Fréttablaðið - 25.05.2017, Blaðsíða 32

Það er gríðarlegt áfall að vera búinn að koma sér vel fyrir í fallegu húsi með fjölskyld-
unni þegar í ljós kemur að húsið
er óíbúðarhæft og dæmt ónýtt.
Ingvar segir líðanina ólýsanlega.
Þau standa í sömu sporum núna og
þegar þetta mál komst fyrst í fréttir.
Ekkert hefur gerst og þau vita því
ekki nákvæmlega í hvaða sporum
þau standa. „Málið kom upp þegar
ég fór að slípa parketið hjá okkur,“
segir Ingvar sem er lærður smiður.
„Þarna voru gamlar furufjalir í gólfi
sem voru orðnar götóttar. Það
var sem sagt búið að naga viðinn.
Veggjatítlur sækja í mjúkan og
rakan við, furan hentar því vel fyrir
þær. Þetta getur gerst hvar sem er, í
nýjum sem gömlum húsum, ef raki
er í þeim. Veggjatítlur sækja í raka
eins og myglan. Það eru þrjár leiðir
fyrir veggjatítlu að berast, það er
með húsgögnum, þær geta borist
með smíðavið sem er uppsláttar-
efni og svo geta þær flogið á milli
húsa í tvær til þrjár vikur á ári. Það
er yfirleitt í miðjum júní,“ útskýrir
Ingvar.
Falið vandamál
„Veggjatítlan er yfirleitt staðbundin
og hún þarf ekki að vera mjög
hættuleg. Hún heldur sig gjarnan
þar sem leki hefur verið, í bestu
skilyrðum, mjúkum rökum viði í
20-24 stiga hita. Við sáum aldrei
nein ummerki um veggjatítluna
fyrr en framkvæmdirnar hófust.
Þá kom einnig í ljós mikil mygla í
þakinu. Húsið var tekið í gegn árið
1995 og hefur verið vel haldið við
en svo virðist sem þakið hafi ekki
loftað nægilega vel,“ segir Ingvar
og bendir á að veggjatítlur geti líka
komið upp í þaki á steinhúsum.
„Þetta geta verið mjög falin vanda-
mál.“
Ingvar bendir á að í gömlum,
fúnum gluggum geti leynst veggja-
títlur eða í hurðakörmum. Hann
segist aldrei hafa séð veggjatítlur
fyrr þótt hann hafi komið víða við
í starfi sínu sem smiður. „Ég hef
séð myglusvepp en ekki títlur. Ég
veit að tvö hús hafa verið rifin í
Hafnarfirði vegna veggjatítlu en
oftast er hægt að gera við húsin. Það
fer svolítið eftir því hvar þær hafa
komið sér fyrir í húsnæðinu. Það
er ekki örugg aðferð að eitra. Ég hef
heyrt að það sé hægt að hita svæðið
upp í 55 gráður og við það ættu þær
að drepast. Einnig væri mögulegt að
frysta í -25 gráður. Það er samt ekki
hægt að gera við heilt hús. Þetta
eru samt ekki 100 prósent öruggar
aðferðir.“
Flókið ferli
Ingvar og Anna hafa tekið ákvörð-
un um að rífa húsið. „Við þurfum
leyfi frá fjórum til fimm aðilum
áður en ráðist verður í það. Húsið
er friðað og það er alls konar vesen
sem fylgir því. Lögum samkvæmt
má ekki rífa hús fyrr en búið er að
teikna nýtt á lóðinni. Eini mögu-
leiki okkar í stöðunni er að rífa
húsið og byggja nýtt eða fara á
erfiðan leigumarkað. Húsgögnin
ætlum við að setja í frystingu. Það
sem okkur finnst verst er að það
er engin viðbragðsáætlun til fyrir
veggjatítlu. Ef húsið brennur eða
verður fyrir snjóflóði eða öðrum
hamförum fer ferli í gang. Við fáum
hvergi svör hvert sem við leitum.
Þetta er mjög flókin staða. Við
höfum misst aleiguna og það er
ekkert sem tekur við.
Hafnarfjörður ætlar að styrkja
okkur til að rífa húsið og fyrir nýju
deiluskipulagi eða um 3,7 milljónir.
Við vitum ekki hvað verður um lán
sem hvílir á húsinu. Ef við fáum
það ekki niðurfellt verður erfitt að
byggja nýtt hús. Þetta er því mikil
óvissa og mikið álag á okkur. Við
ákváðum að fara til sálfræðings og
fá áfallahjálp sem var mjög gott.
Öll skref sem við höfum tekið hafa
verið eigin frumkvæði. Nú gerist
allt á snigilhraða og enginn talar
við okkur að fyrra bragði. Fjármála-
ráðherra sagði í viðtali að hann vilji
skoða þetta mál. Við bíðum eftir
símtali frá honum.“
Ending og umfang viðhalds húsnæðis hefur alla tíð skipt húseigendur miklu máli, en í
seinni tíð hefur áhersla á innivist
og áhrif húsnæðis á notendur þess
verið vaxandi og er það ekki að
ástæðulausu. „Hjá Mannviti lítum
við á mygluvandamál sem hluta
af loftgæðum innivistar en hún
uppgötvast til dæmis oft vegna
ólyktar,“ segir Kristján Guðlaugs-
son, verkfræðingur hjá Mannviti.
„Mygla er sjaldan ein á ferð og má
líta á hana sem sjáanlega merkið
um að aðstæður séu ekki eins og
við viljum hafa þær.“
Áhrif raka
„Með mikilli einföldun má segja
að forsenda myglu sé raki. Ef allt er
þurrt myglar ekkert. Það er mjög
mikilvægt að fylgjast með raka í
húsnæði, í hvaða formi sem hann
kann að vera. Allir vita að vatn má
ekki flæða um allt, en færri vita að
þótt rakinn sé loftraki í ósýnilegu
gufuformi getur mygla farið af stað
í byggingarefnum,“ segir Kristján.
Loftun húsnæðis mikilvæg
„Gæði inniloftsins eru gríðarlega
mikilvæg og hafa áhrif á heilsu
okkar og velferð. Til að viðhalda
gæðum innilofts er ekki hægt að
gera of mikið úr mikilvægi þess að
lofta húsnæði. Æskilegt er að loft-
ræsta vel, með notkun vélrænnar
og/eða náttúrulegrar loftræstingar.
Með loftun bætum við meðal
annars andrúmsloft, minnkum
loftraka og mengun frá byggingar-
efnum, myglu og fleiru,“ segir Alma
Dagbjört Ívarsdóttir, sérfræðingur
á sviði innivistar og hönnunar
sjálfbærra bygginga.
Viðbrögð og aðgerðir
„Þegar fyrirtæki eða stofnanir leita
til okkar byrjum við á því að spyrja
notendur um líðan í húsnæðinu,
hversu duglegir þeir eru að lofta
og fleira í þeim dúr,“ segir Kristján.
„Síðan eru mælitæki notuð til að
leita að raka og annarri mengun.
Þá eru niðurstöðurnar greindar
og lagt faglegt mat á uppruna
vandans. Lagðar eru fram tillögur
að lagfæringum á húsnæðinu sem
taka mið af notkun húsnæðisins.
Þær taka bæði til hreinsunar og
uppbyggingar skemmds efnis, en
einnig getur til dæmis þurft að
setja upp lágmarks loftræstingu
til þess að tryggja loftun hús-
næðisins.“
Þau Kristján og Alma segja
líklega aldrei hægt að fullyrða að
húsnæði sé alveg laust við myglu.
„Það er ljóst að fyrir suma er mygla
mikið vandamál og þess vegna
leggjum við til að eftir að húsnæði
hefur verið tekið aftur í notkun sé
reglulega fylgst með líðan not-
endanna. Verði einhvers óeðlilegs
vart sé brugðist við með viðeigandi
ráðstöfunum.“
Mygla er sjaldan
ein á ferð og má líta
á hana sem sjáanlega
merkið um að aðstæður
séu ekki eins og við
viljum hafa þær.
Elín
Albertsdóttir
elin@365.is
Þau Alma og Kristján segja mikilvægt að fylgjast með líðan fólks í hverskyns
húsakynnum. MYND/ERNIR
Innivist er margþætt
Mannvit veitir ráðgjöf á sviði mygluvandamála og bættrar innivistar hjá
fyrirtækjum og stofnunum. Lagt er mat á vandann og tillögur lagðar fram.
Ingvar Ari
Arason segir að
hann og eigin-
konan, Anna
Gyða, hafi þurft
áfallahjálp þegar
uppgötvaðist
að þau voru
búin að missa
aleiguna. MYND/
ANTON BRINK
Húsið var gert
upp árið 1995,
það er friðað en
er núna ónýtt
vegna meindýra
og myglu.
Allt gerist á snigilhraða
Ingvar Ari Arason
og eiginkona
hans, Anna Gyða
Pétursdóttir,
þurftu áfallahjálp
þegar í ljós kom
að einbýlishús
þeirra í Hafnar-
firði var ónýtt
vegna veggjatítla
og myglu.
4 KYNNINGARBLAÐ 2 5 . M A í 2 0 1 7 F I M MT U DAG U R
1
3
-0
6
-2
0
1
7

1
0
:5
2
F
B
0
6
4
s
_
P
0
4
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
1
6
-D
3
4
4
1
D
1
6
-D
2
0
8
1
D
1
6
-D
0
C
C
1
D
1
6
-C
F
9
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
6
4
s
_
2
4
5
2
0
1
7
C
M
Y
K