Tímarit hjúkrunarfræðinga


Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2000, Blaðsíða 13

Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2000, Blaðsíða 13
leysis). Heilbrigðisfræðsla var veitt samhliða ráðgjöfinni allan tímann. Á meðan á meðferð stóð höfðu þátttakendur frjálsan aðgang að hjúkrunarfræðingnum í gegnum síma. Þátttakendur máttu ekki neyta áfengis fyrstu 3 mánuði reykbindindis þar sem fram hefur komið að áfengisneysla veldur því oft að menn rjúfa bindindi. Meðferð 2 - Hefðbundin meðferð ásamt líkamsrækt: Nikótínlyfjameðferðin, heilbrigðisfræðslan og einstaklings- og hópráðgjöfin var sú sama og í Meðferð 1, en hópráð- gjöfin stóð yfir í 2 mánuði með 7 fundum (í stað 5). Ráðgjöf í gegnum síma var veitt í 4 skipti eins og í Meðferð 1 en á 3ja mánaða fresti, hófst einum mánuði eftir síðasta fund og lauk einu ári eftir fyrsta dag reykleysis. Auk þessa var hóplíkamsrækt þrisvar í viku undir stjórn íþróttafræðings meðan á hópráðgjöf stóð og næstu 4 mánuði þar á eftir án íþróttafræðings og þá stunduðu þátttakendur líkams- rækt á sjálfvöldum tímum. Ofangreind meðferð byggist á samþættingu fjögurra þátta. Þeir eru nikótínlyfjameðferð, heilbrigðisfræðsla, atferlismeðferð og einstaklings- og hópráðgjöf. í þessum þáttum fólst eftirfarandi: 1. Nikótínlvfiameðferð Nikótínlyfjameðferð var aðlöguð að hverjum einstaklingi og miðaðist við styrk reykingafíknar, hversu lengi reykt hafði verið og magn tóbaks sem reykt var. Hér á eftir fer dæmi um minnkun hjá 45 ára manni sem hefur reykt 20 sterkar sígarettur á dag í 20 ár, reykingafíkn er >7 og kolmónoxíð >17 ppm mælt fyrir hádegi: Notaður var 15/20 mg nikótínplástur í 4 mánuði, 10/15 mg í 3 mánuði, 5/7 mg í 2 mánuði og 2,5/5 í 1 mánuð (mismunandi styrkleiki ræðst af ólíkum framleiðendum en virkni efna í hverjum flokki er hliðstæð). Þar sem fram hefur komið að mikilvægt er að nota tvö eða fleiri nikótínlyf sam- tímis var nikótíntyggjó og nefúði notað samhliða nikótín- plástri. 2. Heilbriaðisfræðsla Heilbrigðisfræðsla var á myndrænu formi og byggð á reynslu úr daglega lífinu. Fjallað var um reykingar sem fíkn, nikótín, nikótínlyf, fráhvarfseinkenni, að byrja aftur að reykja í reykbindindi og sjúkdóma af völdum reykinga. Þátttakendur fengu dreifirit um fræðsluefnið heim með sér. 3. Atferlismeðferð. einstaklinas- oa hópráðaiöf í samskiptum við þátttakendur var lögð áhersla á að sýna þeim virðingu, samhug, einlægan vilja til að hjálpa og að hjúkrunarfræðingurinn hefði bjargfasta trú á að allir gætu haldið reykbindindi. Ráðgjöfin var þannig grund- völluð á meðferðarsambandi og beindist að því að breyta hegðun, hugsun og tilfinningum (Banks, 1992; Kozier o.fl., 1995). Þannig beindist hún að eftirfarandi þáttum (sjá m.a. Hecht o.fl., 1994; Harris, Richmond og Neto, 1994): Gefa umhugsunartíma, setja markmið með meðferðinni með sérstakri áherslu á daginn sem reykingum yrði hætt, að líta á reykbindindi sem ævilangt verkefni, viðurkenna eigin fíkn og þörf fyrir aðstoð, vinna að því að rjúfa vítahring venja og aðstæðna sem hvetja til reykinga, skoða tilfinningar og atriði sem trufla þátttakendur við að hætta að reykja og við að viðhalda reykbindindi, skoða streituvaldandi aðstæður og átta sig á og undirbúa sig fyrir að standast löngun til að reykja, undirbúa sig undir að standast félagslegan þrýsting að reykja, styrkja eigið sjálfsöryggi, kenna aðferðir við að leita eftir stuðningi hjá fjölskyldu og samstarfsfólki og kveðja sígaretturnar sem gamlan vana. Samskipti í hópum geta verið árangursrík til að breyta atferli og veita stuðning (Kaas og Richie, 1998). Reynt var að varðveita samkennd hópsins jafnframt því sem sér- hverjum einstaklingi innan hans var sinnt. Meðlimir hópsins voru hvattir til að deila reynslu sinni hver með öðrum með áherslu á að læra ný úrlausnarviðbrögð. Hrósað var fyrir að hafa greint og staðist fallgildrur. Hóparnir voru lokaðir og skilyrði fyrir þátttöku var að fylgja leiðbeiningum nákvæmlega og vera virkir og jákvæðir í hópstarfinu. ( byrjun stýrði hjúkrunarfræðingurinn hópnum og átti hópur- inn að fylgja leiðsögn hjúkrunarfræðingsins nákvæmlega. Þegar þátttakendur höfðu eflt með sér trú á sjálfa sig og lært að þekkja eigin viðbrögð dró hjúkrunarfræðingurinn sig í hlé og hvatti jafnframt hópinn til að halda áfram að hittast eftir að fundum lyki. Hjúkrunarfræðingurinn gaf upp tíma hvenær hann mundi hafa samband við þátttakendur aftir að fundum lauk og þátttakendur voru hvattir til að hafa samband við hjúkrunarfræðinginn eftir þörfum. Þátttakendum var sent viðurkenningarskjal að meðferð lokinni þar sem þeim var óskað til hamingju með að vera reyklausir og ítrekað að nú væru þeir óvirkir nikótínistar. 4. Líkamsrækt Líkamsrækt byggðist á þolþjálfun (40%) þar sem notuð voru göngubretti og hjól, lyftingatækjum (40%) og teygju- æfingum (20%). Byrjað var á 40 mínútna þjálfun sem var aukin smátt og smátt í 80 mínútur þrisvar í viku. NIÐURSTÖÐUR Reykleysi í lok meðferðar Eftir 1 árs fylgitfma, þar sem mæling byrjaði á fyrsta reyk- lausa degi og hver dagur talinn næstu 365 daga á eftir (LFAT), reyndist ekki marktækur munur á tíðni reykleysis á milli meðferðarformanna tveggja, Meðferðar 1 og Með- ferðar 2 (p=0,16, hlutfallslfkur=2,5), sjá töflu 3. Hins vegar er stöðug jákvæð tilhneiging í þá átt að Meðferð 2 sé árangursríkari. Þyngdaraukning Meðalþyngdaraukning allra þátttakenda óháð meðferðar- formi var 0,7 kg (SD=5,7). Munur á þyngdaraukningu á milli meðferðarforma var ekki tölfræðilega marktækur, sjá töflu 3. Þegar reyklausir og reykjandi voru bornir saman innan hvors meðferðarforms um sig kemur í Ijós að þeir sem voru 253 Tímarit hjúkrunarfræðinga • 5. tbl. 76. árg. 2000
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Tímarit hjúkrunarfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit hjúkrunarfræðinga
https://timarit.is/publication/1159

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.