Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2000, Qupperneq 20

um 1922 til 1933 luku 36 konur hjúkrunarnámi frá Félagi
íslenskra hjúkrunarkvenna (Erla Dóris Halldórsdóttir, 1996).
Bygging Landspítalans hefst
Fljótlega eftir að „Landspítalasjóður íslands" hafði verið
settur á laggirnar fóru peningar að streyma í hann úr öllum
áttum alls staðar af landinu. í lok októbermánaðar árið
1917 ákvað landsstjórnin að skipa sjö manna nefnd til að
hefja undirbúning að framkvæmdum Landspítalans
(Gunnar M. Magnúss, 1981). í greinargerð um málið á
Alþingi kom fram að konum hefði tekist með lofsverðum
dugnaði að safna á fáeinum misserum stórfé í „Land-
spítalasjóð íslands" og undirtektir hefðu verið góðar á
landinu öllu. [ greinargerðinni kom fram að Landspítala-
málið ætti fullt þjóðarfylgi. Af þeim sökum þótti lands-
stjórninni sýnt að ýta þyrfti málinu úr vör l/\lþingistíðindi,
1917).
í umræddri sjö manna nefnd sátu Magnús Sigurðsson,
bankastjóri, prófessorarnir og læknarnir Guðmundur
Magnússon og Guðmundur Hannesson, Guðmundur
Björnson, landlæknir, Jens Eyjólfsson, byggingameistari,
Geir Zoéga, landsverkfræðingur, og Ingibjörg Hákonar-
dóttir Bjarnason, skólastýra Kvennaskóla íslands (Gunnar
M. Magnúss, 1981). Ingibjörg var einnig formaður „Land-
spítalasjóðs íslands".
Eitt af verkefnum nefndarinnar var að koma með tillögu
úr hvaða efni Landspítalinn skyldi byggður, hve stórt land
hann þyrfti og hvar hann skyldi staðsettur. Umrædd nefnd
héit fimm fundi um málið og komst að einni niðurstöðu,
þ.e. staðsetningu Landspítalans. Hann átti að vera
staðsettur sunnan og austan við Kennaraskólann. Þar var
nægilegur afrennslishalli, útsýni gott, lítil hætta væri á því
að byggt yrði fyrir sólu eða útsýni og gnægð af álitlegu
grjóti á staðnum. Því næst taldi nefndin mikilvægt að
senda hæfa menn til útlanda til að skoða spítala áður en
ákveðið yrði eitthvað um byggingu Landspítalans
(Þjóðskjalasafn íslands, Db. 8, nr. 19).
Um miðjan ágúst árið 1919 héldu þeir Guðmundur
Hannesson prófessor og Guðjón Samúelsson húsameist-
ari utan til Kaupmannahafnar. Landsstjórnin hafði ákveðið
að fara að tillögu sjö manna nefndarinnar og senda þá
félaga í skoðunarferð á spítalabyggingum í Danmörku,
Noregi og í Svíþjóð. Guðmundur og Guðjón byrjuðu á því
að skoða þrjú stærstu sjúkrahúsin í Kaupmannahöfn. Þau
voru Ríkisspítalinn, ö/speö/'ergsjúkrahúsið og Frederiks-
öergssjúkrahúsið þar í borg. Síðan héldu þeir félagar til
Álaborgar og skoðuðu þar nýbyggt Amtssjúkrahús og
síðan lá leiðin til Lundar þar sem þeir skoðuðu nýlegt
háskólasjúkrahús. Þá héldu þeir til Björgvinjar í Noregi og
skoðuðu nýbyggt sjúkrahús, Haukelandsykehuset. Þaðan
lá leið þeirra félaga til Kristjaníu/Óslóar þar sem þeir
skoðuðu L///eirá/spítalann sem var með stærstu sjúkrahús-
um á Norðurlöndum. Ferðalag Guðmundar og Guðjóns
260
Ríkisspítatinn í Kaupmannahöfn. Þennan glæsilega
spitala skoðuðu Guðmundur Hannesson, prófessor, og
Guðjón Samúelsson, húsameistari rikisins, í
skoðunarferð þeirra félaga í Kaupmannahöfn árið
1919. Ríkisspítalinn í Kaupmannahöfn er glæsileg
bygging. Spitalinn tók til starfa árið 1910.
tók tvo mánuði (Þjóðskjalasafn íslands, Db. 8, nr. 19).
Fljótlega eftir heimkomu Guðmundar Hannessonar og
Guðjóns Samúelssonar skrifaði Kristján X. konungur undir
lög um húsagerð ríkisins. Samkvæmt þeim var
landsstjórninni á íslandi heimilt að láta reisa Landspítala
svo fljótt sem því yrði við komið (Stjórnartíðindi, 1919).
Landsstjórnin á íslandi aðhafðist ekkert í Landspítala-
málinu fyrr en í byrjun ársins 1921. Þá skipaði Jón
Magnússon, forsætis- og dómsmálaráðherra, nýja nefnd.
Þessi nefnd skyldi hefja undirbúning að byggingu Land-
spítalans, gerð spítalabyggingarinnar og öðru fyrirkomulagi
spítalans og rekstri hans. Nefndin, sem fékk heitið „Land-
spítalanefndin", var skipuð fjórum læknum og einni konu.
Læknarnir voru Guðmundur Thoroddsen, Jón Hjaltalín
Sigurðsson, Halldór Steinsson og Guðmundur Hannesson
prófessor. Guðmundur Thorodssen og Jón Hjaltalín
Sigurðsson urðu síðar yfirlæknar Landspítalans. Konan,
sem skipuð var í umrædda nefnd, var Ingibjörg Hákonar-
dóttir Bjarnason, skólastýra Kvennaskólans í Reykjavík og
formaður „Landspítalasjóðs íslands". Engin hjúkrunarkona
sat í umræddri „Landspítalanefnd" og engar heimildir eru
fyrir því að hjúkrunarkonur í stjórn Félags íslenskra
hjúkrunarkvenna hafi farið fram á það að fá að sitja í
umræddri nefnd (Erla Dóris Halldórsdóttir, 2000).
í maímánuði árið 1921 sendi umrædd „Landspítala-
nefnd“ Guðjóni Samúelssyni, húsameistara ríkisins, tillögur
um byggingu spítalans. Sagði þar að stærð spítalans ætti
að vera um 150 sjúkrarúm. í fyrsta áfanga byggingarinnar
átti að byggja spítala fyrir 70 til 80 sjúklinga og bæta síðan
hinum helmingnum við (Þjóðskjalasafn íslands. Gögn frá
embætti húsameistara ríkisins).
Tók Guðjón Samúelsson húsameistari þegar til við að
teikna Landspítalann. Fyrsta teikning hans af Landspítal-
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 5. tbl. 76. árg. 2000