Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.1994, Page 20

Tímarit hj úkrunarfræði nga 1. tbl. 70. drg. 1994
• persónulegar upplýsingar, 22 atriði
• þekking á verkjum og verkjameðferð krabba-
meinssjúklinga, 32 atriði
• viðhorf til verkja af völdum krabbameins og
verkjameðferðar, 12 atriði
• reynsla af verkjameðferð í starfi, 17 atriði.
Þekkingarhlutinn skiptist í þrennt þ.e.:
• almenn þekking á verkjum, 9 atriði
• þekking á morfínskyldum/sterkum verkjalyfj-
um og klínískri notkun þeirra, 13 atriði
• þekking á kostum reglulegrar verkjalyfjagjafar,
9 atriði.
Að auki er ein spurning er lýtur að þekkingu,
sem efnislega átti ekki heima í neinum hinna
þriggja hluta og stendur hún því sjálfstæð.
Þrír íslenskir sérfræðingar í meðferð verkja yf-
irfóru listann m.t.t. innihaldsréttmætis og staðhátta.
Islenski listinn var síðan forprófaður á fimm ís-
lenskum hjúkrunarfræðingum. í kjölfar þess voru
nokkrar minniháttar breytingar gerðar á listanum,
2Q auk breytinga sem voru gerðar að tilmælum höf-
unda bandaríska listans. Upprunalegi listinn er tal-
inn hafa innihaldsréttmæti hvað varðar spurningar
um þekkingu (Vortherms, Ryan & Ward, 1992) og
hefur reynst hafa innri áreiðanleika, a = 0,76.
f spurningalistanum eru nokkrar tegundir
spurninga. Annars vegar er um að ræða fullyrðing-
ar sem svarendur þurfa að taka afstöðu til, ýmist
segja til um hversu sammála/ósammála þeir eru við-
komandi fullyrðingu eða hvort þeir telja hana rétta
eða ranga. Hins vegar er um beinar spurningar að
ræða og þurfa svarendur að velja það svar, af nokkr-
um mögulegum, sem þeir telja réttast.
Engar skilgreiningar voru gefnar á þeim hug-
tökum sem komu fyrir í spurningalistanum og eru
töm hjúkrunarfræðingum, t.d. verkir, sterk verkjalyf
o.s.frv. Stundum voru ensk orð gefin innan sviga
þegar nánari útskýringa þótti þörf, t.d. ávanabind-
ing (addiction), lyfleysa (placebo).
Gagnagreining
Hlutföll, meðaltöl og staðalfrávik voru notuð
til að lýsa persónulegum og faglegum þáttum og
þekkingu hjúkrunarfræðinganna. Pearson-fylgni var
notuð til að kanna samband ýmissa breyta. T-próf
var notuð til að bera saman hópa eftir búsetu. F-
próf var notað til að greina mun á einstökum
hópum (t.d. eftir búsetu/starfsvettvangi, fjölda
krabbameinssjúklinga hjúkrað, starfsaldri, aldri
o.fl.) hvað þekkingu varðar.
Niðurstöður
Sendur var út 751 spurningalisti, fjórir listar bárust
ekki til væntanlegra þátttakenda og fjórir hjúkrun-
arfræðingar reyndust ekki í starfi lengur og endur-
sendu því listana. Þátttakendur gátu því flestir
orðið 743. Af þeim svöruðu 505 eða 68%.
Persónuiegar upplýsingar
Nokkrir þátttakendur kusu að veita hvorki
persónulegar né faglegar upplýsingar. Meðalaldur
svarenda var 39,3 ár (SD 9,2) og voru þeir á
aldrinum 25-66 ára og nánast eingöngu konur eða
97,4%. Hjúkrunarfræðingarnir höfðu að jafnaði
starfað við hjúkrun í 14 ár (SD 8,5) og voru flestir
(67,6%) í 80% starfi eða meira. Starfsvettvangur
328 eða 65% svarenda reyndist sjúkrahús eða
hjúkrunarheimili. Samtals störfuðu 402 við „beina
hjúkrun" eða 84,5% þeirra sem gáfu upplýsingar
um stöðu, þ.e. voru almennir hjúkrunarfræðingar,
aðstoðardeildarstjórar eða deildarstjórar.
296 eða 62% svarenda kváðust hafa hjúkrað
a.m.k. einum sjúklingi með krabbamein síðastliðið
ár, og 63 (12,5%) höfðu hjúkrað 20-25 krabba-
meinssjúklingum. Af þátttakendum höfðu 42%
hjúkrað færri en 20 einstaklingum með krabba-
mein, en 4,2% hjúkrunarfræðinganna höfðu hjúkr-
að fleiri en 50 sjúklingum með krabbamein á sama
tímabili. Ekki var spurt um hjúkrun sjúklinga með
verki.
Þekking hjúkrunarfræðinga
Að meðaltali svöruðu hjúkrunarfræðingarnir 19
spurningum (SD 5,2) af 32 rétt eða 59%. Einungis
45 eða 8,7 % þátttakenda svöruðu meira en 80%
spurninganna rétt, og aðeins einn hjúkrunarfræð-
ingur af 505 svaraði öllum spurningum rétt. Mynd
1 sýnir dreifingu réttra svara í heild.