Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.08.1976, Blaðsíða 12

5. Eftirlit eftir resectio ventriculi.
Fylgjast þarf með því, hvort sár eða
ilkynja vöxtur kemur aftur eftir að-
gerðina, og einnig hefur verið sýnl
fram á hærri tíðni krabbameins i
magastúf, þegar meira en 15 ár eru
liðin frá aðgerðinni. Þessa einstak-
linga ætti því að skoða árlega.
Undirbúningur og framkvæmd
magaljósmyndunar og maga-
speglunar
Magaljósmyndun og magaspeglun
á vegum sjúkrahússins á Akureyri
fara fram á Göngudeildinni, sem stað-
sett er í miðbænum. Hver sem þess
óskar getur fengið sig skoðaðan, án
tilvísunar læknis og án tillits til þess,
hvort um óþægindi frá kviðarholi er
að ræða eða ekki. Er önnur rann-
sóknaraðferðin eða báðar notaðar
eftir mati hverju sinni. Þannig nægir
ekki að gera aðeins magaljósmyndun
hjá einstaklingi með einkenni um
skeifugarnarsár (ulcus duodeni) eða
þindarslil (hiatus hernia), heldur
þarf þá að spegla hann með viðeig-
andi tækjum einnig. Á hinn bóginn
er sjálfsagður hlutur að gera einnig
magaljósmyndun, ekki síst ef hann er
á eða farinn að nálgast miðjan aldur.
Reiknað er með því, að sá sem kemur
til rannsóknarinnar eyði í hana 1 %
-2 klst. Hann fastar frá kvöldinu áð-
ur og fær einni klst. fyrir rannsókn
40 mg Dimethylpolysiloxan, sem eyð-
ir froðu í maganum og gefur því
hreinni slímhúð. Hann er inntur eftir
óþægindum, ef einhver eru, rann-
sóknin útskýrð og mikilvægi þess að
geta slakað vel og andað með kviðn-
um. Kokið er deyft með Xylocain-
úða og gefið er í æð Atropin 0,5 mg
+ Valium 2,5 mg um leið og rann-
sókn hefst. Áður þarf að vera húið
að undirbúa magamyndavélina, setja
í hana merkta filmu, prófa ljósmagn,
hreyfanleika, loftblástur og filmu-
framvindu, smyrja slönguna og bera
vökvafælið efni á myndavélarglugg-
ann. Tannhlíf er höfð á slöngunni,
svo að ekki sé bitið á hana gat.
Slangan er færð niður gegnum
munn með einstaklinginn í vinstri
hliðarlegu. Ef fyrirstaða er í koki er
einstaklingnum ráðlagt að kyngja og
finnst þá oft hvernig vöðvinn efst í
vélinda gefur eftir og er þá slöngunni
rennt rólega niður. Mælikvarði er á
slöngunni og á 40—50 cm dýpi má oft
finna dálitla mótstöðu við vélindis-
magamótin. Síðan er lofti þrýst niður
og sést maginn þá þenjast út af loft-
inu.
Sé um fyrirstöðu í vélinda að
ræða, skal hætt við þessa rannsókn
og einsíaklingurinn skoðaður með
vélindisspegli og röntgen.
Slangan er færð niður í neðsta
hluta magans (antrum) og þar hefst
myndatakan, en síðan er myndað
kerfisbundið upp eftir öllum magan-
um og á það að tryggja að allt innra
borð hans komi fram á filmunni. Til
þess að ná myndum af efri maga-
munni (cardia) og magahvelfingu
(fundus) er slangan hringsveigð,
þannig að hún fer niður eftir minni
magabugðu (curvatura minor) og
upp eftir þeirri stærri (curvatura
major). Hinn rannsakaði er beðinn
um að halda andardrætti í fullri inn-
öndun, þegar myndað er í neðri hluta
magans, en eftir útöndun þegar
myndað er í efri hlutanum (corpusi,
en við það hvelfast þessi svæði betur
út og minni hætta verður á að mynd-
ir verði hreyfðar.
Venjulega er einhver vökvi í mag-
anum og þarf því að halla einstak-
lingnum til beggja hliða á víxl svo að
vökvinn renni frá því svæði, sem ver-
ið er að mynda.
Þegar búið er að taka þær 26
myndir sem filman leyfir, er slangan
dregin upp og hinn rannsakaði lát-
inn setjast upp, en auðveldara er að
losna við loftið úr maganum þegar
setið er framan á.
Myndatakan tekur 3-15 mínútur
og munar þar öllu hvort hinum rann-
sakaða hefur tekist að halda því lofti,
sem þrýst er niður og að komast hjá
ógleði. Hafi ekki átt að gera vélindis-
og/eða skeifugarnarspeglun og ekk-
ert sést við myndatökuna, sem gefi
ástæðu til magaspeglunar og vefja-
sýnistöku, er rannsókninni þar með
lokið.
Nokkrum vikum síðar, þegar filmu-
skoðun hefur farið fram, er sent bréf
til hins rannsakaða með upplýsing-
um um niðurstöður rannsóknarinnar
og hvort þörf sé á frekari rannsókn
eða eftirliti.
Myndataka með blindri maga-
myndavél fer fram á sama hátt. I
rökkvuðu herbergi má að nokkru átta
sig á staðsetningu myndavélarinnar
innan í maganum eftir Ijósgeislan-
um, sem sést gegnum kviðvegginn.
Betra er þó að geta notið gegnumlýs-
ingar með sj ónvarpsskermi til stað-
setningar og hefur sú geislun engin
skaðleg áhrif á filmuna.
Að lokinni rannsókn er slangan og
loftblástursgangurinn hreinsuð með
vatni og sótthreinsandi vökva, t. d.
höfum við notað Hibitane Gluconate
20% 1:5000 og látið slönguna liggja
í þeirri upplausn um stund. Gæta þarf
þess að vatn fari ekki í stjórntækið,
en það er hreinsað að utan með klút
vættum í sótthreinsandi vökva. Síðan
er filman fjarlægð úr tækinu og má
engin birta komast að henni meðan
það er gert. Hentugast er að nota til
þess poka úr svörtu þykku efni með
opum til endanna, sem farið er inn í
með sína hendi frá hvoru opinu á-
samt slönguendanum og filmuhylki,
sem filman er sett í og því lokað
tryggilega áður en farið er úr pokan-
um aftur. Filman er send í framköll-
un til Kaupmannahafnar og líða
sjaldan meira en 2 vikur áður en hún
kemur aftur.
Eigin reynsla
Eins og fyrr er greint voru það
góðgerðaklúbbar á Akureyri, sem
söfnuðu fé og gáfu sjúkrahúsinu
94
TÍMARIT IIJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS