Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1984, Blaðsíða 7

Arnljótur Björnsson, prófessor:
>
BÓTAKRÖFUR Á
HENDUR LÖGGILTUM
ENDURSKOÐENDUM
Greinarhöfundur er prófessor viö laga-
deild Háskóla íslands og aðalkennslugreinar
hans eru skaðabótaréttur, sjóréttur og vá-
tryggingaréttur.
Hann hefur gegnt kennslustörfum við
lagadeildina frá 1. sept. 1971, er hann var
settur prófessor, en skipaður prófessor árið
1977.
Erindi flutt á aðalfundi Félags löggiltra
endurskoðenda 19. nóv. 1983.
Efnisyfirlit bls.
1. Afmörkun efnis .................... 5
2. Sakarreglan. Hvernig lögfræðingar
beita henni ..................... 6
3. Gagnvart hverjum getur endurskoðandi
orðið bótaskyldur?.............. 10
4. Ábyrgð á verkum annarra manna ... 11
4.1 Húsbóndaábyrgð ............. 11
t 4.2 Ábyrgð endurskoðanda vegna
manna, sem hann er í félagi
við........................... 11
5. Um tjónið ........................ 12
6. Orsakatengsl ..................... 12
7. Eigin sök tjónþola ............... 12
8. Lækkunarheimild í 132. gr. laga um
hlutafélög ..................... 13
9. Vátryggingar, sem taka til
bótaskyldu endurskoðenda ....... 14
1. Afmörkun efnis
Hér á eftir verður fjallað um skaða-
bótaábyrgð, sem fallið getur á löggilta endur-
skoðendur vegna starfa, er þeir taka að
sér sem sérfræðingar í sinni grein. í grann-
löndum okkar er oft talað um svokallaða
“professions“-ábyrgð eða “Professional Lia-
bility", en það er bótaábyrgð, sem hvílir á
sérfróðum mönnum, einkum háskólamennt-
uðum, sem taka að sér gegn gjaldi ýmiss
konar sérfræðiþjónustu og stunda það starf
sem sjálfstæðan einkaatvinnurekstur. Auk
endurskoðenda koma hér einkum til greina
lögmenn, læknar, arkitektar og verkfræðing-
ar, sem hafa ráðgjafarstörf með höndum.
Sameiginlegt einkenni á þessum störfum er,
að sá sem hlut á að máli, hefur sérstaka
fræðilega þekkingu og þessi þekking er
grundvöllur sjálfstæðrar atvinnustarfsemi
hans.
Umræðuefnið hér á eftir verður takmarkað
við ábyrgð vegna þjónustu, sem endurskoð-
andi lætur af hendi gegn gjaldi. Endurskoð-
andi getur orðið bótaskyldur vegna starfs,
sem hann vinnur án endurgjalds, en ætla
verður, að nokkuð önnur sjónarmið ráði, er
dæma skal um bótaskyldu þegar svo stendur
á. Dæmi: Endurskoðandi gefur kunningja
sínum ókeypis ráðleggingu varðandi skatt-
framtal. Við þessar aðstæður verða ekki
gerðar jafn strangar kröfur til vandaðra
5