Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1988, Qupperneq 36

s
Aritanir á endurskoðuð
og óendurskoðuð reikningsskil
Inngangur endurskoðunarnefndar:
Fá mál hafa hlotið jafnmikla umfjöllun innan Félags
löggiltra endurskoðena og áritanir á endurskoðuð
reikningsskil. Á ráðstefnu félagsins, sem haldin var að
Bifröst dagana 7.-9. ágúst 1964, fjallaði þáverandi for-
maður F.L.E. Svavar Pálsson, m.a. um áritanir á end-
urskoðuð reikningsskil. Á sumarráðstefnu félagsins 9
árum síðar, 1973, var þetta enn til umræðu og var þá
sameiginleg niðurstaða umræðuhópa eftirfarandi:
Ráðsiefnan telur rétt að settar verði fram leiðbeinandi
reglur um áritanir á vegum Félags löggiltra endur-
skoðenda ásamt upplýsingum um þýðingu þeirra.
Þær verði síðan kynntar þeim, sem málið einkum
varðar, svo sem lánastofnunum og skattyfirvöldum.
Það var skoðun ráðstefnunnar að árita beri öll reikn-
ingsskil sem löggiltur endurskoðandi vinnur að. Óá-
rituð reikningsskil, sem tengd eru nafni löggilts end-
urskoðanda með einhverjum hœtti, eru til þess fallin
að valda misskilningi meðal þeirra sem um reikn-
ingsskilin fjalla.
Áhersla var lögð á það að áritanir vœru skýrar og af-
dráttarlausar og þœr bœru það greinilega með sér,
sem hinn löggilti endurskoðandi hefur framkvœmt.
í upphafi þessa áratugar, sem nú er að líða, lagði
endurskoðunarnefnd F.L.E. fram tillögu um leiðbein-
andi reglur um áritanir á endurskoðuð reikningsskil. Á
árinu 1987 var síðan lögð fram ný tillaga, sem meðal
annars tók mið af þeirri fyrri ásamt þeim norrænu
stöðlum sem fyrir liggja um þetta efni. Var sú tillaga
samþykkt á framhaldsaðalfundi F.L.E. í janúar 1988
ásamt tillögu um leiðbeinandi reglur um gerð óendur-
skoðaðra reikningsskila og áritanir endurskoðenda á
þau.
Algengt er að vinna endurskoðenda hér á landi felist
að verulegu leyti í gerð óendurskoðaðra reikningsskila
eða aðstoða við gerð þeirra. Pó viðskiptavinirnir séu oft
fyrirtæki af verulegri stærð er skylda félaga hérlendis til
að hafa löggiltan endurskoðanda í þjónustu sinni að
mestu leyti bundin við hlutafélög en hvílir ekki almennt
á öðrum félagsformum. Pó tilgangur með löggildingu
endurskoðenda sé beinlínis tengdur því að endurskoða
og gefa álit á reikningsskilum þýðir það ekki að endur-
skoðendur geti unnið öll önnur verk án þess að gerðar
séu til þeirra kröfur um vandvirkni og nákvæmni í
vinnubrögðum. Því er nauðsynlegt að til séu reglur um
þá lágmarkskröfu, sem gera þarf til óendurskoðaðra
reikningsskila og hvað áritanir á slík reikningsskil þýða.
Eins og áður hefur verið nefnt fjallaði Svavar Páls-
son, þáverandi formaður félagsins, um þetta mál á ráð-
stefnu félagsins á árinu 1964. Þó hartnær aldarfjórðung-
ur sé liðinn frá því hann flutti ávarp sitt heldur það enn
fyllilega gildi sínu, eins og lesendur geta dæmt um:
Um alllangan tíma eða um árabil höfum við endur-
skoðendur rœtt um að nauðsyn vœri á að settar yrðu
reglur um áritanir endurskoðenda á reikninga, sem
þeir hafa endurskoðað. Lítið hefur þó enn orðið úr
framkvœmdum sem ekki er nema von því vandasamt
er allt þetta vandamál og erfitt úrlausnar. Svo erfitt er
það og vandasamt eins og raun ber vitni að fyrst
þurfum við í raun og veru að gera okkur grein fyrir
stöðu okkar og starfi í þjóðfélaginu. í fyrsta lagi
þurfum við að gera okkur og þá jafnframt öðrum
það Ijóst, að vinna við samningu framtala til skatts,
bókhald og bókhaldsaðstoð og samningu ársreikn-
inga er ekki endurskoðun. Þó verulegur hluti allra
starfa endurskoðandans sé sá. Endurskoðun „revis-
jon“ verður ekki skilgreind betur, en þau markmið
starfa sem byggjast á því að skapa eða eiga þátt í að
skapa traust aðila í milli, sem eiga saman flókin og
samsett viðskipti. Með fullri og afdráttarlausri yfir-
lýsingu óháðs hlutlauss kunnáttumanns, hins löggilta
endurskoðanda um réttmœti reikningsskila, á að vera
hœgt að skapa nauðsynlegt traust milli þessara aðila
sem með fjárreiður fara og reikningsskilagreinar gefa
og hinna sem lesa reikningana og byggja á þeim
ákvörðunum hvort heldur það eru eigendur fjárins,
aðalfundur félags, lánveitendur eða opinverir aðilar.
Ef endurskoðandinn áritar reikningana með þeim
hœtti að hann segir í raun og veru að hann beri enga
ábyrgð á að reikningarnir séu réttir, þá getur hann
ekki átt nokkurn þátt í því að skapa traust milli þess-
ara aðila. Hann sinnir því ekki í raun og veru sínu
eiginlega endurskoðendastarfi, sinni eiginlegu „funk-
36