Morgunblaðið - 01.05.2018, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Stjórnmála-umræðan ílandinu virð-
ist við frostmark-
ið. Þetta þarf ekki
endilega að vera
slæmt. Upphlaup
og fullyrðingaflaumur eru ekki
besta upplit á umræðunni. En
hvers vegna þessi deyfð?
Ríkisstjórnin fer sér hægt og
flestir flokkar stjórnarand-
stöðunnar eru nýgræðingar.
Samfylkingin hefur ein axlað
ábyrgð í ríkisstjórn og kom
kalin á hjarta frá því. Breyttist
í smáflokk með fátt fram að
færa. Kenningin, sem lengi var
haldið á lofti, eins og hún
styddist við vísindaleg rök, var
sú að flokkar töpuðu á því að
vera í ríkisstjórn með Sjálf-
stæðisflokki. Samfylkingin féll
úr fjörutíuþúsund fetum og
niður undir jörð eftir að hafa
setið í „fyrstu hreinu vinstri-
stjórninni“. Til slíkrar stjórn-
ar horfðu draumlyndir löngum
í hillingum. En hún reyndist
martröð. Undarlegast var að
sjá þá stjórn spenna sig sjálfa
sem dráttarklár fyrir vagn er-
lendra kröfuhafa, til að koma
skuld á þjóðina, sem var ekki
hennar og það þegar hún stóð
veikust.
Sama stjórn beit það í sig að
stjórnarskráin bæri ábyrgð á
því að útrásarvíkingar og
glannar fóru með fjárhag sinn
og annarra út á ystu brún. Það
gerðist í óvenjulegu andrúms-
lofti sem lagst hafði yfir stór-
an hluta hins kapítalíska heim.
Alþjóðavæðing og efnahags-
lögmál með nýja náttúru áttu
að hafa útrýmt heilbrigðri
skynsemi.
Ísland fékk meira högg en
margir, því bankakerfið hafði
aðeins tengst alþjóðlegum
böndum í örfá ár. Umgengni
við óþekkt lausatök á alþjóð-
legum lánamörkuðum lagði
óviðráðanlegan freistnivanda á
reynslulítið fólk og stórdeyf-
ingu á dómgreindina. En land-
ið náði sér fyrr en flest. Á ör-
lagastundinni var brautin til
baka réttilega lögð. Það tókst
þar sem þjóðin hafði ekki verið
svipt fjárhagslegu sjálfstæði,
eins og vinstri ríkisstjórnin
stefndi síðar að. Leiðin út úr
vandanum var lögð áður en
óeirðir, árásir á Alþingishúsið
opinberar stofnanir og heimili
fólks, skoluðu „fyrstu hreinu
vinstristjórninni“ til valda. Sú
stjórn eyddi sínum kröftum í
að keyra í senn Icesacve áfram
og þjóðina í þrot, eyðileggja
stjórnarskrána að tilefnis-
lausu, koma þjóðinni laskaðri
inn í ESB og svipta hana eigin
gjaldmiðli. Hann var lykillinn
að því hversu hratt mátti snúa
dapurlegu dæmi sér í hag.
Ókræsileg gæluverkefni rík-
isstjórnarinnar
enduðu illa og hún
missti meirihluta
sinn þegar kjör-
tímabilið var að-
eins hálfnað. Það
var þó í stíl að hún
skyldi hanga áfram við svo
búið.
Miðflokkurinn er burðug-
astur í stjórnarandstöðu nú.
Hann hefur þó ekki óformlega
stöðu sem leiðandi afl þar.
Hún birtist því sundruð gegn
ríkisstjórn. Í Miðflokknum eru
ýmsir með verulega stjórn-
málareynslu. En veruleg orka
fer í uppbyggingu nýs flokks.
Viðreisn er flokksbrot sem ber
dauðann í sér og lifir á andúð
og öfund á móðurflokknum
sem hún tengdist áður. Við-
reisn réð ekki við þátttöku í
ríkisstjórn og hrökk burt við
illan leik. Næsta afrek hennar
var að standa að vantrausti á
dómsmálaráðherra vegna
ákvörðunar sem hún hafði
stutt og eignað sér!
Fáir vita fyrir hvað Píratar
standa og eru þá þingmenn
flokksins taldir með.
Flokkur fólksins vill vel en
kom veikari til þings en virtist
stefna í um skeið. Því telja
flestir ólíklegt að flokkurinn
lifi lengi.
Stærsta mál þingsins í
augnablikinu er smátt. Því er
haldið fram að ráðherra
barnaverndarmála hafi sagt
þingnefnd ósatt um þann
málaflokk. Hann skuli því
segja af sér. Allar eru þær
röksemdir heldur ólystugur
grautur.
Um dómsmálaráðherra var
sagt að hann hefði verið
dæmdur af Hæstarétti og ætti
því að fara! Sagt var að í ein-
um dómi réttarins, næsta
ósannfærandi dómi reyndar,
hefði komið fram önnur túlkun
en ráðherrann og löggjafar-
stofnunin byggðu á. Ummælin
„dæmdur í Hæstarétti“ hafa
þann blæ að einhver hafi sætt
ákæru og sök verið fundin.
Ekkert þess háttar átti við.
Það á að taka hart á því ef ráð-
herra afvegaleiðir þingið. En
það er ósiður að krefjast þess
að ráðherra upplýsi þing um
það sem honum er óheimilt að
gera. Eigi þagnarskylda við
gildir hún einnig gagnvart
þinginu, hvort sem því ráða
persónuverndarástæður, ör-
yggi ríkisins eða trúnaðarmál
við erlenda leiðtoga, svo dæmi
séu nefnd. Láti ráðherra und-
an kröfum þingmanna ber
hann einn ábyrgð.
Kannski er kominn tími á
kröfur um það að þingmenn
segi satt í sal eða á opnum
nefndarfundum að viðlagðri
ábyrgð? Það verkefni kynni að
verða mjög umfangsmikið.
Dauft yfirbragð
stjórnmálanna
er sérkennilegt
en ekki alvont}
Hví þessi deyfð?
M
ig langar að heiðra minningu
móður minnar sem hefði
orðið 59 ára í dag, 1. maí,
með því að óska öllum til
hamingju með að ótrúlegar
réttarbætur hafa átt sér stað í málefnum
einstaklinga með fötlun. Um leið langar mig
til að segja frá því hvernig NPA eða not-
endastýrð persónuleg aðstoð gefur ein-
staklingum eins og systur minni val og
frelsi.
Í síðustu viku var NPA lögfest á Alþingi
en móðir mín, Kristín Steinarsdóttir, barðist
ásamt föður mínum um árabil fyrir því að
systir mín sem er langveik myndi fá að lifa
sjálfstæðu lífi líkt og við hin systkinin gerum
svo auðveldlega. Fyrir átta árum var byrjað
að vinna að því að Nína Kristín systir mín
skyldi fá þá þjónustu sem hentaði henni per-
sónulega svo hún gæti sjálf tekið ákvarðanir um sitt
eigið líf. Á þeim tíma hafði mikilvægt baráttufólk eins
og Freyja Haraldsdóttir vakið athygli á hugmynda-
fræðinni um sjálfstætt líf sem NPA byggist á og að sú
aðstoð myndi skapa þeim einstaklingum sem glíma við
fötlun frelsi og val.
Baráttan fyrir þessari aðstoð hefur verið löng og
ströng. Val um búsetu og lífsstíl fyrir einstaklinga með
fatlanir hefur verið mjög takmarkað. Nú hefur loksins
verið lögfest þjónusta sem veitir einstaklingum fjöl-
mörg sjálfsögð tækifæri sem áður stóðu ekki til boða.
Þeir sem voru svo heppnir að fá samn-
ing í tilraunaskyni hafa nú kynnst því
hvernig er að eiga val. Val um hvernig að-
stoðin er skipulögð og hvernig hún fer
fram, val um hvenær viðkomandi getur
farið í sturtu, hvenær viðkomandi vill fara
að sofa og vakna, fara út á lífið, út að
borða, í göngutúr og svona mætti lengi
telja. Val um sjálfsagða hluti sem fæst
okkar geta ímyndað sér að þurfa að standa
frammi fyrir.
NPA gefur viðkomandi einstaklingum
færi á að vera eins og aðrir án þess að
þurfa að reiða sig á sína allra nánustu um
aðstoð. Viðkomandi fá tækifæri til að ráða
sér eftir sínu höfði, vera sjálfstæð og taka
fullan þátt í þjóðfélaginu. Þeir geta ferðast
um á eigin bíl, eldað mat, farið í matarboð,
í vinnu og út að hreyfa sig. Allt á sínum
eigin forsendum. Aðstoðarfólkið er ekki að stýra lífi
þeirra, heldur eru þeir að lifa lífi sínu og annast sig
sjálfir með aðstoð.
Notendastýrð persónuleg aðstoð snýst einfaldlega
um frelsi þessara einstaklinga, frelsi til að lifa lífi
sem við hin tökum sem sjálfsögðum hlut á hverjum
degi.
Áslaug Arna
Sigurbjörns-
dóttir
Pistill
Frelsi og val – fyrir alla
Höfundur er formaður utanríkismálanefndar og ritari
Sjálfstæðisflokksins.
aslaugs@althingi.is
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Strandveiðar sumarsins megahefjast á morgun, 2. maí. ÖrnPálsson, framkvæmdastjóriLandssambands smábátaeig-
enda, reiknar með að um 250 bátar rói
fyrsta veiðidaginn eða svipaður fjöldi
og í fyrra. Hann á von á að fjöldinn
aukist síðan smám saman og að um
600 bátar verði gerðir út á strandveið-
ar í sumar. Í fyrra lönduðu alls 594
bátar strandveiðiafla og fækkaði þeim
um 70 á milli ára.
Kristján Þór Júlíusson, sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráðherra, hef-
ur boðað forsvarsmenn LS til fundar 2.
maí næstkomandi. Tilefnið er strand-
veiðar 2018, að því er segir á heimasíðu
LS.
Heimildir sóttar í aðra potta
Breytingar voru gerðar á kafla
um strandveiðar í fiskveiðistjórnar-
lögunum í síðustu viku og er nú miðað
við veiðar í 12 daga í mánuði frá maí til
loka ágúst, alls 48 daga. Í reglugerð
um veiðarnar er miðað við 10.200
tonna afla í strandveiðum, en ráðherra
er heimilt að auka heildaraflann. Fram
hefur komið að hann geti orðið um
11.500 tonn.
Örn Pálsson segir að í umræðum
á þingi og í atvinnuveganefnd hafi
komið fram að ónýttar veiðiheimildir
af þeim 5,3% sem eru tekin frá í jöfn-
unaraðgerðir eða svonefnda potta
verði nýttar í strandveiðikerfið í ár.
Þar geti verið um að ræða heimildir
sem ætlaðar voru í línuívilnun, byggða-
kvóta eða aðra potta.
Þannig eigi að vera tryggt að afla-
heimildir í strandveiðunum í sumar
verði 11-12 þúsund tonn. Að mati Arn-
ar á það að duga komi ekki til fjölg-
unar á strandveiðunum, en ráðherra
hefur heimild til að stöðva veiðar fari
afli yfir ákveðið hámark.
Meiri heimildir en áður
Þetta er mesti afli sem heimilt
hefur verið að veiða á strandveiðum
frá því að þær hófust árið 2009. Það ár
voru heimildirnar 3.955, en veitt var í
tvo og hálfan mánuð. Árið 2010 var
miðað við 6.800 tonn í fjóra mánuði og
8.500 tonn árið eftir. Frá 2012 til 2015
var heimilt að veiða 8.600 tonn, níu
þúsund tonn 2016 og 9.760 tonn í fyrra.
Í ár verður heimilt að veiða 10.200
tonn af óslægðum botnfiski samkvæmt
reglugerð um strandveiðar fisk-
veiðiárið 2017/2018.
Fyrirkomulag veiðanna verður að
öðru leyti svipað því sem verið hefur.
Aðeins er heimilt að róa frá mánudegi
til fimmtudags og ekki á rauðum dög-
um. Veiðiferð má ekki standa lengur
en 14 klukkustundir.
Áfram verða fjögur veiðisvæði, en
í stað þess að afla verði skipt á þau
verður miðað við sameiginlegan heild-
arafla og jafnmarga veiðidaga á hverju
svæði. Áður voru veiðar stöðvaðar á
einstökum svæðum færi afli yfir við-
miðun. Svæðin eru A-svæði frá Arnar-
stapa til Súðavíkur, þar sem bátarnir
hafa alltaf verið flestir, B-svæði frá
Norðurfirði til Grenivíkur, C-svæði frá
Húsavík til Djúpavogs og D-svæði nær
frá Höfn í Borgarnes.
Óánægja á Hornafirði
Fram kom í Morgunblaðinu á
laugardag að félagar í Hrollaugi á
Hornafirði eru óánægðir með vinnu-
brögð LS og hafa sagt sig úr samtök-
unum. Þá hefur Vigfús Ásbjörnsson,
formaður Hrollaugs, sagt sig úr stjórn
LS. Axel Helgason, formaður LS, og
Vigfús hafa síðustu daga skipst á skoð-
unum á heimasíðu LS og fleiri blandað
sér í umræðuna.
Um 250 bátar til
strandveiða á morgun
Strandveiðar 2017
Heimild: Landssamband smábátaeigenda
Svæði: A B C D Alls
Virk leyfi 227 135 126 106 594
Róðrar 5.553 3.854 3.641 2.702 15.750
Afli tonn 3.699 2.214 2.364 1.522 9.800
Afli kg/róður 666 574 649 563 622
Afli tonn/bát 16,3 16,4 18,8 14,4 16,5
Fjöldi daga 39 60 60 68 227
Afli tonn/dag 94,8 36,9 39,4 22,4 43,2
Umfram viðmið tonn 39,1 8,1 20,4 -27,7 40,0
Atvinnuveganefnd lagði frumvarpið um breytingar á strandveiðum fram
og verður það endurskoðað að lokinni vertíð ársins. Markmiðið er fyrst
og fremst að auka öryggi smábátasjómanna með því að tryggja ákveð-
inn dagafjölda til veiða í hverjum mánuði, segir m.a. í greinargerð sem
fylgdi tillögunum. Með því er ætlunin að sníða af þann annmarka sem er
á gildandi fyrirkomulagi sem birtist í því að sjómenn keppist um að
veiða heimilan afla á sem skemmstum tíma og rói því út í vondum
veðrum.
Á hverjum bát er í hverri veiðiferð heimilt að draga 650 kíló, í þorsk-
ígildum talið, af kvótabundnum tegundum, að ufsa undanskildum.
Heimilt er að undanskilja afla í ufsa frá leyfilegum dagsskammti af
kvótafiski til löndunar og skulu 20% af andvirði ufsa renna til sjóðs um
sérstakt gjald vegna ólögmæts sjávarafla, en 80% til útgerðar og
áhafnar. Hámarksaflamagn ufsa í sumar er 700 tonn en ekki kemur
fram hvað gerist fari aflinn yfir það mark.
Ufsaafli tekinn til hliðar
ÁKVEÐINN DAGAFJÖLDI OG AUKIÐ ÖRYGGI