Freyr - 01.04.2006, Blaðsíða 34

Danskir bændur
sóttir heim
Búfræðinemar við LBHÍ fóru á Agromek 2006
Hin árlega véla- og tækjamessa,
Agromek 2006, var haldin í Herning
í Danmörku í janúar síðastliðnum.
Er þetta stærsta árlega sýningin á
vélum og tækjabúnaði ætluðum
landbúnaði í norðanverðri Evrópu,
en alls sóttu hana ríflega 66.000
manns að þessu sinni. Á sjötta
hundrað sýnenda tók þátt í sýning-
unni í ár og gátu gestir kynnt sér
úrval þeirra tækja og tóla sem
bændum og búaliði býðst til
notkunar við iðju sína.
MJALTAHRINGEKJA FYRIR GEITUR
Eitt þessara búa sem hópurinn heimsótti er
geitabú en alls eru tólf geitabú í Danmörku.
Sjö af þessum búum eru Iffræn og er Sten-
alt Gods eitt þeirra. Geiturnar á búinu voru
fluttar inn frá Hollandi árið 2003 og hefur
stofninn rfflega tvöfaldast frá þvf og telur
nú um 400 mjólkandi geitur. Eigendur bús-
ins, sem sjálfir koma ekkert að daglegum
rekstri þess, hyggja á frekari stækkun en
byggingar og hönnun miða við að þarna
geti verið 700 mjólkandi geitur. Meginaf-
urðin er geitamjólk en þó eru þeir gripir sem
ekki eru settir á aldir til 6-8 mánaða aldurs
og þá slátrað. Að jafnaði er fallþungi slátur-
gripanna um 25 kíló og fær búið sem nem-
ur 550 fslenskar krónur fyrir hvert kíló af
kjöti. Allt kjöt er selt beint til veitingahúsa
og þá nánast fullunnið. Fyrir slátrun og
vinnslu borgar búið einar 3.500 kr. á
skrokkinn.
Við mjaltirnar er notuð hringekja sem
tekur 48 geitur f einu. Mjólkað er tvisvar á
sólarhring, klukkan fimm á morgnana og
þrjú um eftirmiðdaginn. Mjaltaskeiðið er 10
mánuðir en huðnurnar standa geldar í um
5-8 vikur. Hver huðna mjólkar að meðaltali
2 lítra á dag og er meðalnytin því um 650
lítrar á ári. Á búinu er stefnt að því að ná
meðalnytinni eftir hverja huðnu í 900 lítra á
ári. Fyrir hvern lítra af geitamjólk fá fram-
leiðendurnir 47 kr. miðað við 4% fituinni-
hald. Á síðasta ári voru framleiddir 167.000
Iftrar af geitamjólk á búinu og af þeim fóru
135.000 í samlagið en það sem upp á vant-
ar í að ala upp ungviðið. Mjólkin frá Stenalt
Gods er seld í lífrænt mjólkursamlag og úr
mjólkinni eru búnir til feta-, camenbert- og
brie-ostar. Þriðjungur af allri framleiðslunni
er fluttur út til Bandaríkjanna.
Þegar hópurinn var á ferð á Jótlandi var
burðartími huðnanna að hefjast en hann
stendur í eina 3 mánuði. Algengt er að
huðnurnar beri 2-3 kiðum fyrstu árin en al-
gengur fjöldi kiða er á bilinu 3-5 þegar
huðnurnar verða eldri. Gert er ráð fyrir því
að huðnurnar nái 10 ára aldri. Kiðin ganga
aðeins undir mæðrum sinum í einn sóla-
hring, þá eru þau tekin undan og alin á
geitamjólk í 10 vikur. Að þeim tíma loknum
eru þau alin eingöngu á gróffóðri.
Geiturnar eru fóðraðar á heilfóðri sem
samanstendur af votheyi (80%), kjarnfóðri
(15%) og sérstakri blöndu (5%). Þessi sér-
staka blanda er aðallega heimaræktað pró-
teinfóður, en á búinu er meðal annars rækt-
uð fóðurlúpína og ertur ásamt fleiri tegund-
um. Heilfóðrið er gefið með sjálfvirkum
gjafavögnum. Ræktað land telur um 50 ha
þó jörðin sjálf spanni rúma 750 ha, þar af
eru um 280 ha skóglendi. Smáragras er alls
ráðandi í ræktinni og er það slegið tvisvar til
þrisvar sinnum á sumri. Mest af því er verk-
að i vothey, eða tvær til þrjár uppskerur, á
meðan aðeins ein er verkuð í þurrhey.
Geitahúsið er þannig uppbyggt að í því
eru fjögur hólf og sem stendur eru 100-150
geitur í hverju þeirra þar sem þeim er raðað
niður eftir aldri. í hólfunum ganga geiturn-
ar á hálmi og fara daglega um 300 kíló af
hálmi í undirburð á búinu og á hverju hólfi
er útgangur í beitarhólf sem er 2 ha. á
stærð. Samkvæmt reglum um lífrænan
landbúnað í Danmörku verða geiturnar að
hafa aðgang að slíku hólfi að lágmarki 150
daga á ári hverju.
150 KÝR EN BARA TVÖ ÁRSVERK
Fimm kúabú voru heimsótt í ferðinni og í
öllum tilfellum var um ný eða nýleg fjós að
ræða. Heimsókn hópsins til Esbens Kristen-
sen, bónda í Gamst, vakti mikla athygli. Es-
ben er með 150 kýr í fjósi og hefur greiðslu-
mark fyrir eina og hálfa milljón lítra. Esben
telur einn mann ráða við framleiðslu upp á
um hálfa milljón lítra eins og bú hans er
tækjum búið. Hann fullyrðir þó líka að millj-
ón lítrar í framleiðslu til viðbótar þessari
hálfri kalli á annan mann. Á búinu eru því
tvö ársverk.
Meðalnytin á búinu er um 11.000 Iftrar á
hverja kú og til þess að ná hámarksnyt þá
IEftir Eyjólf Ingva
Bjarnason, nemanda
á búfræðibraut
Landbúnaðarháskóla
íslands
EYJÓLFUR INGVI BJARNASON,
NEMANDI Á SEINNI VETRI BÚFRÆÐI-
BRAUTAR LANDBÚNAÐARHÁSKÓLA
ÍSLANDS, SÓTTI SÝNINGUNA I ÁR
ÁSAMT SAMNEMENDUM SÍNUM í
FERÐ SEM FARIN VAR Á VEGUM
FERÐASKRIFSTOFU VESTURLANDS.
FERÐIN VAR EKKI EINUNGIS NÝTT TIL
ÞESS AÐ SKOÐA AGROMEK 2006,
HELDUR FÓR HÓPURINN í NOKKRAR
HEIMSÓKNIR Á ATHYGLISVERÐ
BÚ Á JÓTLANDI.
Horft yfir huðnurnar á búinu Stenalt Gods.
Ljósm. Eyjólfur Ingvi Bjarnason
Kálfar í einstaklingskofum á einum
bæjanna sem sóttir voru heim.
Ljósm. Eyjólfur Ingvi Bjarnason
30
FREYR 04 2006