Morgunblaðið - 22.05.2018, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. MAÍ 2018
FÆREYJAR
2 fullorðnir með fólksbíl.
verð á mann frá
ISK14.700
DANMÖRK
2 fullorðnir með fólksbíl.
verð á mann frá
ISK27.400
Vikulegar siglingar allt árið til Færeyja og Danmerkur.
Stangarhyl 1 | 110 Reykjavík | Sími: 570-8600
Smyril Line Seyðisfjörður 4702808 |
info@smyril-line.is | www.smyrilline.is
Taktu bílinn með
til Færeyja eða
Danmerkur
Bæklingurinn
okkar fyrir 2018 er
kominn út. Í honum
finnur þú fullt af
tilboðum og
verðdæmum. Hægt
er að nálgast hann á
www.smyrilline.is
Bókaðu
núna og
tryggðu
þér pláss
Arnar Þór Ingólfsson
athi@mbl.is
Þann 12. maí sl. fannst flak flóabáts-
ins Reykjavíkur í grennd við ytra
Skógarnes á Snæfellsnesi, en skipið
sökk árið 1908 eftir að hafa steytt á
skeri. Leiðang-
urinn sem fann
flakið var á veg-
um rann-
sóknaseturs Há-
skóla Íslands á
Vestfjörðum, en
þeir Ragnar Edv-
ardsson fornleifa-
fræðingur og
Arnar Þór Egils-
son, kafari, stað-
settu flakið. Arn-
ar fann áður flak danska
póstskipsins Phønix á sama svæði
árið 2009 og þeir Ragnar gerðu í
sameiningu út rannsóknaleiðangur
til að gera fornleifakönnun og mæl-
ingar á flakinu.
Ragnar segir í samtali við Morg-
unblaðið að rannsókn á flaki Reykja-
víkur sé á byrjunarreit, aðeins sé
nýbúið að staðsetja það. Ritaðar
heimildir gáfu grófa hugmynd um
legu skipsins en flakið var síðan
staðsett með tvígeislamælingum.
„Við vissum svona næstum því
hvar það væri,“ segir Ragnar, en
sem áður segir sökk skipið eftir að
hafa steytt á blindskeri á fullri ferð.
Um tuttugu farþegar voru um borð
og komust allir í björgunarbáta og
til lands, en veður var gott og stilltur
sjór er skipið sökk.
„Lítil bjargar von mundi hafa ver-
ið, ef eitthvað hefði verið að veðri,
svona langt undan landi,“ sagði í
frétt Ísafoldar um skipsskaðann.
Fundið eftir 110 ár
„Við fórum í leiðangur 12. maí og
það er skemmtileg tilviljun að skipið
sökk 13. maí 1908, svo þá voru ná-
kvæmlega 110 ár frá því að það
fórst,“ segir Ragnar, en flak Reykja-
víkur liggur á 20 metra dýpi og er
mikið brotið.
Flak Phønix var mun heillegra en
flak Reykjavíkur og segir Ragnar að
það gefi tækifæri til þess að bera
saman varðveislu þessara tveggja
skipa, sem sukku með 27 ára millibili
á sömu slóðum.
„Það er svolítið merkilegt að bera
saman þessi tvö flök, það er greini-
lega lítilsháttar munur á umhverfis-
aðstæðum, sem veldur því að skipin
varðveitast misvel. Brak úr Reykja-
vík er greinilegt, þ. á m. gufuketill-
inn og vélarsamstæðan, en brakið er
ekki eins heillegt og Phønix var. Það
þarf að kanna það betur í næsta leið-
angri,“ segir Ragnar. Stefna þeir
Arnar að því að kafa niður að flakinu
annaðhvort í næstu viku eða í byrjun
júní.
„Við munum framkvæma grunn-
rannsóknir á flakinu, þ.e. mæla það
upp og ljósmynda. Mig langar að bera
þessi tvö flök saman, Reykjavík og
Phønix, því þetta er ein af stóru spurn-
ingunum í íslenskri neðansjáv-
arfornleifafræði, hvernig neðan-
sjávarminjar varðveitast við Ísland.
Við höfum séð að skip sem farast á
djúpsævi varðveitast betur, svo þetta
er spurningin, hvernig skip varðveitast
á grunnsævi,“ segir Ragnar.
Hann hefur síðustu ár unnið að
rannsóknarverkefni um neðansjáv-
arminjar við Ísland, sem tengist bæði
kortlagningu skipsflaka og minjum í
nágrenni gamalla hafna, verslunar-
staða og hvalveiðistöðva. Hann segir
„helling“ eftir af neðansjávarminjum á
grunnsævi við Ísland sem enn hafi
ekki verið rannsakaðar.
Lítið vitað um skipið
Ragnar segir að ekki sé mikið vitað
um Reykjavíkina, nema það að skipið
var keypt hingað til lands ári áður en
það hélt í sína hinstu ferð. Skipið var í
eigu Frederiksen & Co. í Mandal í
Noregi og áhöfnin norsk. Leysti það af
annað skip sem bar sama nafn, en
Reykjavík hin fyrri strandaði fyrir
neðan Batteríið við Arnarhól í kjölfar
þess að siglt var á hana í Reykjavík-
urhöfn.
„Það er nefnilega vandamálið, það
er bara hérna í eitt ár, sekkur ári eftir
að það er keypt og við höfum ekki
fundið neinar ritaðar heimildir sem
gefa nákvæma lýsingu á skipinu, enn
að minnsta kosti,“ segir Ragnar, en
þeir Arnar eru að reyna að grafa upp
meiri upplýsingar um skipið, stærð
þess og útlit.
Ljósmynd/Ragnar Edvardsson
Leiðangur Arnar Þór Egilsson myndar sjávarbotninn við ytra Skógarnes,
þar sem flakið liggur. Arnar fann danska skipið Phønix á sömu slóðum.
Ljósmynd/Arnar Þór Egilsson
Neðansjávar Flakið er mikið brotið eftir 110 ár á hafsbotni og verður kort-
lagt nánar á næstunni, en Ragnar og Arnar ætla í annan leiðangur fljótlega.
Fundu flak e/s Reykjavíkur
 Flóabáturinn fannst við ytra Skógarnes á Snæfellsnesi nær nákvæmlega 110
árum eftir að hann sökk  Skipið hvílir á 20 metra dýpi og flakið mikið brotið
Ragnar
Edvardsson
Sigurður Már Helgason frum-
kvöðull hefur látið smíða hátíð-
arútgáfu af gæruskinnskollinum
Fuzzy. Hann er
hvítur og rauður
með vísan til elds
og íss og jafn-
framt til dönsku
fánalitanna og
verður stillt upp í
sendiráði Íslands
í Kaupmanna-
höfn nk. miðviku-
dag í tilefni af
sýningu í tengslum við 100 ára full-
veldisafmælis Íslands.
Illums Bolighus í Kaupmanna-
höfn verður með sýningu á vörum
valdra íslenskra hönnuða á árlegri
hönnunarsýningu í Kaupmanna-
höfn, 3daysofdesign, í samvinnu við
Hönnunarmiðstöð Íslands og sendi-
ráð Íslands. Fuzzy verður meðal af-
urða sem þar verða sýndar. Sýn-
ingin verður opnuð við hátíðlega
athöfn síðdegis næstkomandi
fimmtudag.
Sigurður hannaði kollinn um 1970
og framleiddi um skeið. Hann tók
þráðinn aftur upp þegar hann
komst á eftirlaun. Hann segist hafa
selt kollinn í Magasin Du Nord í
Kaupmannahöfn á sínum tíma og þá
einnig reynt að koma honum inn í
Illums Bolighus. Það hafi ekki tek-
ist og er hann því ánægður með að
geta sýnt hann nú í þessari frægu
hönnunarverslun. helgi@mbl.is
Morgunblaðið/Hari
Kollur Sigurður Már hefur látið framleiða Fuzzy í dönsku fánalitunum.
Hátíðarútgáfa af koll-
inum sýnd í Danmörku
Í gær var kynnt samstarfsverkefni
mennta- og menningarmálaráðu-
neytisins, barnabókahöfunda og
Ríkisútvarpsins, sem ber heitið
Söguboltinn. Í tilkynningu á vef
stjórnarráðsins segir að verkefnið sé
liður í kynningarátaki ríkisstjórn-
arinnar í aðdraganda HM í Rúss-
landi og að markmið þess sé að
tengja saman tvo hluti sem samofnir
eru þjóðarsál okkar – fótbolta og
bókmenntir.
Í verkefninu sameinast landsliðs-
fólk í fótbolta og landslið íslenskra
barnabókahöfunda í umfjöllun um
bolta og bækur. Fjórir sjónvarps-
þættir verða sýndir á dagskrá Rík-
isútvarpsins, sá fyrsti er í dag og svo
24., 29. og 31. maí.
„Sögubolta-verkefnið er leið til
þess að hugsa á skapandi hátt um
bolta og bækur og skemmta sér og
fræðast í leiðinni,“ er haft eftir Lilju
Alfreðsdóttur mennta- og menning-
armálaráðherra. Hún hvetur lands-
menn til að fylgjast með.
Rithöfundarnir sem taka þátt í
verkefninu eru þau Jóna Valborg
Árnadóttir, Eva Rún Þorgeirsdóttir,
Bergrún Íris Sævarsdóttir, Gunnar
Helgason, Marta Hlín Magnadóttir,
Ævar Þór Benediktsson, Andri
Snær Magnason, Vilhelm Anton
Jónsson, Kristín Ragna Gunn-
arsdóttir, Þorgrímur Þráinsson,
Birgitta Elín Hassel, Kristín Tóm-
asdóttir, Sævar Helgi Bragason og
Kjartan Yngvi Björnsson.
Þættir um
fótbolta og
bækur
 Söguboltinn hefst á
Ríkisútvarpinu í dag
Verkið er Gerðar
Í frétt um viljayfirlýsingu um lista-
safn með verkum Nínu Tryggva-
dóttur í Morgunblaðinu á laugardag,
var í umfjöllun um opinber verk eftir
Nínu farið rangt með höfund
mósaíkverksins á Tollhúsinu í
Reykjavík. Það gerði Gerður Helga-
dóttir á árunum 1972-73. Beðist er
velvirðingar á mistökunum.
LEIÐRÉTT