Ráðunautafundur - 15.02.1993, Blaðsíða 293

285
svipaðan hátt og gerist hjá spendýrum. Próteasar, lípasar og karbóhydrasar, sem myndast í
slímhúð þarma og í brisi, auk galls úr lifur, stuðla að áframhaldandi niðurbroti fóðursins. Hjá
flestum tegundum fiska er ensímið kítínasi einnig virkt þar. Það stuðlar að meltingu kftíns
sem er aðal uppistaða í stoðgrind ýmissa skordýra og í skeldýrum. Frá mjógiminu berst
fæðan til víðgimis sem hefur þykkari veggi og smá fellingar til að auka yfirborð þess. Þaðan
er ómeltanlegi hluti fóðursins losaður út um endaþarm.
Fóðurgildi fóðurs
Fóðurgildi fóðurs ákvarðast af því hversu hratt og mikið af því brotnar niður f
meltingarveginum. Einnig hve fljótt og vel næringarefnin em tekin upp í líkamanum og nýtt
þar. Mat á fóðurgildi fóðurs byggist í stómm dráttum á þrennu:
Efnainnihaldi.
Hversu vel fóðrið ést.
Hversu vel það meltist.
Hvert þessara atriða fyrir sig hefur takmarkað gildi eitt sér. Þannig hefur lítið að segja
að vita efnainnihald fóðurs ef því er hafnað af fiskinum eða það meltist illa. Tiltölulega
auðvelt er að ákvarða efnainnihald fóðurs. Sama er að segja um át og meltanleika hjá flestum
landdýmm sem fóðmð era inni. Erfíðara er að ákvarða át og meltanleika hjá dýram á beit
og hjá fiskum.
Meltanleiki fóðurs
Meltanleiki fóðurs er skilgreindur sem hlutfallslegur munur á milli þess þurrefnis eða
næringarefna sem skepnan étur og þess sem hún skilar firá sér í saur. Þessi meltanleiki er
kallaður séður meltanleiki (apparent digestibility) til aðgreiningar ffá raunveralega meltan-
leikanum (trae digestibility), vegna þess að meltanleiki fóðursins sýnist lægri en hann raun-
veralega er. Séður meltanleiki er lægri vegna þess að dauðar framur úr meltingarvegi,
meltingarensím o.fl. sem kemur ffá líkamanum blandast saumum og eykur þar með á magn
próteins og fitu í honum. Yfirleitt er talið að þessi skekkja sé svo lítil að henni megi sleppa
í útreikningum. Auk þess er erfitt að meta þennan hluta. En með því að gefa fóður sem
inniheldur ekki næringarefnin sem verið er að rannsaka eins og prótein eða fitu, er hægt að
mæla það magn sem kemur frá líkamanum (FL).