Morgunblaðið - 22.05.2018, Blaðsíða 22

22 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. MAÍ 2018
SMÁRALIND
www.skornirthinir.is
Leður strigaskór
Verð: 11.995
Stærðir 36-42
Eigum úrval af
strigaskóm úr leðri
að innan sem utan.
Mjúkur leðurinnsóli
sem gerir skóna
einstaklega þægilega.
bestalambid.isBeztu uppskriftirnar okkar
Enn einn dagur
í Paradís
Bez
t á nau
tið
Í haust eru liðin tíu
ár síðan Glitnir banki
varð gjaldþrota og
markaði þannig upp-
haf hrunsins. Einnig
eru nú um það bil
tuttugu ár frá því að
Samfylkingin var
stofnuð, eftir upp-
lausn vinstri flokk-
anna, sem mun hafa
stafað af ágreiningi
um afstöðuna til aðildar Íslands að
ESB. Þeir, sem voru hlynntir slíkri
aðild, stofnuðu Samfylkinguna. En
hinir stofnuðu Vinstrihreyfinguna
– grænt framboð.
Kratar tóku strax að undirbúa
jarðveginn fyrir það sem koma
skyldi. Ísland skyldi í ESB hvað
sem tautaði, aðeins þurfti að gera
ráðstafanir til að fá fólkið til að
samþykkja það og aðferðin til þess
var þekkt, hún hafði verið notuð í
Svíþjóð nokkrum árum áður með
tilætluðum árangri. Hún fólst í því
að skapa efnahagshrun svo algjört
að fólk sæi enga von, enga framtíð
nema ESB tæki okkur upp á sína
arma og stofnaði nýtt efnahags-
kerfi frá grunni. Þingflokkur fram-
sóknarmanna studdi þessar hug-
myndir og myndaði stundum
meirihluta á þingi með krötum, t.d.
við stofnun Íbúðalánasjóðs, en
vaxtakjör hans mundu leiða til
botnlausrar skuldasöfnunar al-
mennings.
Sjálfstæðismenn voru æfir en
héldu þó áfram stjórnarsamstarfi
við Framsókn.
Þegar Glitnir banki varð gjald-
þrota og margir bankar úti í heimi
einnig, fóru yfirvöld að athuga með
hina bankana, Kaupþing banka og
Landsbankann og fundu að Lands-
bankinn var svo öflugur að hann
mundi standa af sér kreppuna.
Enda kom í ljós síðar við uppgjör
„þrotabús“ hans að hann átti eign-
ir langt fram yfir skuldir. Kaup-
þing banki var ekki eins stöndugur
en Seðlabanki Íslands lagði honum
til fimm hundruð milljón evrur og
sænski seðlabankinn lagði fram
annað eins, enda hafði Kaupþing
banki umtalsverða bankastarfsemi
í Svíþjóð. Með þessu var Kaupþing
banki tryggður enda hætti hann
ekki starfsemi stuttu síðar af
rekstrarlegum ástæðum heldur
pólitískum
Þetta var reiðarslag fyrir krata.
Þeir þurftu á allsherjar hruni að
halda til að ná sínu markmiði.
Bankarnir skyldu fara á hausinn,
fólk skyldi tapa sparifé sínu (og
allt orðið kolbrjálað), fyrirtæki og
stofnanir hefðu tapað sínu rekstr-
arfé og allt atvinnulífið verið
stopp, ríkissjóður hefði orðið gjald-
þrota, enda tekjulaus í raun, ekki
getað staðið við lögboðin fjár-
framlög. Hvergi væri peninga að
fá. Erlendir kröfuhafar myndu láta
greipar sópa og hirða þær eignir
sem arðbærar væru. Peninga vildu
þeir ekki sjá, krónan væri hand-
ónýt eins og kratar höfðu alltaf
sagt. Íslenskt efnahagskerfi væri
ekki til, þó yrðu menn að burðast
með Icesave-samninginn, sem
mundi tryggja að land-
ið næði sér aldrei upp
fjarhagslega, fiski-
miðin og aðrar auð-
lindir gengnar undir
Brussel.
Þá ætti vel við líking
þjóðskáldsins: „Hnípin
þjóð í vanda.“
Það hafa verið sett-
ar á laggirnar margar
nefndir og hópar til að
„rannsaka hrunið“.
Flestir virtust þó
hafa meiri áhuga á að finna söku-
dólga á ólíklegustu stöðum en mest
þó í hópi kaupsýslumanna. Vissu-
lega fóru margir fjármálamenn of-
fari en þeir höfðu líka lagalega að-
stöðu til þess! Rannsókn á hinum
pólitíska aðdraganda og áhrifum
einstakra aðgerða hefur verið í
skötulíki, enda leiddi slík „rann-
sókn“ til þess að blásaklaus maður
var dreginn fyrir landsdóm og
landsdómur vakinn sem ekki er
hægt samkvæmt Stjórnarskrá Ís-
lands.
Var það rannsakað hvernig
Bretum datt í hug að beita sínum
fantabrögðum gagnvart íslensku
bönkunum, loka þeim með „hand-
afli“ að algjörlega ósekju? Líklega
datt þeim það ekki í hug sjálfum,
líklegra er að þeim hafi verið bent
á hve mikla hagsmuni þeir hefðu af
því að fá Ísland inn í ESB. Þá
mundi fiskveiðistjórnunin færast
til Brussel. Það þarf varla að taka
fram hvað það mundi þýða. Brown
og Darling eru, jú, líka kratar,
enda brugðust þeir snarlega við
þegar þeir voru beðnir að hjálpa
til.Var það rannsakað hversvegna
byrjað var að semja um að ríkið
borgaði Icesave-skuldina áður en
athugað var hvort Landsbankinn
gæti borgað hana sjálfur, eins og
hann gerði von bráðar.
Geir H. Haarde og hans sam-
starfsmenn björguðu því sem
bjargað varð og nýtur þjóðin góðs
af því væntalega um langan aldur.
Setning neyðarlaganna var snjöll
aðgerð og svo eðlileg að undrum
sætti. Var eftir þessu tekið með
aðdáun víða um heim. Aðalatriði
neyðarlaganna er það að inn-
stæður á bankareikningum séu
forgangskröfur. Geta kröfuhafar
því ekki gengið að sparifé fólks,
þótt fyrir geti komið að þrotabú
eigi ekki fyrir forgangskröfum.
Kannski þarf að breyta bankalög-
gjöfinni til að tryggja betur hags-
muni innstæðueigenda. Bankarnir
hafa vissulega mikla félagslega
þýðingu.
Eftir Pétur
Guðvarðsson
Pétur Guðvarðsson
» Var það rannsakað
hversvegna byrjað
var að semja um að
ríkið borgaði Icesave-
skuldina áður en
athugað var hvort
Landsbankinn gæti
borgað hana sjálfur.
Höfundur er fyrrverandi bóndi o.fl.
Í minningu hruns
Í borgarstjórnarkosningunum vorið 1990 kusu 61% Reykvíkinga Sjálfstæð-
isflokkinn. Flokkurinn hafði þá stjórnað borginni í 8 ár. Núverandi meirihluti
hefur stjórnað borginni í 8 ár. Hver er árangurinn?
Frá 2014 til 2017 jukust tekjur borgarinnar um 30 þúsund milljónir og á sama
tíma jukust skuldirnar líka um 30 þúsund milljónir. Skattar í Reykjavík hafa
aldrei verið hærri en samt aukast skuldir gríðarlega. Í hvað fara peningarnir?
Er ekki tímabært að fá nýtt fólk til að stjórna borginni?
Fjölflokkaborgarstjórnir, sem hafa stjórnað borginni í næstum aldarfjórð-
ung, hafa ekki reynst vel.
Ég skora á Reykvíkinga að gefa Sjálfstæðisflokknum tækifæri til að snúa
þróuninni við. Laga fjármálin, gatnakerfið, leysa húsnæðisvandann og hlúa að
leikskólum og grunnskólum.
Við skulum tryggja Sjálfstæðisflokknum meirihluta í kosningunum 26. maí.
Eftir fjögur ár metum við hvernig til hefur tekist.
Gísli Ragnarsson.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Áskorun til Reykvíkinga
Morgunblaðið/Ómar
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn
grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn
í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu
notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólar-
hringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.