Freyr - 01.04.2006, Blaðsíða 20

Við munum alla tíð
búa við þessa stór-
kostlegu náttúru
VIÐTAL VIÐ SVEIN RUNÓLFSSON, LANDGRÆÐSLUSTJÓRA, FYRRI HLUTI
Sveinn við brjóstmynd af föður sínum, Runólfi Sveinssyni.
Ljósm. Gunnar Svanberg Skúlason
STARFIÐ í GUNNARSHOLTI
Hverjar eru fyrstu minningar þínar af starf-
semi Sandgræðslunnar?
Þær eru frá árinu 1959, þegar ég er 13
ára. Ég var svo lánsamur að ég kynntist þá
strax starfsemi Sandgræðslu íslands, eins
og hún hét þá, á þann hátt að ég ferðað-
ist með Ólafi Ásgeirssyni, búfræðikandíd-
ati, við að mæla sandgræðslusvæðin og
færa sandgræðslugirðingarnar inn á kort.
Við þvældumst þannig víða um landið og
ég fékk sýn inn í þennan merka þátt í
landgræðslustarfinu, þ.e. friðun verstu
sandfokssvæðanna fyrir búfjárbeit. Þetta
hjálpaði mér mikið síðar vegna þess að
næstu árin þar á eftir var sjóndeildarhring-
ur minn i starfinu fyrst og fremst Gunnars-
holt og Rangárvallasýsla. Ég tók við starfi
bústjóra í Gunnarsholti, á stóru ríkisbúi,
þegar ég var 17 ára, árið 1963, og óneit-
anlega var sýn mín á sandgræðslu á þeim
tíma einkum tengd Gunnarsholti og
næsta nágrenni en sandgræðslustörfin
voru þá einkum unnin út frá miðstöðinni
þar, uppi í Bolholti, niðri í Landeyjum og
víðar og Páll heitinn Sveinsson, land-
græðslustjóri og föðurbróðir minn, bar
ábyrgð á þeim.
Hvenær tók svo Landgræðslan við af Sand-
græðslunni?
Það gerðist með lagabreytingu árið 1965.
Með nýjum lögum kom líka gróðurverndar-
þátturinn sterkara inn í starfsemina og i
kjölfar þess var Ingvi Þorsteinsson ráðinn í
hlutastarf sem fulltrúi landgræðslustjóra.
Hann annaðist mikið þennan þátt í sam-
starfi við gróðurverndarnefndirnar sem þá
voru stofnaðar.
Um þessar mundir er þriðjungur
aldar liðinn síðan Sveinn Runóifsson
tók við starfi landgræðslustjóra en
það gerðist árið 1972. í tilefni af því
leitaði undirritaður á fund hans til
að fræðast um Landgræðsluna í
nútíð og fortíð. Því sem hér fer á
eftir er ekki ætlað að vera nein
heildarúttekt á starfsemi hennar,
heldur frekar stiklur úr sögu
landgræðslumála og persónulegar
minningar Sveins, en auk starfa
sinna sem landgræðslustjóri í
þriðjung aldar þá hafði hann kynnst
Landgræðslunni og aðsetri hennar í
Gunnarsholti lengi, þar sem hann
ólst þar upp frá barnæsku.
Að öðru leyti var hann einnig starfsmað-
ur RALA og vann þar að gróðurkortagerð.
Þá stuðlaði hann að fyrstu landgræðsluferð-
um áhugamannafélaga. Það hófst þannig
að um 1968 fór Héraðssambandið Skarp-
héðinn á Suðurlandi að efna til land-
græðsluferða áhugafólks. Það var farið inn
að Bláfelli og sáð þar fræi og borinn á
áburður og aðeins stungin niður rofabörð.
Ingvi var driffjöðurin í þessu starfi. Ég man
eftir því að við hjá Landgræðslunni í Gunn-
arsholti vorum farin að taka til áburð og fræ
í þessu skyni á þeim tíma.
Síðan, þegar ég er langt kominn I mínu
framhaldsnámi, þá gerðist ég fulltrúi land-
græðslustjóra, það var árið 1970. Þá hafði
ég lokið námi mínu í Skotlandi. Ég ferðaðist
þá töluvert mikið um landið og fékk þá yfir-
gripsmeiri sýn á það sem var að gerast í
þessum efnum.
Árið 1971 var Stefán Sigfússon ráðinn
landgræðslufulltrúi og við fórum í ferðir um
landið og hittum landgræðsluverðina, eink-
um þar sem ástand gróðursins var slæmt.
Þar má nefna svæði eins og Meðallandið,
Kelduhverfið og sandana í Þorlákshöfn, en
einnig jafnvel á Vestfjörðum, þ.e. einkum í
Sauðlauksdal.
BÚREKSTUR í GUNNARSHOLTI
Um þetta leyti er mikill búrekstur í Gunnars-
holti?
Já, veturinn 1965 - '66 eru 1600 fjár á
fóðrum í Gunnarsholti og á næstu árum eru
þar um 600 holdanaut. Þá var gaman að lifa.
Um það leyti kom Gunnarsholtsbúið einnig
upp hrossauppeldi á sínum vegum, þ.e. til
reiðhestaræktunar. Allt byggðist þetta á þvj
að þarna hafði farið fram víðfeðm upp-
græðsla sandanna og tún og akrar í Gunn-
arsholti voru orðnir um 1600 hektarar.
16
FREYR 04 2006