Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 08.11.1979, Blaðsíða 13

13
Samkvæmt þjóðhagsspá fyrir árið 1979 eru heildarútgjöld til fjármunamynd-
unar tahn verða 25,5% af þjóðarframleiðslu samanborið við 26,1 1978, en þetta
hlutfallvar um29% á árunum 1976—1977 og32—33% áárunum 1974—1975,
og er þá miðað við endurskoðaðar þjóðarframleiðslutölur þessara ára. í fjárfest-
ingar- og lánsfjáráætlun þessa árs var að því stefnt, að dregið yrði úr fjárfestingu á
þessu ári, þannig að hún yrði ekki meiri en svaraði 24—25 % af þ jóðarframleiðslu,
og svipað stefnumark var ákveðið í 20. gr. laga um stjóm efnahagsmála o. fl. Frá
því lánsfjáráætlun var sett fram á síðastliðnu vori hafa þjóðarframleiðslutölur
fyrri ára verið endurskoðaðar og hækkað töluvert, og þegar af þeirri ástæðu
verður fjárhæð þjóðarframleiðslunnar á þessu ári hærri en áður var reiknað með.
Þetta hefur í för með sér, að hlutfall fjármunamyndunar af þjóðarframleiðslu á
þessu ári verður lægra en ella og verður að hafa það í huga við samanburð
ofangreindra talna fyrir árið 1979.
Ýmsar ástæður valda því, að nú er sýnt, að fjármunamyndunin á þessu ári
verður meiri — bæði í krónum og að raungildi — en áður var tahð. í núgildandi
spá fyrir árið 1979 er reiknað með að verðlag hækki um 46%, en í fyrri spá var
miðað við 34% meðalverðhækkun. Þessi hækkun verðlags umfram fyrri forsend-
ur felur í sér hækkun framkvæmdakostnaðar í krónutölu, ef unnt er að útvega
viðbótarfjármagn til að standa við upphaflegar framkvæmdaáætlanir, en að öðr-
um kosti rýrir verðhækkunin framkvæmdir. Auk meiri verðhækkana verða ýmsar
framkvæmdir meiri að raungildi en áður var reiknað með. Metin á föstu verðlagi
aukast fjárfestingarútgjöld um 3% frá fyrri spá, og er hér bæði um að ræða
fjármunamyndun atvinnuveganna og opinberar framkvæmdir. Aukningin stafar
meðal annars af því, að framkvæmdir, sem talið var að lyki á síðasta ári, hafa
dregizt fram á þetta ár, en auk þess er nú sýnt, að nokkrir liðir hafa verið
vanáætlaðir. Loks var ákveðið í kjölfar oííuverðshækkana að auka orku-
framkvæmdir frá því sem ætlað var í ársbyrjun.
Áætlanir benda til þess, að opinberar framkvæmdir aukist um tæplega fimm-
tung á árinu 1980. Um 46% aukning sýnist líkleg í raforkuframkvæmdum og
stafar það einkum af röskri tvöföldun framkvæmda við Hrauneyjafossvirkjun.
Dregið var úr framkvæmdum í ár, en það verður að vinna upp á næsta ári, eigi að
vera unnt að taka virkjunina í notkun á tilsettum tíma haustið 1981. Reiknað er
með nokkurri aukningu í hitaveituframkvæmdum og af nýjum verkefnum má
nefna hitaveitu Akraness og Borgamess frá Deildartunguhver. Á undanfömum
ámm hefur heldur dregið úr framkvæmdum við samgöngumannvirki og er talið,
að þær verði á þessu ári 5—6% minni en árið áður og 17% minni en á árinu 1975.
Á næsta ári er áætlað, að þessar framkvæmdir aukist um nálægt 5% og er
aukningin öll í vegaframkvæmdum, sem munu aukast um 50% samkvæmt vega-
áætlun. Þessar áætlanir um opinberar framkvæmdir em reistar á fjár-
lagaframvarpi fyrir árið 1980, áætlunum einstakra fyrirtækja og lauslegum áætl-
unum um framkvæmdir sveitarfélaga. Endanlegar áætlanir bíða hins vegar fjár-