Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1991, Blaðsíða 35

Vörubirgðir eru jafnan taldar meðal skammtíma-
krafna þrátt fyrir að þær innihaldi birgðir sem ekki
koma til með að verða notaðar eða seldar innan eins
árs eða á eðlilegum tíma miðað við starfsemi fyrirtækja.
Skilgreining á efnahagsliðum sem flokkast meðal
skammtímaskulda:
Viðskiptaskuldir, ógreiddur kostnaður og rekstrarlán
sem gjaldfalla eða koma til greiðslu innan eins árs eru
talin til skammtímaskulda.
Næsta árs afborganir langtímalána eru einnig taldar
meðal skammtímaskulda.
Þegar fyrir liggur að endurfjármögnun verður gerð
með lengingu lána eru gjaldfallin langtímalán og aðrar
skammtímaskuldir oft færðar meðal langtímalána jafn-
vel þótt formleg afgreiðsla hafi ekki átt sér stað.
Skýringar á þeirri framsetningu fylgja þá að jafnaði
með reikningsskilunum.
Framsetning veltufjármuna og skammtímaskulda í efna-
hagsreikningi:
Við framsetningu veltufjármuna og skammtímaskulda
er leitast við að flokka einstaka liði á skipulegan og
rökrænan hátt. Dregnar eru fram heildarniðurstöður
veltufjármuna og skammtímaskulda í efnahagsreikn-
ingi. Almennt er framsetning miðuð við að einstakir
liðir meðal veltufjármuna og skammtímaskulda séu
settir fram í heild sinni, en ekki dregnir frá hvorum
öðrum og settir fram þannig nettó í reikningsskilum.
Veltufjármunir kunna að vera færðir á móti skamm-
tímaskuldum, eða öfugt þegar lagalega liggur fyrir for-
senda til skuldajöfnunar, og að slík skuldajöfnun sé í
vændum.
Takmörkun flokkunar á efnahagsliðum í veltufjármuni,
fastafjármuni, skammtímaskuldir og langtímaskuldir:
Flokkun efnahagsliða í veltufjármuni, fastafjármuni,
skammtímaskuldir og langtímaskuldir er almennt talin
gefa lesanda reikningsskila betri hugmynd um þá lausa-
fjárstöðu sem ætlað er að standa undir þeim skuldbind-
ingum sem nauðsynlegar eru við öflun tekna í starfsemi
fyrirtækja. Samfara þessu verður fyrirtæki í áframhald-
andi rekstri sífellt að endurnýja vörubirgðir sínar í stað
þeirra sem seljast. Einnig kunna að vera meðal vöru-
birðga vörur sem koma ekki til með að seljast í náinni
framtíð. A hinn bóginn eru mörg fyrirtæki sem fjár-
magna rekstur sinn með lánum sem talin eru meðal
skammtímalána en eru í raun langtímalán. Lána- stofn-
anir vilja tryggja sig og hafa lánssamninga þannig að lán
megi gjaldfella með skömmum fyrirvara, þó báðir aðil-
ar séu þess meðvitaðir að lánveitingin sé til lengri tíma.
Mörgum hættir til að meta með einhliða hætti stöðu
veltufjármuna og skammtímaskulda. Velgengni fyrir-
tækja er þá mæld út frá veltufjárhlutfalli. Við slíku
einhliða mati er varað og bent á að niðurstöður veltu-
fjármuna og skammtímaskulda í reikningsskilum verða
vart túlkaðar á einn eða annan veg nema í mjög víðu
samhengi við eðli rekstrar og þeirra efnahagsliða sem
veltufjármunir og skammtímaskuldir standa saman af.
Flokkun efnahagsliða í veltufjármuni, fastafjármuni,
skammtímaskuldir og langtímaskuldir er almennt ekki
talin eiga við þegar framleiðslu- og söluferli í fyrirtækj-
um er mjög langt eða óvisst.
Þó margir séu þeirrar skoðunar að flokkun efna-
hagsliða í veltufjármuni og skammtímaskuldir sé gagn-
leg við greiningu efnahagsreiknings þá eru einnig til
þeir sem telja að á þessari flokkun séu svo miklir annm-
arkar að gagnið sé lítið og leiði stundun til rangtúlkunar
á reikningsskilum. Almennar kröfur um flokkun efna-
hagsliða í reikningsskilum með þeim hætti sem hér um
ræðir þyrfti því að íhuga mjög gaumgæfilega með hlið-
sjón af framansögðu. Staðall þessi var því fyrst og
fremst settur til að samræma sjónarmið þeirra sem við
gerð reikningsskila hafa þegar ákveðið að flokka efna-
hagsliði í reikningsskilum upp í veltufjármuni, fastafjár-
muni, skammtímaskuldir og langtímaskuldir.
Alþjóðlegur reikningsskilastaðall nr. 13. (IAS 13)
Framsetning veltufjármuna og skammtímaskulda í
reikningshaldi.
Alþjóðlegur reikningsskilastaðall nr. 13 nær yfir greinar
19 - 28 og skal lesa í samhengi við inngangsorð að al-
þjóðlegum reikningskilastöðlum.
19. Hvert fyrirtæki ætti að taka afstöðu til þess hvort
við gerð reikningsskila eigi að koma fram aðskildir
flokkar veltufjármuna og skammtímaskulda. Grein
21 - 27 fjallar um framsetningu í reikningsskilum
þar sem slík flokkun er gerð.
20. Þegar flokkun efnahagsliða í veltufjármuni, fasta-
fjármuni, skammtímaskuldir og langtímaskuldir
hefur ekki átt sér stað í reikningsskilum skal ein-
ungis birta samtölu heildareigna annars vegar og
samtölu heildarskulda hins vegar. Ekki skulu koma
fram neinar millitölur sem gætu gefið til kynna að
við gerð efnahagsreiknings hafi einstakir liðir verið
flokkaðir í veltufjármuni, fastafjármuni, skamm-
tímaskuldir og langtímaskuldir.
Skilgreining á flokkun efnahagsliða í veltufjármuni,
fastafjármuni, skammtímaskuldir og langtímaskuldir:
Veltufjármunir:
21. Meðal veltufjármuna eiga að vera:
(a) Sjóður og bankainnstæður sem eru innleysan-
legar í náinni framtíð. Bundnar innstæður skulu
sérgreindar og ekki taldar meðal veltufjármuna
nema að bindiskyldan tengist ákveðnum skuldbind-
ingum sem eru flokkaðar meðal skammtímaskulda.
(b) Verðbréf sem eru seljanleg og ekki stendur til
að eiga.
(c) Viðskiptakröfur og aðrar skammtímakröfur sem
búast má við að komi til greiðslu innan árs frá
35