Lystræninginn - 01.06.1982, Blaðsíða 4

Guðbergur Bergsson:
HugQrheimsálpQn
í hugarlandi þar sem enginn hefur stigið fæti en flestir
hafa þó ferðast eitthvað um, þar er og býr hið mikla næst-
um allt: Mennirnir og dýrin og allt hið einkennilega lífsem
okkur dreymir um.
I hugarlandi er margt kynlegt að skoða og sjá. Leggið
leið ykkar þangað. I hugarland er afar forvitnilegt að
koma, einkum fyrir þá sem hafa ekki komið þangað og
þekkja ekki landið í raun og veru.
Hvar er þá þetta hugarland?, munuð þið nú spyrja, litlu
börnin.
Hvar er eiginlega hugarheimurinn?, munuð þið nú
spyrja, börnin sem hætta aldrei alveg að vera börn, þrátt
fyrir háan aldur.
Nú er ég enginn sérstakur landafræðingur eða land-
könnuður, en þó skal ég vísa ykkur á stíginn sem liggur að
landinu.
Takið nú vel eftir:
Hugarlandið er hvergi nema í hugarheiminum. Og í
hugarheiminum er hugarheimsálfan. En í hugarheimsálf-
unni er hins vegar hugarlandið.
Auðvitað verður ykkur ekki skotaskuld að skilja jafn
einfalda og ljósa skýringu. Hún liggur í hlutarins eðli. Eitt
leiðir af öðru. Allt er rökrétt.
Er hugarheimurinn þá ekki eitthvað það sama og
draumalandið?, heyri ég að einhver spyr, einhver sem er
afar íhugull og eftirtektarsamur og heldur að hann spyrji
ævinlega réttrar spurningar sem til er við rétt svar.
Að vissu leyti, svara ég.
Síðan held ég áfram máli mínu og segi:
Allir menn kannast við einhverja drauma og vita jafnvel
hvar þeir eiga ból.
Draumarnir eiga heima í svefnlandi, heyri ég að svarað
er um hæl í kór.
I heiminum er til fjöldi fólks sem hefur svör á reiðum
höndum. Sumir skólar hafa orðið til þess að ýmsir sitja
ævilangt á skólabekk með upprétta hönd; með svarið á
reiðum höndum. Ymsir vilja helst ekki gera annað í lífinu
en rétta upp hönd.
H vað sem því líður er almennt talið að draumarnir séu til
húsa í draumalandi svefnsins.
Draumalandið er ekki fram úr hófi víðáttumikið. Eðli
þess er að það getur dregist saman, víkkað og stækkað eða
haldið sömu lögun í óratíma, eftir því hvernig huganum er
háttað hverju sinni. Vild og vilji eru oft háð hendingunni í
hinu víðáttumikla en hálf ókannaða draumalandi.
Draumalandið er að mestu ókannað af öðrum en þeim sem
gerast brotlegir við lög vanans og vökunnar.
Hugarlandið er ólíkt stærra og víðáttumeira en drauma-
landið eða svefnlandið. Ef þessi lönd eru borin saman við
hugarheiminn, þá eru þau líkust eyjarkríli, kannski eru
þau ekki stærri en Svefneyjar á Breiðafirði bornar saman
við allt Island.
Ekki þekki ég stærð landanna, og best er að fullyrða sem
minnst í þessari tegund af landafræði.
Hugarheimurinn er hvað sem öðru líður eini heimurinn
sem hver maður gæti kannað og haldið í landaleit, jafnvel
þótt hann eigi hvorki bíl, skip né flugvél. Hugarheimsálf-
an, sem hugarheimurinn er í, er gædd því séreðli að þegar
einhver hefur numið þar land, ferðast þar um þorp, bæi eða
sveitir, þá bætast óðar við þrír bæir, þrjú þorp eða þrjár
sveitir. Hugarlandið á af þessum ástæðum eitthvað skylt
við risana í æfmtýrunum, þá sem á uxu þrjú höfuð ef eitt
var höggvið af.
Það er álit ýmissa hugarheimskönnuða að hugarheimur-
inn verji sig með þessum hætti gegn ágangi ferðamanna.
Aðrir telja að heimurinn lúti lögmáli svarsins, efsvarfinnst
vakna þrjár spurningar. Engu að síður eru til þeir menn
sem geta gert hugarlandið að dálitlum bletti eða stofu eða
að sinni garðholu. Oðrum tekst að brjóta undir sig feikistór
svæði af hugarlandinu. En ef landnámsmenn dvelja á þess-
um svæðum í langan tíma þá skreppa hugarlöndin saman
og verða blettur eða torfa undir garðholu. Ekki er því vert
að dvelja einvörðungu og lengi í hugarlandi eða í hugar-
heimi.
Ollum er þó skaðlaust að dvelja stund og stund í hugar-
heimi, bæði í sínum eigin og annarra.
Nú eruð þið kannski einskis nær eftir að þið hafið lesið
orð mín, en gerið ykkur ekki rellu út af því. Kannski rjúka
einhverjir í að leita ákaft á landakortinu að hugarheimi eða
hugarlandi. Að sjálfsögðu finnst hugarlandið hvergi á al-
mennu landbréfi, enda hefur hugarheimurinn aldrei verið
kortlagður, eins og ég hef þegar sagt, en ég bæti nú við:
Engum landmælingamönnum eða kortagerðarmönnum
hefur heppnast að mæla eða kortleggja hugarheiminn.
Þrátt fyrir mistök og misheppnaðar tilraunir til land-
mælinga á sviði hins innra heims er stöðugt haldið áfram,
og helst komist að þeirri niðurstöðu, að hugarheimurinn og
hugarlandið séu aðeins eitthvað sem við vitum að er til.
Eða eins og einhver komst að orði:
Hugarheimur og hugarlandið eru tveir endar á sama
priki.
Hvílík fjarstæða!, kann nú einhver að segja og færa síðan
fram þau rök, að öllum mönnum sé kunnugt, að landmæl-
ingamenn og kortagerðarmenn eigi það til að mæla og gera
4