Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2006, Qupperneq 49

RITRÝND GREIN
í námi geti valdið nemendum kvíða, pirringi, neikvæðni og
óánægju. Þegar þeir hafa vanist tækninni getur fjarnám hins vegar
orðið árangursn'k leið til að mennta sig (Atack, 2003; Chandler
og Hanrahan, 2000; Debourgh, 2003). Mikil reynsla er komin á
fjarnám erlendis og rannsóknir sýna að félagsleg virkni, leiðsögn
og lærdómur eru ekki síðri en í hefðbundnu námi (Billings, 1996;
Atack og Rankin, 2002; Debourgh, 2003).
Rannsóknir meðal hjúkrunarfræðinga bera vitni um almenna
ánægju þeirra með þetta námsform, það auki fagþekkingu og
beri sambærilegan árangur og hefðbundið nám (Blakeley og
Curran-Smith, 1998). Þegar reynsla 57 bandarískra miðaldra
hjúkrunarfræðinga af vefrænu fjarnámskeiði var skoðuð í
lýsandi rannsókn, kom í Ijós að flestum fannst námskeiðið mjög
árangursríkt. Þátttakendur voru óvanir tölvunotkun og fyrstu
vikurnar voru þeim erfiðar meðan þeir tileinkuðu sér tæknina.
Einn hjúkrunarfræðinganna sagði það hafa verið eins og að
læra nýtt tungumál að læra að nálgast efni námskeiðsins.
Eftir að hafa tileinkað sér aðferðafræðina sagðist meirihluti
þátttakenda hafa stundað árangursríkt nám og að sú tilfinning
hefði örvað námsáhuga. Þá hefði námsformið aukið töivufærni
þeirra (Atack og Rankin, 2002).
Hjúkrunarfræðingar í vefrænu fjarnámi hafa kvartað undan því
að fá ekki næga svörun frá kennurum, að þeir sakni tengsla
við samnemendur og að þeir séu undir miklu vinnuálagi
(Atack og Rankin, 2002; Hyde og Murray, 2005). Rannsókn á
bandarískum hjúkrunarfræðingum í framhaldsnámi í geðhjúkrun
sýndi að nemendur í fjarnámi voru jafn ánægðir með tengsl sín
við samnemendur og þeir sem voru í hefðbundnu námi (Lewis
og Kaas, 1998). Sama var uppi á teningnum hjá bandarískum
hjúkrunarfræðingum sem tóku námskeið í faraldursfræði. Þeir
voru frekar ánægðir með tengsl við samnemendur sína og mjög
ánægðir með sambandið við kennarana (Rose o.fl., 2000).
Nemendur hafa einnig lýst erfiðleikum tengdum tækninni. Eigindleg
rannsókn Atacks (2003) sýndi að hjúkrunarfræðingum í netnámí
fannst þeir ekki hafa næga tölvukunnáttu í byrjun námskeiðs og
að þeir þyrftu að eyða miklum tíma í tæknileg vandamál. í Ijós
kom að þeir höfðu ekki samband við aðstoðarfólk vegna þessara
vandamála þar sem þeir vissu ekki um hvað þeir áttu að spyrja og
óttuðust að skilja ekki leiðbeiningar sem þeir fengju.
Námskeiðið „Geðvernd eftir barnsburð"
Ýmiss konar hugbúnaður hefur verið þróaður til kennslu í
fjarnámi, þar á meðal WebCT forritið, en það krefst ekki mikillar
tölvuþekkingar svo nemendur geti orðið virkir þátttakendur.
Forritið býður ýmsa möguleika, t.d. sjálfvirk próf, fyrirlestra í
ritvinnslu, á glærum eða með tali, myndbandssýningar, beint
spjall eða spjall á sérstökum umræðuvef svo eitthvað sé nefnt
(Chute o.fl., 1999).
Á námskeiðinu „Geðvernd eftir barnsburð" var reynt að taka tillit
til mismunandi tæknikunnáttu þátttakenda. í byrjun fengu þeir
eina kennslustund tii að læra á WebCT umhverfið í tölvuveri.
Þeir fengu með sér leiðbeiningar ásamt símanúmerum og
tölvupóstföngum leiðbeinenda og voru hvattir til þess að hafa
samband ef þeir lentu í vandræðum. Að sögn Lawton (1997)
er þetta skynsamlegt fyrirkomulag sem eykur öryggistilfinningu
nemandans. Reynt var að hafa tæknina sem einfaldasta og
aðgengilegasta. Til dæmis voru engar talsettar glærur notaðar
eða myndbönd sett á netið, en þessi hjálpartæki krefjast
viðbótarhugbúnaðar og flóknari tæknikunnáttu.
í hverri viku var lesinn einn skrifaður fyrirlestur en rannsóknir
hafa sýnt að nemendur vilja helst það fyrirlestrarform á
fjarnámskeiðum (Andrusyszyn o.fl., 2001). Eftir lesturinn þurfti
hver þátttakandi að tjá sig um fyrirlesturinn á umræðuvef. Með
því átti að örva umræður og auka tilfinningu hvers og eins fyrir
því að vera hluti af faghópi og að framlag hvers og eins væri
mikilvægt. Rannsóknir hafa sýnt að frjóar umræður í bland við
reynslusögur auka gildi námsefnis og hjálpa nemendum að
tileinka sér það (Koeckeritz o.fl., 2002). Kennarar námskeiðsins
voru virkir í umræðunum og iögðu sig fram um að svara
athugasemdum og spurningum nemenda eins fljótt og auðið
var. Reynslan sýnir að slík vinnubrögð stuðla að aukinni
ánægju með námskeiðið (Halstead og Coudret, 2000).
Nemendur gerðu tvö verkefni á námstímanum. í öðru þjálfuðust
þeir í skráningu á hjúkrunarmeðferð við andlegri vanlíðan
eftir barnsburð en í hinu var sjúkra- og meðferðarsögu lýst.
Talsvert ýtarefni var sett á netið en nemendur fengu líka
útprentað námsefni. í lok námskeiðsins var haldínn fundur með
þátttakendum til þess að ræða reynslu þeirra og gefa þeim færi
á að hittast. Á töflu 1 má sjá fyrirlestraskrá námskeiðsins.
Tafla 1. Fyrirlestraskrá
Fyrirlestraskrá námskeiðsins „Geðvernd eftir barnsburð"
Hjúkrunarmeðferð við andlegri vanlíðan eftir barnsburð og við
fæðingarþunglyndi
Um líðan og vanlíðan mæðra með óvær ungbörn til sex mánaða
aldurs
Alda og Stella; saga tveggja kvenna með andlega vanlíðan eftir
barnsburð
Hjúkrunarmeðferð:
- Meðferðarúrræði vegna streitu og þreytu í foreldrahlutverki
- Ráðgjöf, hugræn meðferð og virk hlustun
Hjúkrunarmeðferð:
- Símaviðtöl
- Hjúkrun vegna óværra ungbarna
Svefnvandamál ungbarna
Birta; saga konu sem finnur fyrir andlegri vanlíðan eftir
barnsburð
Aðferðafræði
Framkvæmd og úrvinnsla gagna
Spurningalisti var sendur á þær heilsugæslustöðvar, sem tóku
þátt í námskeiðinu „Geðvernd eftir bamsburð" árin 2001 og
2003, til að meta reynslu hjúkrunarfræðinga af netnámskeiðinu.
Tímarit hjúkrunarfræöinga - 1. tbl. 82. árg. 2006
47