt ársreikningi
nam hagnaður Summu tæplega
tólf milljónum króna á síðasta ári
og nema eignir félagsins 81 millj-
ón króna. Hreinar rekstrartekj-
ur Summu meira en tvöfölduðust
á milli ára og voru samtals 128,5
milljónir króna á árinu 2014. Eigin-
fjárhlutfall Summu er tæplega 23%.
Styrmir til Summu
Þá mun Styrmir Guðmundsson,
sem lét af störfum sem sjóðs-
stjóri hjá Júpiter rekstrarfélagi fyr-
ir skömmu, dótturfélagi MP banka,
ganga til liðs við Summu á næst-
unni, samkvæmt heimildum DV.
Þar mun hann taka við starfi sjóðs-
stjóra en Summa hefur heimild til
að reka verðbréfa,- fjárfestinga-
og fagfjárfestasjóði. Auk þess að
hafa starfað hjá Júpiter var Styrmir
áður sjóðsstjóri hjá vogunarsjóðn-
um TF2 og forstöðumaður skulda-
bréfa- og afleiðumiðlunar Straums-
Burðaráss fjárfestingabanka og
Glitnis á árunum 2003 til 2009. n
Hörður Ægisson
hordur@dv.is
Gunnar Baldvinsson Almenni lífeyris-
sjóðurinn setur um 500 milljónir í sjóðinn.
Mynd SkjáSkot / RÚV
Lífeyrissjóðir
stofna milljarða
framtakssjóð í
samstarfi við
Heiðar Má
n 5 til 10 milljarða sjóður sem einblínir á smærri fjár-
festingar í innviðum n Almenni og Gildi taka þátt
Ráðhúsið Samdráttur hjá Reykjavíkurborg skýrir að stórum hluta
minni rekstrarhagnað sveitarfélaganna. Mynd BRaGi tHoR joSefSSon