Dagblaðið Vísir - DV - 14.10.2016, Qupperneq 40

Helgarblað 14.–17. október 201632 Menning
A
ð undanförnu hefur Gerðar­
safn beint sjónum áhorf­
enda að stöðu skúlptúrsins
sem miðils í íslenskri sam­
tímalist með röð einkasýn­
inga sem nefnast Skúlptúr / skúlp­
túr. Nokkrir ungir myndlistarmenn
sem hafa fengist við miðilinn í verk­
um sínum hafa verið fengnir til að
sýna í safninu að undanförnu. Um
þessar mundir eru það Eva Ísleifs­
dóttir og Sindri Leifsson sem sýna
höggmyndir sínar í safninu, en sýn­
ingunni lýkur á sunnudag. DV hitti
Sindra og ræddi um bjálkahamra,
gjörninga og Hamraborgina.
Sorg yfir ónotuðum verkfærum
Þú hefur búið til og sýnt ýmis verkfæri
á sýningum þínum hér heima og er-
lendis: sagir, axir og nú níu stórar tré-
sleggjur sem er búið að stilla upp í að-
alrýminu og þú kallar „Skúlptúr með
viðhorfsvandamál.“ Hvað er það við
verkfæri sem þér finnst svona áhuga-
vert?
„Verkfæri eru hlutir sem eru oftar
en ekki á milli okkar og náttúrunnar,
eins konar milliliðir. Verkfærin gera
manninum kleift að búa til hluti sem
eru varanlegri en sá tími sem fer í að
búa þá til og oft varanlegri en líf höf­
undarins sjálfs. Mér finnst líka vera
einhver sorg yfir verkfærum sem eru
ekki í notkun. Verkfærin sem ég sýni
eru ekki í notkun eða að minnsta
kosti í millibilsástandi, þau eru að
grotna niður og ryðga stöðugt.“
Finnst þér eitthvað nýtt koma í
ljós þegar verkfærunum – sem yfir-
leitt eiga heima skúrnum – er komið
fyrir inni í rými listarinnar?
„Já, það gerir verkfærin að vissu
leyti sjálfstæð – gerir þau að högg­
mynd. Samhengið býður fólki upp
á ákveðið sjónarhorn, verkfærin eru
ekki lengur hlutir sem við upplifum
einungis fyrir virkni þeirra. Hér er
virknin sett neðar en fagurfræðin og
þessar hefðbundnu leiðir til að horfa
á skúlptúr. Virknin hefur þó alltaf
einhver áhrif því maður fer að velta
henni fyrir sér, en á allt annan hátt en
í vinnustofunni.“
Hafa þessir hamrar einhverja
virkni? Væri hægt að nota þá?
„Já, þetta eru bjálkahamrar
sem koma úr ákveðinni hefð húsa­
bygginga – en ég fer mjög frjálslega
með það. Ef þeir væru gerðir til að
smíða með væru þeir líklega ekki
með stálhandfangi og ekki flúraðir
eða skreyttir með þessum slaufum
sem ég hef sett í viðinn. Mér finnst
mikilvægt að þeir hafi virkni, þó hún
sé auðvitað aldrei nýtt. Hún er afmáð
að vissu leyti en það er alltaf vís­
bending um hana.“
Stöðug umbreyting
Hamrarnir eru daglega færðir um
rýmið af starfsmönnum safnsins og
skapar það stöðuga hreyfingu í högg­
myndinni, en Sindri segist einnig
hafa áhuga á hinni stöðugu um­
breytingu í efninu sjálfu.
„Efnið í hamrana kemur frá Sléttu­
veginum, hérna hinum megin við
voginn. Þar var röð aspa sem hafði
verið að vaxa þar í mörg ár en var ný­
lega felld. Í raun og veru flutti ég trén
bara hingað yfir. Á þeim tíma hefur
hins vegar átt sér stað ákveðið um­
breytingarferli, viðurinn þornar og
springur, það eru eins konar brota­
lamir í efninu – bara eins og alls stað­
ar í kringum okkar. En til að stöðva
„entrópíuna“ og umbreytinguna sem
efnið er að fara í gegnum er ég búinn
að plástra aðeins upp í það með
slaufum úr hnotu. Ég hugsa þetta
svolítið sem skammtímavarðveislu,
mikið af þeim efnum sem ég nota fer
aftur út í hringrásina. Þetta er bara
tímabundið inngrip í náttúrulega hr­
ingrás efnanna.“
Mörg verkanna á sýningunni
tengjast á enn augljósari hátt um-
hverfinu í kringum safnið og
meirihluti þeirra er raunar staðsettur
í borgarrýminu fyrir utan Gerðar-
safn – að finna þau öll verður nánast
eins og ratleikur í Hamraborginni. Er
hugmyndin að fólk taki með sér sjón-
arhorn listunnandans út í þetta sérs-
taka hverfi?
„Já, mig langaði að tengja verkin
umhverfinu fyrir utan safnið sjálft,
tengja það við nærumhverfið.
Hamraborgin er mjög mikið
„pródúseraður“ staður. Öll smáatriði
hverfisins eru hugsuð með ákveðna
virkni í huga. Ég nota verkin því eins
og linsu til að fókusera á umhverfið
– staðurinn fer að skipta jafn miklu
máli og jafnvel meira máli en verkin
sjálf. Ég nota þau bara sem punkta til
að fá fólk til að ferðast um svæðið. Þá
fer maður óhjákvæmilega að spyrja
sig hvaða þættir séu hluti af sýn­
ingunni. Það er margt í umhverfinu
sem maður fer að horfa á – vonandi
– með öðrum augum. Verkin ýja svo­
lítið að öðru sjónarhorni á umhverf­
ið.“
Skúlptúrinn
skrásetning á gjörningi
Á sýningunni leiða skúlptúrar Sindra
áhorfandann frá Kópavogskirkju og
inn í bílastæðahús hinum megin
í hverfinu, en hann færir stein og
birkihríslu frá steinabreiðu fyrir
framan kirkjuna og kemur fyrir á
bílastæðinu.
„Þegar ég var að vinna í þessu
gekk kona framhjá mér og fór að
segja mér hvað hún væri ánægð með
að ég væri að taka þetta tré. Hún var
reyndar að vonast til að ég myndi
taka þau öll. Hún hafði gengið hér
um hverfið í 25, 30 ár og séð þetta
gerast hægt og bítandi, trén vera að
taka yfir steinabreiðuna. Hún var
mjög ósátt við það, enda þessi steina­
breiða mjög falleg! Maður upplifir
þetta svolítið sem frjálst svæði, ekki
skipulagt á sama hátt og restin af
Hamraborginni – þó að það sé það
kannski ekki beint raunin. En mér
finnst mjög mikilvægt að steinninn
fari á nákvæmlega sama stað aftur
þegar sýningunni lýkur. Það er þessi
tilfærsla sem slík frekar en steinninn
sjálfur sem er verkið – þessi skamm­
tímabreyting.“
Yfirskrift sýninganna er Skúlptúr
/ skúlptúr og er markmiðið að velta
fyrir sér stöðu þessa miðils í dag. Ert
þú fyrst og fremst að vinna högg-
myndir?
„Ég lít eiginlega svo á að ég vinni
skúlptúra út frá gjörningum. Mín
hugsun í því þegar ég er að vinna
þetta, er að þetta séu leifar gjörnings.
Hvort sem ég er að meitla út fyrir
þessum hnotuslaufum í öspina eða
eitthvað annað, það eru alltaf leifar
og þær skrásetja þann gjörning sem
átti sér stað. Hann býr til skrásetn­
ingu um sjálfan sig þegar hann er
að verða til. En svo verða mörkin oft
mjög óskýr. Maður setur sér ákveðn­
ar reglur og setur í gang ákveðið ferli.
Eins og varðandi þessa níu hamra
þá má spyrja sig hvort það að búa til
þriðja til níunda hamarinn sé enn­
þá gjörningur, eða er maður þá bara
kominn í það að búa til skúlptúr?“
Sunnudaginn 16. október kl. 15
munu Sindri Leifsson og Eva Ísleifs-
dóttir ræða við gesti um sýningar
sínar en það er jafnframt síðasti sýn-
ingardagur. n
Verkfærið er Verkið
Sindri Leifsson sýnir hamra og dregur áhorfendur út í Hamraborgina á sýningu í Gerðarsafni
Kristján Guðjónsson
kristjan@dv.is
Listaverkamaðurinn og besta verkið
Sindri Leifsson stendur hér við málmplötu sem
hann hefur krumpað og komið fyrir í steinabreiðunni
fyrir neðan Kópavogskirkju. Listaverkið nefnir hann
Besta verkið á sýningunni nr. 4. Myndir SiGtryGGur Ari
Merki (2016)
Plástrar í
efninu Sindri
hefur komið
hnotuslauf-
um fyrir í
öspinni og
kemur þannig
tímabundið
í veg fyrir
frekari gliðnun
í efninu.