Morgunblaðið - 24.11.2017, Síða 76

VIÐTAL
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Það er ótrúlega mikill lúxus að fá
nokkra daga án ferðalaga þar sem ég
get bara verið einn með flyglinum,“
segir Víkingur Heiðar Ólafsson sem
staddur var í Berlín þegar blaðamað-
ur náði tali af honum fyrr í vikunni.
Það sem af er árinu hefur Víkingur
spilað eina til fimm tónleika í viku, en
síðasta tónleikalausa vika hans var í
júlí. „Ég nýti því tímann núna vel til
að æfa mig og læra tónlistina sem ég
þarf að hafa áhyggjur af eftir ára-
mót,“ segir Víkingur, en í upphafi
nýs árs bíða hans upptökur á nýjum
diski fyrir þýska útgáfufyrirtækið
Deutsche Grammophon (DG) sem út
kemur í júní.
Á næstu dögum er Víkingur vænt-
anlegur heim til Íslands en fimmtu-
daginn 30. nóvember leikur hann
Píanókonsert nr. 24 í c-moll eftir W.
A. Mozart undir stjórn Dima Slobo-
deniouk á tónleikum Sinfóníu-
hljómsveitar Íslands (SÍ) í Eldborg
Hörpu. Kvöldið eftir flytur Víkingur
sama píanókonsert í Norðurljósum
Hörpu kl. 18, en á efnisskránni eru
einnig nokkur verk eftir Arvo Pärt.
Löngu er orðið uppselt á hvora-
tveggju tónleikana, en tónlistarunn-
endur geta hlustað á fimmtudags-
tónleikana á Rás 1 þar sem þeir
verða í beinni útsendingu auk þess
sem þeir verða í beinni útsendingu á
vef SÍ. Vinafélag SÍ stendur fyrir
ókeypis tónleikakynningu með Vík-
ingi í Norðurljósum þriðjudaginn 28.
nóvember kl. 20 þar sem hann fjallar
um píanókonsert Mozart og leikur
tóndæmi.
Fær alltaf auka fiðring í Hörpu
Konsertinn spilaði Víkingur fyrst á
þrennum tónleikum með Konzert-
haus-hljómsveitinni í Berlín í sept-
ember. Á næsta ári mun hann spila
hann í Belfast, Gautaborg og víðar.
„Ég hef aldrei spilað Mozart-konsert
með SÍ áður svo ég hlakka mjög til,“
segir Víkingur og tekur fram að það
fylgi því alltaf sérstök tilfinning að
spila á heimavelli. „Ég fæ alltaf auka
fiðring í magann þegar ég geng á svið
Eldborgar.“
Víkingur lýsir konsertinum sem
einum fallegasta einleikskonsert
allra tíma. „Þó verkið sé samið 1786 á
það í raun miklu meira skylt með 19.
öldinni. Fyrsti kaflinn er tilfinn-
ingaþrunginn í anda dekkri verka
rómantíkurinnar, meðan annar kafl-
inn vísar í anda klassíska tímans og
sá þriðji er barokkskotinn. Þannig
mætast þrír tímar í verkinu,“ segir
Víkingur og bendir á að verkið hafi
haft mótandi áhrif á tónskáld eins og
Beethoven og Brahms.
Undir lok fyrsta þáttar gefst rými
fyrir einleikarann að leika sína eigin
kadensu og nýtir Víkingur það tæki-
færi. „Það var gaman að draga fram
nótnapappírinn og semja. Ég ætla að
spila meiri Mozart í framtíðinni og
mun því þurfa að halda áfram að
ydda blýantinn og kaupa fleiri strok-
leður,“ segir Víkingur og tekur fram
að það sé ekkert grín að spila eigin
músík í miðju meistaraverki Mozart.
„Styrkur Mozart felst í því hversu
fágaður hann er og mikið jafnvægi í
tónsmíðum hans. Ég vinn eingöngu
með stefjaefni úr verkinu og reyni að
semja eitthvað sem ég ímynda mér
að Mozart hefði ekki orðið miður sín
yfir.“
Berskjölduð fyrir fegurðinni
Spurður um væntanlegt samstarf
við stjórnandann segist Víkingur
hlakka til að vinna með Dima Slobo-
deniouk í fyrsta sinn á ferlinum. „Ég
þekki vel til hans, enda mjög flottur
stjórnandi, og ég því mjög spenntur
fyrir samstarfinu,“ segir Víkingur
sem á tónleikum föstudagsins stjórn-
ar sjálfur hljómsveitinni frá flygl-
inum rétt eins og tíðkaðist á dögum
Mozart.
„Það hef ég ekki gert í um tíu ár.
Það verður áhugavert og ég vona að
ég komist óskaddaður frá því,“ segir
Víkingur kíminn. „Það er ákveðin
kúnst að spila sama verkið kvöld eftir
kvöld, því hver flutningur verður allt-
af að vera nýr. Og hann verður það í
næstu viku, því á fimmtudeginum er
hljómsveitin með toppstjórnanda en
ekki á föstudeginum.“ Spurður nánar
um efnisskrá föstudagstónleikanna
segir Víkingur skemmtilegan og fal-
legan þráð milli Mozart og Pärt.
„Þeir nálgast tónlistina báðir á svo
einfaldan og umbúðalausan hátt sem
gerir okkur berskjölduð fyrir fegurð
verka þeirra.“
Enn að gera margt í fyrsta sinn
Í ljósi þess hversu mikið Víkingur
er á ferðinni liggur beint við að
spyrja hvernig sé að búa nánast í
ferðatösku allt árið?
„Heiðarlega svarið er að þetta er
þrotlaus vinna og sjaldan sem ég á
fríkvöld. Á sama tíma er þetta mjög
spennandi, enda er ég enn á því stigi
að ég er að gera svo margt í fyrsta
sinn. Sem dæmi var ég í síðustu viku
að spila fyrstu stóru einleikstónleika
mína bæði í London og París,“ segir
Víkingur sem fram til þessa hefur
mestmegnis ferðast og spilað á meg-
inlandi Evrópu.
„Evrópa er svo ótrúlega víðfeðm
tónlistarlega séð. Það eru svo margar
frábærar sinfóníuhljómsveitir sem
hægt er að leika einleik með og fjöldi
geggjaðra tónleikasala. Þó að maður
væri allt lífið bara að vinna í Evrópu
væri maður alltaf að uppgötva eitt-
hvað nýtt,“ segir Víkingur sem á ár-
unum 2018 og 2019 mun þó leika
meira bæði í Asíu og Ameríku. Sem
dæmi mun hann spila Mendelsohn-
konsert í Tókýó undir stjórn Vladim-
irs Ashkenazy í júní 2018.
„Maður þarf að skipuleggja sig
nokkuð langt fram í tímann í þessum
bransa. Meðan ég var að læra inn á
það gerði ég ákveðin mistök og bók-
aði mig í of mikið af ólíkum verk-
efnum,“ segir Víkingur og bendir
sem dæmi á að hann hafi á aðeins
einu ári spilað sjö konserta í fyrsta
sinn samhliða endalausum ferðalög-
um til að fylgja eftir Glass-diskinum
sem út kom í byrjun árs, skipulagn-
ingu tónlistarhátíðanna Reykjavík
Midsummer Music í júní 2017 og Vin-
terfest í febrúar 2018 auk væntan-
legra upptakna fyrir DG í upphafi
nýs árs. „Ég get ekki lengur haldið
áfram á þessu mikla spani því þá
væri raunveruleg hætta á að brenna
hreinlega út á nokkrum árum.“
Kitlar auðvitað hégómann
Finnur þú fyrir því að útgáfan á
Glass-diskinum hjá DG í upphafi árs
hafi haft mikilvæg áhrif á feril þinn?
„Við það að verða einn af lista-
mönnum DG fara stjórnendur tón-
leikahúsa og hljómsveita ósjálfrátt að
hlusta allt öðruvísi á mann. Auðvitað
ætti það ekki að vera þannig, þetta
fólk ætti að hlusta óháð öllum merki-
miðum. En það verður að segjast að
ég finn fyrir miklum mun eftir að
diskurinn kom út og góðar viðtökur
hafa heldur ekki spillt fyrir.“
Talandi um dóma þá hafa ýmsir
rýnar, m.a. hjá Gramophone Maga-
zine og New York Times, líkt nálgun
þinni á verkum Glass við leik Glenn
Gould. Hvernig finnst þér að vera
líkt við slíkan meistara?
„Það kitlar auðvitað hégóma
manns, ekki síst vegna þess að Glenn
Gould er einn af mínum uppáhalds-
listamönnum – ekki bara sem flytj-
andi heldur ekki síður sem hug-
myndafræðingur í nálgun sinni á
tónlist sem er frumleg og óháð enda-
lausum venjum klassíska tónlistar-
heimsins. Að því sögðu þá fetar eng-
inn í fótspor hans.“
En þið virðist báðir eiga það sam-
eiginlegt að fara nýjar leiðir í túlkun
og lýsa kunnugleg verk upp á óvænt-
an hátt.
„Ég held að maður verði alltaf að
vera trúr tónlistinni og því hvernig
maður vill heyra hana. Það kemur
mér ávallt spánskt fyrir sjónir þegar
rýnar skrifa að ég sé alltaf að finna
einhverjar nýjar leiðir að verkum því
ég fer bara einu leiðina sem ég sé. Ég
myndi aldrei fara á svið til að gera
eitthvað ólíkt því sem hefur verið
gert áður bara til að stimpla mig inn
eða vekja athygli. Ég fer bara eftir
því hvernig mér finnst að tónlistin
eigi að hljóma – en kannski er ég
bara svona skrýtinn og þess vegna
hljómar þetta svona allt öðruvísi.
Eitt sem ég geri ekki, sem mjög
margir gera, er að fara í píanótíma og
fá leiðsögn um nálgun á verkunum.
Ég bið því ekki um álit annarra á
þeim verkum sem ég er að vinna
með. Slík nálgun getur verið erfið,
því maður getur gert túlkunarmistök
sem reyndur meistari gæti leiðrétt
áður en maður fer á svið. En ég trúi
því að til lengri tíma litið verði maður
að verða sinn eigin kennari í listinni,
því aðeins þannig nái maður þroska.
Þegar ég kláraði Juilliard-lista-
háskólann 2008, þá 24 ára gamall,
fattaði ég að ég var búinn að vera í
píanótímum einu sinni til tvisvar í
viku frá því ég var fjögurra ára. Þá er
maður þrátt fyrir allt alltaf að þókn-
ast einhverjum öðrum og er ekki sinn
eigin herra. Ég held að maður eigi
aldrei að þjóna einhverjum ein-
staklingi, bara tónlistinni,“ segir Vík-
ingur og tekur fram að eiginkona
hans, Halla Oddný Magnúsdóttir,
hlusti þó iðulega á hann og gefi hon-
um góðar ábendingar. „Þannig að ég
ætti að fara varlega í að fullyrða að
enginn hlusti á mig.“
Ljóðasöngur með Churchill
Í vikunni var greint frá því að
Glass-diskurinn hafi leitt til þess að
þú varst beðinn að spila tónlist Ósk-
arsverðlaunatónskáldsins Darios
Marianelli í kvikmyndinni The Dar-
kest Hour í leikstjórn Joes Wright
sem fjallar um Winston Churchill.
Hvernig reynsla var það?
„Ég hef haldið mikið upp á Joe
Wright sem gert hefur frábærar
myndir á borð við Atonement. Þegar
hann hafði samband sagðist hann um
nokkurt skeið hafa hlustað á Glass-
diskinn með morgunkaffinu og vildi
fá þá nálgun á rytma sem á diskinum
er til að endurspegla þá staðfestu og
þrjósku sem Churchill bjó yfir þegar
hann fékk breska þingið til að fara í
stríð við Hitler í stað þess að semja,
sem var ekki vinsæl skoðun á sínum
tíma. Það kom mér ánægjulega á
óvart hversu vel inni í túlkun tónlist-
arinnar Joe var,“ segir Víkingur og
nefnir sem dæmi senuna þegar
Churchill ræðir við Georg fimmta
konung. „Ég spilaði tónlistina fyrst af-
ar fallega í anda Schubert, frjálst og
rapsódískt sem Joe vildi alls ekki.
Hann sagði að tónlistin þyrfti að
hljóma stirt til að endurspegla óþægi-
leg og formleg samskipti mannanna
tveggja. Mér fannst þetta svo brilljant
nálgun.“
Þú lýsir því á facebook-síðunni þinni
hvernig þú í einni af lykilræðum
Churchill, sem Gary Oldman leikur,
hafir hlustað á túlkun hans meðan þú
spilaðir tónlistina.
„Já, þetta var á endanum eina lausn-
in. Ég var því þarna eins og í mjög
skrýtnum ljóðasöng með Churchill
sem þrumaði ræðunni í hægra heyrn-
artólið mitt meðan ég hlustaði með
vinstra eyranu á píanóið í rýminu. Ég
gleymi aldrei þessari upplifun. Mér
fannst ég verða partur af því að sigra
Hitler, sem er langt frá því að standast
nokkra skoðun,“ segir Víkingur og
hlær.
Sérðu fyrir þér að taka fleiri slík
kvikmyndatengd verkefni að þér?
„Ég er opinn fyrir því að vinna með
öllum sem eru mikið að pæla, alveg
sama hvort það er í kvikmyndum eða
öðru listformi. Mér er sama um formið
svo fremi að samstarfsfólkið sé hugs-
andi og tónlistin leiki lykilhlutverk,
eins og hún gerir svo sannarlega í
þessari mynd. En ég sækist ekkert eft-
ir því að vinna í kvikmyndabransanum,
enda hef ég alveg nóg að gera á mínu
sviði. Þetta var bara skemmtileg upp-
lifun og veitti mér góða innsýn í þenn-
an bransa, sem ég hafði ákveðna for-
dóma gagnvart.“
Bach stærsta ástríðan
Eins og þú nefndir áðan ertu að
undirbúa upptökur með DG í byrjun
nýs árs. Þegar við ræddum saman
fyrir ári sagðir þú að hann myndi að
öllum líkindum innihalda barokkverk.
Getur þú núna ljóstrað upp hvaða verk
munu rata á diskinn?
„Mín stærsta ástríða í tónlist er
Johann Sebastian Bach og því kom
„Kannski er ég bara svona
 Víkingur Heiðar Ólafsson heldur tvenna tónleika í Hörpu
í næstu viku  Undirbýr upptökur í janúar á hljómdiski
fyrir Deutsche Grammophon sem helgaður er J.S. Bach
76 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. NÓVEMBER 2017
Ólöf Erla Bjarnadóttir
Guðrún Borghildur Valdís Harrysdóttir
Íslensk hönnun - Íslenskt handverk
Vesturgötu 4, 101 Reykjavík, s. 562 8990
www.kirs.is,
Kirsuberjatréð Íslensk Hönnun
Opið: Mán.-fös. 10-18, lau. 10-17, sun 10-17