Dagblaðið Vísir - DV - 12.01.2018, Blaðsíða 45

menning 33Helgarblað 12. janúar 2018
Metsölulisti Eymundsson
Árið 2017
Vinsælast í bíó
Helgina 5.–7. janúar
Vinsælast á Spotify
Mest spilun 11. janúar
1 Með lífið að veði - Yeonmi Park
2 Myrkrið veit - Arnaldur Indriðason
3 Saga Ástu - Jón Kalman Stefánsson
4 Gatið - Yrsa Sigurðardóttir
5 Löggan - Jo Nesbø
6 Nornin - Camilla Läckberg
7 Sakramentið - Ólafur Jóhann Ólafsson
8 Independent People - Halldór Laxness
9 Mistur - Ragnar Jónasson
10 Iceland in a Bag - Ýmsir höfundar
1 Jumanji
2 Star Wars: The Last Jedi
3 Ferdinand
4 Greatest Showman, The
5 Pitch Perfect 3
6 Father Figures
7 All the Money in the World
8 The Disaster Artist
9 Coco
10 Svanurinn
1 Út í geim - Birnir
2 Já ég veit - Birnir og Herra Hnetusmjör
3 Ungir strákar - deep mix - Floni
4 Rockstar - Post Malone og 21 Savage
5 Trappa - Floni
6 River - Eminem og Ed Sheeran
7 Perfect duet - Ed Sheeran og Beyoncé
8 B.O.B.A. - JóiPé og Króli
9 Labbilabb - Herra Hnetusmjör
10 Oh shit - JóiPé og Króli
Vísindaskáldskapur eða raunVeruleiki
Ástin reiknuð út
Sería 04. Þáttur 04
Nafn: Hang the DJ Leikstjóri: Tim Van Patten
Í þessum þætti erum við stödd í framandlegum afgirt-
um heimi þangað sem einstaklingar fara til að finna sér
maka. Við erum stödd inni í stefnumótaforriti. Einum á
eftir öðrum er einstaklingum úthlutað tímabundnum
mökum til prufu, en loforðið felst í því að forritið reikni
að lokum út hinn fullkomna maka og pari rétta fólkið
saman. Stefnumótaforritið er sagt reikna út með 99,8
prósenta nákvæmni hvort tveir einstaklingar eigi
saman.
Orðið að veruleika: Ólafur Andri bendir á að
stefnumótaforrit á borð við þetta séu nú þegar komin
fram: „Belong er til dæmis stefnumótaapp sem notar
gervigreind til að para saman einstaklinga.“
Úr öllu því upplýsingamagni sem við skiljum eftir okkur sé hægt að greina hver við erum og jafn-
vel spá fyrir um hegðun okkar og langanir betur en við sjálf gætum gert. „Facebook gerði könnun
um persónuleika fólks byggða á „likes.“ 86.220 sjálfboðaliðar tóku persónuleikaprófið. Facebook
tók prófið líka fyrir þá og notaði þá „like“ sögu þeirra, hvaða síður þeir fóru á og hvaða myndir voru
skoðaðar og áframsendar og svo framvegis. Niðurstöðurnar voru að algóryþminn þurfti aðeins 10
like til að vera nákvæmari en vinnufélagi, 70 like til að vera nákvæmari en vinur, 150 fyrir fjölskyldu
og 300 fyrir maka. Sem sagt, Facebook veit meira um þig en makinn, fjölskyldan og allir sem þú
þekkir. Í næstu kosningum ættum við að láta Facebook bara kjósa fyrir okkur.“
Ómögulegt: Ólafur Andri og Gunnlaugur álíta þó báðir að erfitt sé fyrir forrit að sjá algjörlega
um makavalið fyrir okkur enda sé það ekki endilega rökleg og útreiknanleg ákvörðun þegar
maki er valinn. „Ég held að þetta sé eins og með alla svona útreikninga, það vanti alltaf
þennan tilfinningalega mannlega þátt,“ segir Gunnlaugur.
„Þegar við veljum eitthvað er það ekki bara byggt á skynsemi eða rökum heldur bara þeim
tilfinningum sem við upplifum á þeim tímapunkti.“
Vélhundar taka yfir
Sería 04. Þáttur 05
Nafn: Metalhead Leikstjóri: David Slade
Í þessum þætti erum við stödd
í tómlegum, eftir-heimsenda-
legum heimi. Svo virðist vera
sem mannkynið hafi misst stjórn
á ógnvænlega harðgerum og
vopnuðum öryggisvélhundum sem eiga
í samskiptum sín á milli og hundelta allar
manneskjur sem þeir finna.
Orðið að veruleika: Það er ekki laust
við að það fari um mann hrollur þegar
maður ber vélhundana í þessum þætti
saman við vélhunda sem fyrirtæk-
ið Boston Dynamics hefur þróað.
Myndbönd af hundunum sýna þá
hlaupa, halda jafnvægi þrátt fyrir þung
högg og jafnvel nota sérstakan arm til að
setja í uppþvottavél. „Þeirra hugmynd er
að hanna vélar sem geta farið yfir erfitt
landslag og þurfa ekki vegi. Slíkt gæti nýst
í alls kyns aðstæðum eins og fjallgöngu,
leitum, eða hernaði,“ segir Ólafur. „Tækni
til að láta vélmenni tala saman er líka komin og notuð. Þannig gæti gervigreind stýrt
fjöldanum öllum af vélhundum. Slík gervigreind veit á hverri sekúndu hvar hver hundur
er og á hve miklum hraða. Þá veit hún hvar fórnarlambið er og getur leiðbeint þessum
vélhundum í rauntíma í að ná bráð sinni.“
Í náinni framtíð: Enn sem komið er vandamálið við hin ýmsu vélmenni hins vegar hvað
líftími rafhlaðanna er stuttur, en að þessu er gert nokkuð grín í þættinum. „Það fer svo
rosaleg orka í þetta, og það er kannski ástæðan fyrir því að vélmennin hafa enn ekki gert
neitt af viti og demóin sem Boston Dynamics sýnir eru bara örfáar mínútur,“ segir Ólafur.
Minningar endursýndar
Sería 04. Þáttur 03
Nafn: Crocodile Leikstjóri: John Hillcoat
Í þættinum Crocodile, sem er tekinn upp á Íslandi, er sögð saga af konu á flótta
undan skuggalegri fortíð sinni. Hún neyðist til að takast á við fyrri gjörðir sínar
eftir að hún verður lykilvitni að óhappi þar sem sjálfakandi pítsubökunarbíll
slasar ungan mann. Í kjölfarið vill starfsmaður tryggingafélags fá aðgang
að minningum hennar. Hún festir sérstakan tölvuhnapp við gagnauga
konunnar og fær þar með aðgang að minningunum og færir yfir á sjónrænt
og hljóðrænt form á skjá. Stundum er hins vegar betra að muna ekki.
Orðið að veruleika: Sjálfakandi bílar eru auðvitað handan við hornið og ýmsar spurn-
ingar varðandi siðferðilega og fjárhagslega ábyrgð þegar þeir valda slysum hljóta að
verða áberandi á næstu árum. „Þetta er mjög nálægt okkur í tíma, kannski bara 5 til 10
ár. Af hverju að vera með sendil frá Domino's ef það er einhver róboti sem getur séð um
það. Og þá er spurningin, hvernig höndlum við það ef þessi tæki verða völd að slysum,“ segir Gunnlaugur.
Í náinni framtíð: Það er eflaust umtalsvert lengra í að það komi fram tæki sem geta grafið upp minningar fólks en Ólafur Andri telur þó að
það geti vel verið mögulegt í einhverri mynd í framtíðinni: „Nú þegar hefur verið þróuð tækni sem getur séð hvað fólk er að hugsa, þannig er
hægt að taka upp drauma fólks og hugsanir.“
Það má ímynda sér að með þeirri tækni sem Ólafur nefnir og nú er verið að þróa við Kaliforníuháskóla í Berkeley þar sem vísindamönnum
hefur tekist að varpa upp óskýrum myndum af hugsunum og draumum fólks geti verið hægt að miðla myndrænt þeim minningum sem
rifjaðar eru upp. En hvort minningarnar sjálfar séu svo áreiðanlegar er svo önnur spurning: „Heilinn er óáreiðanlegur með minningar og þær
breytast með tímanum, eru varla staðreyndir þegar frá líður. Það mætti hins vegar hugsa sér tæki í framtíðinni sem komið er fyrir í heilanum
sem „tekur upp“ allar hugsanir og sendir í skýjalausn til varðveislu. Þá gæti maður skoðað líf sitt aftur í tímann. Ef hægt væri að geyma líka
stöðu rafboða sem framleiða tilfinningar, þá mætti líka endurskapa tilfinningar, til dæmis vellíðan eða upplifun á ást eða sorg.“
Meðvitundin lifir áfram
Sería 04. Þáttur 06
Nafn: Black Museum Leikstjóri: Colm McCarthy
Í síðasta þætti seríunnar eru sagðar nokkrar samtengdar sögur sem snúa að huganum og
meðvitundinni. Í einni er sagt frá mistækum lækni sem fær heilaígræðslu sem er tengd við
skynjara sem eru settir á höfuð sjúklinga, og gera honum þannig kleift að finna sársauka
sambærilegan við þann sem sjúklingar hans upplifa. Í öðrum hluta sögunnar er það ung
móðir sem lendir í dái en hugurinn starfar enn. Með nýstárlegri tækni er hægt að hlaða niður
huga hennar og koma fyrir í öðrum líkama. Þriðja sagan fjallar svo einnig um meðvitund-
ina, en þar er það fangi á dauðadeild sem selur huga sinn að aftöku lokinni til að sjá fyrir
fjölskyldu sinni. Huganum er hlaðið niður og hann tengdur við heilmynd (e. hologram) af
manninum, og er hafður til sýnis í safni. Þar geta gestir svo gerst böðlar og sett fangann í
rafmagnsstólinn aftur og aftur.
Fjarlæg framtíð eða ómögulegt: Það er óhætt að segja að enn sem komið er sé þetta
fjarstæðukenndasti þátturinn þó að framtíðarspámenn á borð við Ray Kurzweil og Michio
Kaku telji að einn daginn verði hægt að hlaða niður huga fólks og færa milli líkama. „Það
er rosalega lítið vitað í dag hvað meðvitundin er, það er hvernig hún virkar. Samkvæmt því
sem menn halda þá er meðvitund sköpuð af viðbrögðum við rafefnaboðum í heilanum.
Hugsanlega mætti mæla þessi boð og endurgera þau. Ég held að rannsóknir á þessu séu
stutt komnar þótt „brain-computer interfaces“ sé mjög áhugavert sem vaxandi fræðigrein,“
segir Ólafur.
Hann bendir líka á að menn séu farnir að þróa gervigreind sem hagar sér eins og ákveðinn
einstaklingur, safna miklu magni upplýsinga um hvað hann segir, hvernig hann talar og svo
framvegis. Síðan er hægt að eiga í samskiptum við gervigreind sem líkir eftir einstaklingnum
– hvenær gervigreindin hættir að haga sér eins og einstaklingurinn og fer að upplifa sig sem
þennan einstakling er svo önnur og heimspekilegri spurning.
Hjálp með makavalið
Stefnumótaforritið Belong notar
algóryþma til að reikna út hver sé
líklegastur til að henta þér sem maki.
Sjálfkeyrandi pítsusendill Aðeins tíu dögum
eftir að sjálkeyrandi pítsusendillinn birtist í Black
Mirror tilkynntu Pizza Hut og Toyota að fyrir tækin
væru að vinna að því að þróa slíkt tæki.
Snati litli Spotmini er nýjasti
vélhundurinn frá Boston Dynamics,
fyrirtæki sem tekst stöðugt að koma
fólki á óvart með ótrúlegum róbotum.