Fréttatíminn - 27.08.2016, Blaðsíða 50

Harpa og nefnir í því samhengi
svínarækt, kjúklingarækt og eggja-
framleiðslu sem öll fer nær ein-
göngu fram í verksmiðjubúskap.
Þetta er ekkert líf
„Í verksmiðjubúum lifa dýr við
ónáttúrulegar aðstæður og það er
í rauninni bara upp á síðkastið sem
við erum að fá einhverja raunveru-
lega innsýn inn í þetta. Dýrin geta
ekki viðhaft eðlilegt atferli, það er
engin náttúra, þau fara ekki á beit,
þar enginn gróður, engin dagsbirta,
ekkert ferskt loft, jafnvel ekki pláss
til þess að hreyfa sig eða friður til
að hvílast á nóttunni og dýrin vita
raunar ekki hvort það er dagur eða
nótt. Það er ekki hægt að hugsa sér
ónáttúrulegra umhverfi fyrir dýr.
Þarna er verið að fórna velferð dýra
fyrir lægra vöruverð. Búrhænur
eru innilokaðar í búrum alla ævi,
með gervidagsbirtu eru þær plat-
aðar til að verpa allt að þrivsvar á
dag. Venjuleg hæna verpir bara einu
sinni á dag. Þær þekkja ekki mun
og dag og nótt, það er bara kveikt
og slökkt. Þær þekkja ekki veður
eða vinda eða árstíðaskipti, þetta
er ekkert líf.“
Umræðan skiptir máli
Í rannsóknarvinnunni fyrir meist-
araverkefnið opnuðust augu Hörpu
fyrir þessum raunveruleika upp á
gátt. „Ég hafði alltaf forðast um-
fjöllun um verksmiðjubúskap, mér
fannst hún óþægileg. Það vill þetta
enginn!“ Þó að Harpa noti dýra-
afurðir í sumar uppskriftanna not-
ar hún tækifærið til þess að opna
umræðuna um vandann. „Þegar
ég fór að skoða þetta almennilega
kynnti ég mér til dæmis landnáms-
hænur og við tókum landnámshæn-
ur í fóstur í Þykkvabænum. Þær eru
frjálsar eins og þær vilja, fara inn
þegar veðrið er vont og eins og nátt-
úran ætlaði verpa þær einu sinni á
dag. Ég legg mikla áherslu í upp-
skriftunum sem eru með eggjum
að nota egg frá hænum sem fá að
ganga frjálsar.“
Í uppskriftum sem innihalda
mjólkurafurðir er sama uppi á ten-
ingnum, Harpa vekur athygli á að-
búnaði kúa og talar um mjólkur-
iðnaðinn og þá siðferðislegu
klemmu sem notkun dýraafurða
setur fólk í. „Áhrifa verksmiðjubú-
skapar gætir einnig hjá kúabænd-
um. Ég hef að minnsta kosti tvö
staðfest dæmi um stór kúabú þar
sem kýrnar fá ekki að fara út og
njóta sumarbeitar.“ Markhópur síð-
unnar er ekki endilega bara græn-
metisætur heldur allir sem vilja láta
sig málefnið varða. „Síðan er fyrir
fólk sem er forvitið og er að stíga
sín fyrstu skref í áttina að því að
minnka notkun dýraafurða, þessi
umræða skiptir máli. Ég nota vett-
vanginn til að tala um hvað er að.“
Zhug frá Jemen
2 búnt af fersku kóríander (stilk-
arnir líka)
4 – 6 græn chilialdin*
2 – 3 msk. ólífuolía
2 msk. sítrónusafi
1/2 tsk. cuminduft
Tvö hvítlauksrif
allt eftir smekk (ég notaði u.þ.b.
teskeið)
*Það má nota færri eða fleiri. Fræ-
hreinsa eða ekki fræhreinsa. Allt
eftir smekk.
Saxið innihaldsefnin gróflega og
setjið svo í matvinnsluvél eða
blandara. Athugið að kóríand-
erstilkarnir fara með. Blandið vel
svo úr verði fíngert mauk. Bætið
við örlitlu vatni ef þarf. Bara einni
teskeið í einu svo maukið verði
ekki of þunnt. Smakkið til með
salti, sítrónusafa, hvítlauk og
cumin.
Gado Gado
Fyrir 4
200 g ferskt tófú (alltaf til í Álf-
heimabúðinni)
6 kartöflur
4 egg (frá hænum sem fá að njóta
útiveru og lifa lífinu lifandi)
200 g strengjabaunir (ég mæli
með íslensku strengjabaununum
frá Kinn)
150 g hvítkál
150 g bok choi (ég mæli með ís-
lensku Bok Choi frá Kinn)
200 g baunaspírur
ferskt kóríander, grænt chili eftir
smekk
muldar salthnetur (má sleppa)

Byrjið á því að pressa vatnið úr
tófúinu. Það er auðveldast að
skera það í sneiðar, setja í sigti
og hella heitu saltvatni yfir. Því
næst er tófúið lagt inn í hreint
viskustykki og pressað niður, til
dæmis með trébretti og potti, í að
minnsta kosti 20 mínútur. Sjóðið
kartöflur og egg. Skerið hvít-
kálið smátt og setjið í sjóðandi
saltað vatn í u.þ.b. 30 sekúndur.
Setjið í sigti og skolið með köldu
vatni. Skolið baunaspírurnar vel
og leyfið þeim að þorna. Snyrtið
strengjabaunirnar og sjóðið í sölt-
uðu vatni í u.þ.b. 3 mínútur. Setjið
til hliðar og leyfið þeim að kólna.
Steikið tófúið þar til það verður
stökkt og gullinbrúnt. Kryddið
eftir smekk. (Ég saltaði það bara
og setti smá cayenne pipar).
Skrælið kartöflurnar og skerið í
bita. Skerið soðnu eggin í tvennt.
Raðið innihaldsefnunum fallega
saman og berið fram með hnetu-
dressingunni.
Það er mjög gott að bæta við
fersku kóríander, fersku grænu
chili og muldum salthnetum.
Hnetudressingin
1 hvítlauksgeiri
2-3 tsk. af hrásykri
130 g gróft ósætt hnetusmjör
1-2 græn chili
2 límóna (safinn)
1 msk. tamarind mauk
1 ½ msk. sojasósa
Setjið öll innihaldsefnin í blandara
og blandið þar til dressingin er
orðin silkimjúk. Ég notaði 3 tsk. af
sykri en þá má alveg nota meira.
Ef þið notið ekki sykur myndi
ég mæla með því að minnka
limesafann. Smakkið dressinguna
til með chili, lime og sojasósu eftir
smekk. Ef hún verður of þykk þá
er best að bæta við örlitlu vatni.
Vegan „smørrebrød“
Þið metið magnið eftir því hversu
margir eru að fara að gæða sér á
réttunum.
„Kartoffelmad“
gott rúgbrauð eða súrdeigsbrauð
kartöflur
ólífuolía, vegan majónes eða
vegan viðbit að eigin vali (& ef til
vill Dijon sinnep)
radísur
laukur
vætukarsi, salat, spínat eða
steinselja
hveiti
salt og pipar
Sjóðið kartöflur og leyfið þeim að
kólna alveg. Skrælið kartöflurnar
og skerið í frekar þunnar sneiðar.
Skerið laukinn í þunnar sneiðar,
þekjið vandlega með hveiti og
kryddið með salti og pipar. Setjið
laukinn í sigti og hristið allt auka
hveiti af. Steikið laukinn í mikilli
olíu þar til hann verður gullin-
brúnn og stökkur. Setjið hann
beint af pönnunni á eldhúspappír.
Skerið radísur í þunnar sneiðar.
Smyrjið brauðið, raðið álegginu
fallega á það, kryddið með salti
& pipar og dreypið ólífuolíu yfir.
Einnig er gott að setja vegan
majónes ofan á brauðið. Skreytið
með vætukarsa eða steinselju…
eða einhverju grænu að eigin vali.
Ég fann hvergi vætukarsa þannig
að ég skar spínat í þunnar ræmur
og stráði yfir.
Ef þið notið súrdeigsbrauð er best
að rista það vel, smyrja það með
Dijon sinnepi og dreypa á það
ólífuolíu. Dreypið einnig ólífuolíu
yfir kartöflurnar. Svo þarf að bera
það fram strax.
Ef þið notið rúgbrauð er betra að
smyrja með einhverju vegan við-
biti (t.d. vegan smjöri eða tahini).
„Frikadeller“
gott rúgbrauð
lítil grænmetisbuff (ég notaði
Anamma basilbollur sem fást í
Hagkaup)
tahini eða annað vegan viðbit
radísur
graslaukur
spínat eða annað salat
súrsaðar rauðrófur eða gúrkur
salt og pipar
Brúnið grænmetisbuffin á pönnu
og leyfið þeim svo að kólna.
Skerið radísur í þunnar sneiðar
og fínsaxið graslaukinn. Smyrjið
brauðið og raðið á það spínati/sal-
ati, grænmetisbuffum, radísum og
súrsuðum rauðrófum eða gúrkum.
Stráið graslauknum yfir. Kryddið
með salti & pipar.
„Leverpastej“
gott rúgbrauð
jurtakæfa (ég notaði frá Tartex)
sveppir
olía til steikingar
súrsaður rauðlaukur
ferskt dill
salt og pipar
Steikið sveppi á pönnu, kryddið
þá með salti & pipar og leyfið
þeim að kólna. Smyrjið brauðið
með jurtakæfu. Raðið sveppum,
súrsuðum rauðlauk og dilli fallega
á brauðið. Kryddið með salti og
pipar.
„Leverpastej“ II
gott rúgbrauð
jurtakæfa (ég notaði frá Tartex)
súrsaðar rauðrófur
súrsaðar gúrkur
ferskt dill
salt og pipar
Hér þarf nú í raun engar leiðbein-
ingar. Það þarf bara að smyrja
brauðið með jurtakæfu og raða
álegginu fallega ofan á.
LAUGARDAGUR 27. ÁGÚST 20166 MATARTÍMINN
Hin fagra og forna Albanía.
Albanía hefur nú loksins opnast fyrir erlendum
ferðamönnum. Enn hefur alþjóðavæðingin ekki
náð að festa þar rætur og er lítt sjáanleg. Þar má
sjá ævaforna menningu, söguna á hverju horni,
gríðarfallega náttúru og fagrar strendur og
kynnast einstakri gestrisni heimamanna þar sem
gömul gildi eru í hávegum höfð.
Verð 344.900 per mann i 2ja manna herbergi
Innifalið. Flug hótel í London, hótel m/hálfu fæði
í Albaníu, allar skoðunarferðir, ísl. fararstjóri, skattar
og aðgangur þar sem við á.
Upplýsingar í síma 588 8900
Albanía
4. - 15. október
WWW.TRANSATLANTIC.IS SÍMI: 588 8900
FERÐAÁÆTLUN 03. - 16. NÓVEMBER 2016
SRI LANKA
Stórkostleg náttúra, einstakt
mannlíf og forn menning.
Kynnstu fjölbreyttu dýralífi
í safaríferð um þjóðgarð
eyjunnar en þar má m.a
sjá fílahjarðir, hlébarða,
krókódíla, buffala, apa,
slöngur og einstakt fuglalíf.
Innifalið í verði:
Hálft fæði, flug, hótel, skattar,
islenskur fararstjóri og allar ferðir
m.a. Safarí ferð um Yala þjóðgarðinn
549.900.-
á mann í 2ja manna herbergi