Skagfirðingabók - 01.01.2015, Page 58

SKAGFIRÐINGABÓK
58
ævintýri H.C. Andersens, Það er alveg
áreiðanlegt.
„Þetta litla ævintýri eftir danska skáldið
H.C. Andersen er ágætt dæmi um það
hvernig slúður verður til. Orsökin fyrir
sögunni er blátt áfram engin, en innan
tíðar er litla hvíta fjöðrin orðin að fimm
hænum.
Fyrir um það bil viku kom einn af
kunningjum mínum inn í Apótekið og
þegar hann sá mig spurði hann undrandi:
„Hvað er þetta, ertu strax kominn heim
aftur? Þú hefur ekki ekið langt.“ Ég skildi
ekki hvað hann átti við, en hann sagði
mér þá að fyrir nákvæmlega klukkutíma
hefði hann séð mig aka út úr bænum með
tvær stúlkur í bílnum. Ég skildi þetta ekki
því þennan dag hafði ég alls ekki farið út
fyrir hússins dyr. Í sama bili ók bíll frá
Akureyri að bensíntanknum hjá Briem og
stansaði þar. Bíllinn var svo líkur mínum
bíl, að ef hann hefði ekki haft krómlista á
hliðunum gæti ég vel sjálfur hafa villst á
honum og mínum bíl.
Þarna kom skýringin. Og ef ekki Akur-
eyrarbíllinn hefði komið þarna og þar með
útskýrt þetta, hefði ég kannski mánuði eða
tveimur mánuðum síðar einhvers staðar
hjá einhverjum fengið að heyra sögu um
það, að ég þennan tiltekna dag hefði ekið
í Varmahlíð með tvær ókunnugar stúlkur;
að ég hefði ekki komið heim fyrr en næsta
morgun – dauðadrukkinn og að einhver
kona, einhvers staðar í bænum, hefði
legið við dauðans dyr, af því hún gat ekki
fengið það lyf er henni var nauðsynlegt.
Slúðrið þrífst vel meðal allra stétta og
það er ótrúlegt hversu hratt það breiðist
út. Amerískur prófessor, Br. Hadley
Contril frá Princeton háskólanum gerði
einu sinni tilraun með slúður. Hann trúði
sex háskólastúdentum fyrir leyndarmáli,
ósköp ómerkilegu, sem þeir máttu alls
ekki segja nokkrum manni. Eftir viku
komu í ljós að um það bil 2.000 stúdentar
vissu leyndarmálið.
Flest það fólk sem kemur af stað rætnu
slúðri, gerir það venjulega af hatri, ótta
eða öfund, eða jafnvel aðeins af þörf til
að vekja á sér athygli. Á ferðalagi sínu
milli manna er svo slúðrið lagað þannig
í meðförum að allar óþægar skýringar er
gætu veikt áhrif sögunnar eru skornar
burtu, en það sem miður má og kitlar
ímyndunaraflið blásið upp og meiningin
undirstrikuð með feitu svo sagan komist
ekki hjá því að vekja athygli. Þetta á sér
sennilega stað annaðhvort fyrir ótuktar-
skap, athugunarleysi eða blátt áfram
vegna þess að menn langar til að segja
skemmtilega sögu.
Ár hvert veldur illgjarnt slúður óbæt-
anlegu tjóni, leggur að velli mörg saklaus
fórnarlömb og vafalaust er okkur þetta
flestum ljóst, en samt sem áður höldum
við áfram að spjalla um náungann, án
þess að leiða hugann að því hvað af
getur hlotist. Flestir okkar hafa líka vafa-
laust einhvern tíma, oftast algjörlega í
hugsunarleysi, átt þátt í því að koma af
stað slúðri eða hjálpa því áfram.
Ég skal fúslega játa að slúður, sé það
fyndið og meinlaust, getur verið eins
konar krydd á daglega tilveru. Það er
gaman að spjalla um náungann, en okkur
hættir til að vera glámskyggn á skilin sem
eru milli þess meinlausa og hins sem felur
í sér eiturbrodd. Við getum víst allir verið
sammála um að rætið slúður er blettur á
siðuðu þjóðfélagi og ætti að uppræta með
öllu, vera útlægt gjört.
Enskur prestur stakk einu sinni upp á
því til þess að fyrirbyggja slúðrið að draga
¾ frá því sem maður heyrði og láta síðan