Fréttablaðið - 25.05.2017, Blaðsíða 12

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871 fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000,
ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is menning: Magnús Guðmundsson
magnus@frettabladid.is lífið: Guðný Hrönn Antonsdóttir gudnyhronn@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Halldór
Þorbjörn
Þórðarson
thorbjorn@frettabladid.is
Stærsta mál hverrar ríkisstjórnar er fjármálaáætlun sem er rammi utan um útgjöld og tekjuöflun samfélagsins til næstu fimm ára. Sú fjármálaáætlun sem nú er til
umfjöllunar á Alþingi afhjúpar dapra framtíðarsýn þess-
arar óvinsælu stjórnar.
Stjórnmálaflokkarnir fengu skýrar leiðbeiningar frá
almenningi fyrir kosningar þegar ríflega 86.500 manns
skrifuðu undir áskorun um verulega aukin framlög til heil-
brigðisþjónustu. Því miður er þeirri áskorun ekki mætt. Til
dæmis er ekki gert ráð fyrir að mæta uppsafnaðri viðbótar-
fjárþörf Landspítalans þó að allar upplýsingar liggi fyrir um
hana frá stjórnendum spítalans. Í staðinn leggur meirihluti
fjárlaganefndar til að spítalanum verði skipuð pólitísk
stjórn. Háskólarnir bera skarðan hlut frá borði. Fjármála-
ráðherra hefur beinlínis lýst þeirri framtíðarsýn að stefnt
verði að „heilbrigðri fækkun“ háskólanema. Aukning til
háskólanna felur fyrst og fremst í sér nýja húsbyggingu sem
hefði verið mun ódýrara að ljúka við fyrir nokkrum árum
en aukningin verður engin árið 2018 og aðeins 2,1% árið
2019. Þetta er fjarri samþykktum markmiðum Vísinda- og
tækniráðs. Þetta er líka fjarri því sem talað var um fyrir
kosningar.
Í ágúst síðastliðnum samþykkti þáverandi meirihluti
Alþingis fjármálaáætlun. Tekist var á um margt í þeirri
áætlun en þar var þó skýrt sagt að áætluð hagræðing vegna
ákvörðunar ráðherra um að stytta nám til stúdentsprófs
myndi skila sér til skólanna. Í núverandi áætlun verða þessi
framlög orðin ríflega 1,4 milljörðum lægri árið 2021 en í
síðustu áætlun. Varla þarf að taka fram að flokkarnir voru
þöglir um þennan niðurskurð fyrir kosningar.
Enn vantar fullnægjandi greiningu á áhrifum skatta-
breytinga á ferðaþjónustu og varhugavert er að lækka efra
þrep virðisaukaskatts í þeirri þenslu sem nú er í íslensku
samfélagi. Í stuttu máli byggist þetta stærsta plagg ríkis-
stjórnarinnar á veikum tekjugrunni og snýst um óboðaðan
niðurskurð en ekki þá uppbyggingu íslensks velferðarsam-
félags sem almenningur kallaði eftir í seinustu kosningum.
Við Vinstri-græn leggjumst gegn þessari áætlun því að
hún er ekki aðeins metnaðarlaus heldur beinlínis skaðleg.
Við viljum samfélagsuppbyggingu fyrir alla og sanngjarna
tekjuöflun. Það er hægt.
Nefnd í stað fjármagns
Katrín
Jakobsdóttir
formaður
Vinstri-grænna
Sú fjármála-
áætlun sem
nú er til
umfjöllunar
á Alþingi
afhjúpar
dapra
framtíðarsýn
þessarar
óvinsælu
stjórnar.
Allur borðbúnaður
fyrir veitingahús
gsimport.is
892 6975
Sveiflur eru
óhjákvæmi-
legur fylgi-
fiskur ís-
lensku
krónunnar.
Beint í vasa sveitarfélaganna
Fasteignaverð á höfuðborgar­
svæðinu hefur hækkað um 23
prósent á síðustu tólf mánuðum.
Þetta þýðir að íbúð sem kostaði
40 milljónir í maí í fyrra kostar í
dag rétt innan við 50 milljónir. Á
þessu græða helst fasteignasalar,
verktakar og svo sveitarfélögin
sem fá hærri fasteignagjöld með
hækkun fasteignamats. Við hin,
sem flest teljumst til millistéttar­
aulanna, borgum hins vegar
brúsann. Það er á ábyrgð ríkis
og sveitarfélaga að bregðast við
stöðunni. Þess vegna verður fróð­
legt að sjá hvaða aðgerðir verða
kynntar í næstu viku til að takast
á við þann vanda sem blasir við
vegna skorts á íbúðarhúsnæði.
Sigmundur á nýjum vettvangi
Sigmundur Davíð Gunnlaugs­
son boðar stofnun nýs þjóð­
málafélags. Hann segir nýja
félagið vera að „skapa vettvang
fyrir frjálsa umræðu fyrir hin
ýmsu samfélagsmál, þar sem
hægt verði að koma á fram­
færi hugmyndum og lausnum
við þeim vandamálum sem
samfélagið stendur frammi
fyrir …“, eins og hann orðaði það
í samtali við blaðamann mbl.is.
Sjálfur segist hann ekki ætla að
stefna að klofningsframboði frá
Framsóknarflokknum. Trúi því
hver sem vill, en reynslumikill
stjórnmálamaður í fullu fjöri
hlýtur að stefna að einhverju
öðru en að mynda kjaftaklúbb.
jonhakon@frettabladid.is
Svikalogn
Það er eitt af fjórum yfirlýstum hagstjórnar-markmiðum ríkisstjórnarinnar að sporna gegn frekari styrkingu krónunnar. Þetta kemur fram í glærukynningu á ríkisfjár-málaáætlun 2018-2022 sem fjármála- og efnahagsráðherra kynnti hinn 31. mars
síðastliðinn. Síðan þá hefur ráðherrann reglulega
endurtekið þetta í viðtölum við fjölmiðla.
Það er heiðarlegt af ráðherranum að segja beint út
að ríkisstjórnin vilji vinna gegn frekari styrkingu krón-
unnar. Þetta markmið endurspeglast líka í stefnunni.
Þannig hefur fyrirhuguð hækkun virðisaukaskatts
á ferðaþjónustu ekki þann tilgang einan að afla
tekna í ríkissjóð heldur einnig að sporna gegn frekari
gengisstyrkingu með því að hægja á örum vexti ferða-
þjónustunnar. Hins vegar er ekki víst að meginþorri
launafólks sé ráðherranum sammála. Það er nefnilega
gott að hafa tekjur í íslenskum krónum í dag því inn-
flutt vara og þjónusta er miklu ódýrari en hún var. Það
er ódýrara að kaupa matvöru, fatnað og raftæki og það
kostar minna að fara í frí til útlanda.
Samtök atvinnulífsins hafa miklar áhyggjur af styrk-
ingu krónunnar. „Ef þú ert staddur í miðju góðæri
og ert með þrjár af stærstu greinunum, sjávarútveg,
ferðaþjónustu og iðnað, í mjög erfiðu árferði, hver er
þá undirstaða góðærisins? Ég hef talað um svikalogn
í þessu samhengi,“ sagði Halldór Benjamín Þorbergs-
son, framkvæmdastjóri SA, í samtali við þetta blað í
gær. Halldór vill sjá hraðari lækkun vaxta hjá Seðla-
bankanum. Það myndi skapa hvata fyrir innlenda fjár-
festa til að fara út með krónur sínar sem myndi sporna
gegn innflæði gjaldeyris í hagkerfið.
Áhyggjur framkvæmdastjóra SA eru skiljan-
legar enda bitnar of mikil styrking krónunnar illa á
útflutningsfyrirtækjum. Hins vegar er dálítið bros-
legt að fylgjast með forsvarsmönnum fyrirtækja í
stærstu útflutningsgreinunum kvarta yfir of mikilli
gengisstyrkingu krónunnar. Íslenskur sjávarútvegur
hagnaðist um 287 milljarða króna samtals á árunum
2009 til 2015. Ferðaþjónustufyrirtækin í landinu hafa
á síðustu árum malað gull á vexti ferðaþjónustunnar.
Þessi umræða um of mikla gengisstyrkingu krón-
unnar og að grípa þurfi til aðgerða vegna hennar var
fyrirsjáanleg. Þetta gerist alltaf þegar krónan sveiflast
upp eða niður. Þá hefst umræða um að það þurfi að
skipta um gjaldmiðil eða breyta um peningastefnu.
Sveiflur eru óhjákvæmilegur fylgifiskur íslensku
krónunnar. Stjórnvöld verða að virða sveiflurnar upp
og niður ef það á að standa vörð um sjálfstæðan gjald-
miðil. Það er engin sanngirni í því að beita hagstjórn-
artækjum gegn frekari styrkingu þegar launafólk þessa
lands hefur þurft að þola mörg ár af sársauka vegna
veikrar krónu. Mörg fyrirtæki sem reiða sig á innflutn-
ing vöru og þjónustu fóru illa út úr banka- og gjald-
eyrishruninu. Þau fyrirtæki í útflutningsgreinum sem
þola ekki tímabundna gengisstyrkingu krónunnar og
eru ekki í stakk búin til að mæta sveiflunum eiga að
mæta örlögum sínum án sérstakra inngripa ríkis-
valdsins. Fyrirtækin í landinu og launafólk eiga að sitja
við sama borð.
2 5 . m a í 2 0 1 7 F I m m T U D a G U R12 s k o ð U n ∙ F R É T T a B L a ð I ð
SKOÐUN
1
3
-0
6
-2
0
1
7

1
0
:5
2
F
B
0
6
4
s
_
P
0
6
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
1
6
-F
0
E
4
1
D
1
6
-E
F
A
8
1
D
1
6
-E
E
6
C
1
D
1
6
-E
D
3
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
A

F
B
0
6
4
s
_
2
4
5
2
0
1
7
C
M
Y
K