Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.08.1976, Blaðsíða 11

Ejri mynd: „Gastro kamera GTF-S2“ í
heild. — Neðri mynd: Myndavélarhludnn:
A hetta, B jœritaug f. jilmu, C pera, D jótó-
cella, E Ijósop, F útsýnisgluggi, G lojt-
blástur.
í 44 á árunum 1972-1974. Orsakir
þessa eru ókunnar. Islendingar hafa
haft tiltölulega mjög háa tíðni af
þessum sjúkdómi miðað við aðrar
þjóðir og má telja líklegt að svo sé
enn. Þessvegna sýnist nauðsynlegt að
gefa fólki á Islandi greiðan aðgang
að góðum rannsóknum vegna maga-
óþæginda. Magaljósmyndun og maga-
speglun koma ekki í stað röntgen-
rannsóknar né heldur röntgenrann-
sókn í stað þeirra, þessar rannsóknir
styðja hver aðra og auka þannig ör-
yggi í réttri greiningu sjúkdóma.
Hér verður á eftir gerð grein fyrir
helztu ástæðum (indicationuml
magaljósmyndunar og magaspeglun-
ar. Þar sem magamyndavél er á
staðnum er hún yfirleitt notuð sem
fyrsta tæki, vegna þess að sú athugun
er fljótlegri og óþægindaminni fyrir
sjúklinginn en magaspeglun. Siðar-
nefnda rannsóknin er svo gerð strax
á eftir eða nokkru síðar til frekari
athugunar og e. t. v. vefjasýnistöku
frá ákveðnu svæði ef þurfa þykir.
1. Hvers konar óþœgindi frá efri
hluta meltingarfœra, sem staðið hafa
lengur en venjuleg „magapest“, og
eigi síður þótt röntgenskoðun sé nei-
kvæð. A þetta sérstaklega við um ald-
ursflokkana yfir 40 ára aldri og er
þetta sá hópur einstaklinga, sem
mestir möguleikar eru á því að finna
„early carcinoma“ hjá.
2. Breytingar á röntgenmynd.
Þennan hóp er mikilsvert að geta
skoðað vegna þess að:
ai Hægt er að staðfesta illkynja
breytingar, taka vefjasýni, gera
sér grein fyrir útbreiðslu og á-
kveða hvers konar aðgerð muni
vera heppilegust ef hennar verð-
ur þörf.
b) Komið geta fram breytingar á
röntgenmynd, sem vekja grun um
illkynja sjúkdóm og þarf þá að
sannreyna eða útiloka þann mögu-
leika með magaspeglun og vefja-
sýnistöku. Reynist ekki vera um
illkynja mein að ræða er sjúk-
lingnum hlíft við ónauðsynlegri
skurðaðgerð, sem ella hefði verið
óhjákvæmileg.
ci Ekki er hægt með vissu að greina
á milli hvort sár eða slímhúðar-
separ, sem sjást á röntgenmynd
eða við magaljósmyndun eru góð-
eða illkynja. Því er nauðsynlegt
að gera magaspeglun og fá úr
þessu skorið með vefjasýnistöku.
3. Blœðingar frá meltingarfœrum,
hvort heldur um er að ræða blóðupp-
köst eða blóð í hægðum. Miklar lík-
ur eru á því, að blæðing komi frá efri
hluta meltingarfæra þótt blæðingin
komi aðeins með hægðunum, en und-
antekning er þó ferskt b!óð utan á
hægðum.
4. Eftirlit með sárum, slímhúðar-
sepurn og bólgum. Fylgjast þarf með
því, hvernig sár hefst við og endur-
taka vefjasýnistöku vilji það ekki
gróa. Slímhúðarsepa (polypa) er ráð-
legt að athuga með vissu millibili, ef
þeir eru ekki numdir brott með
skurðaðgerð. Talið er hugsanlegt að
langvinn slímhúðarbólga (kroniskur
atrofiskur gastritis) auki hættu á ill-
kynja meinsemd í magaslímhúðinni.
Því er þörf að fylgjast með þeim ein-
staklingum, sem hafa slímhúðarbólgu
í maga að einhverju marki.
TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS
93