Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1991, Blaðsíða 30

B. Eðli máls umfram form. (Substance over form)
Viðskipti og önnur atriði skal meðhöndla í samræmi við
eðli þeirra og raunverulegt fjárhagslegt gildi en ekki
einvörðungu með tilliti til lagalegs forms þeirra.
C. Mikilvægi. (Materiality)
Arsreikningur á að gefa upplýsingar um öll þau atriði
sem eru nógu mikilvæg til að hafa áhrif á mat eða
ákvarðanatöku.
Útskýringar
10. Arsreikningur á að vera skýr og skiljanlegur. Hann
er byggður á reikningsskilavenjum sem eru mis-
munandi milli fyrirtækja bæði innan hvers lands og
á milli landa. Vegna þessa er nauðsynlegt að veita
upplýsingar um mikilvægar reikningsskilavenjur,
sem ársreikningurinn er byggður á, svo hann verði
rétt skilinn. Upplýsingar um þessar venjur eiga að
vera óaðskiljanlegur hluti ársreiknings og það er
þægilegra fyrir lesendur hans að þær séu allar á ein-
um stað. Stundum er viðhöfð röng eða óeðlileg
meðferð á liðum efnahagsreiknings, rekstrarreikn-
ings eða annarra yfirlita. Upplýsingar um þær að-
ferðir sem beitt er eru ætíð nauðsynlegar en geta þó
ekki leiðrétt ranga eða óviðeigandi aðferð.
Notendur reiknigsskila
11. Arsreikningur veitir upplýsingar sem notaðar eru af
ýmsum aðilum, einkum hluthöfum og lánadrottnum
(núverandi og tilvonandi) og starfsfólki. Aðrir mik-
ilvægir notendahópar eru birgjar, viðskiptavinir,
verkalýðssambönd, fjármálasérfræðingar, tölfræð-
ingar, hagfræðingar, skattyfirvöld og aðrir eftirlits-
aðilar.
12. Notendur ársreikninga álíta ársreikninginn vera
hluta af þeim upplýsingum, sem eru nauðsynlegar
til þess m.a. að meta og taka fjármálalegar ákvarð-
anir. Þeir geta ekki myndað sér áreiðanlega skoðun
um þessi mál nema því aðeins að ársreikningur
upplýsi greinilega um mikilvægar reikningsskila-
venjur sem notaðar voru við gerð hans.
Breytileiki í reikningsskilavenjum
og upplýsingum þar að lútandi
13. Notkun mismunandi reikningsskilavenja á mörgum
sviðum veldur því að túlkun ársreikninga verður
erfiðari en ella. Ekki er hægt að vísa til ákveðinna
viðtekinna venja en hinar mismunandi reiknings-
skilavenjur sem nú eru í notkun geta gefið verulega
mismunandi niðurstöður í ársreikningum þó byggt
sé á sömu forsendum. Eftirfarandi eru dæmi um
þau svið þar sem mismunandi reikningsskilavenjur
eru notaðar og því ber að upplýsa í skýringum hvaða
reikningsskilavenjur voru valdar til notkunar:
Almennt
Samstæðureikningsskil
Umreikningur upphæða í erlendri mynt ásamt reikn-
ingslegri meðferð á gengismun.
Almennar matsreglur (t.d. kostnaðarverð, almennur
kaupmáttur og endurkaupsverð).
Atvik sem eiga sér stað eftir uppgjörsdag.
Leigumálar, leigukaup eða afborgunarsamningar ásamt
tilheyrandi vöxtum.
Skattar
Langtímasamningar
Einkaréttur
Eignir
Viðskiptakröfur
Vörubirgðir og vörunotkun
Afskrifanlegar eignir og afskriftir
Ræktað land
Byggingarlóðir
Fjárfestingar í dótturfélögum, tengdum félögum o.þ.h.
Rannsóknir og vöruþróun
Einkaleyfi og vörumerki
Viðskiptavild
Skuldir og skuldbindingar
Ábyrgðir
Skuldbindingar og ófyrirséð útgjöld
Eftirlaunaskuldbindingar
Skaðabótagreiðslur vegna uppsagna og samningsriftunar
Hagnaður og tap
Aðferðir við tekjuákvörðun
Viðhald, viðgerðir og endurbætur
Ágóði og tap af sölu eigna
Myndun varasjóðs, lögbundins eða annars konar ásamt
beinum færslum á eiginfjárreikninga
14. Itarlegar skýringar um viðhafðar reikningsskila-
venjur er ekki alltaf að finna í ársreikningum.
Verulegur munur er á framsetningu, umfangi og
skýrleika upplýsinga milji og innan þeirra landa þar
sem reikningsskilavenjur eru upplýstar. I sama árs-
reikningi kunna að vera upplýsingar um mikilvægar
reikningsskilavenjur á meðan öðrum mikilvægum
reikningsskilavenjum er sleppt. Jafnvel í löndum
þar sem þess er krafist að gefnar séu upplýsingar
um allar þýðingarmiklar reikningsskilavenjur eru
ekki alltaf til staðar leiðbeiningar um aðferðir til að
tryggja samræmi í upplýsingagjöf. Vöxtur fjölþjóða-
fyrirtækja og aukin alþjóðleg fjármálaumsvif hafa
aukið þörfina fyrir meira samræmi ársreikninga á
milli landa.
15. Ársreikningur ætti að sýna samanburðartölur frá
fyrra reikningsári. Verði breyting á reikningsskila-
venju, sem hefur veruleg áhrif, er nauðsynlegt að
upplýsa um hana ásamt fjárhagslegum áhrifum
hennar. Breyting á reikningsskilavenju, sem ekki
kann að hafa veruleg áhrif á yfirstandandi reikn-
ingsári, skal engu að síður upplýsa ef hún hefur
veruleg áhrif á komandi reikningsárum.
30