Læknablaðið - 01.03.2018, Blaðsíða 31

LÆKNAblaðið 2018/104 147
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
drykkja en almennt eru heilbrigðisyfirvöld
sammála um að magnið sé minna en áður
var talið.“
Hildur segir vissulega einstaklings-
bundið hvað fólk þolir mikið áfengi án
þess að bíða skaða af. „En ef drykkja er
farin að verða að líkamlegu, andlegu eða
félagslegu vandamáli er óhætt að segja að
hún sé orðin óhófleg. Þegar við erum að
átta okkur á umfangi vandans og hvort
viðkomandi sé með fíknsjúkdóm e grein-
ingin auðveld því það eru 11 skilmerki
sem einstaklingur getur uppfyllt. Ef hann
uppfyllir tvö eða fleiri er um áfengisvanda
að ræða. Ef skilmerkin eru orðin 6 eða
fleiri hjá viðkomandi er vandinn alvar-
legur og mjög líklegt að viðkomandi sé
kominn með breytingar í heilann/heila-
sjúkdóm. Það krefst sérhæfðrar meðferðar.
Af þeim sem koma inn á Vog eru aðeins
4% með færri en 6 einkenni.“
Löggjöfin þarf að vera afdráttarlaus
„Þegar eldra fólk kemur inn á öldrunar-
deild vegna öldrunar og í viðtali kemur
í ljós að drykkja er vandamál getur verið
bæði erfitt og viðkvæmt að ræða það.
Heilbrigðisstarfsfólk veigrar sér stundum
við því en ef þetta er rætt af nærgætni og
viðkomandi er boðið úrræði vill hann/
hún langoftast þiggja þær lausnir. Eldra
fólk er alveg jafn getumikið til að taka
nauðsynlegum breytingum eins og yngra
fólkið og jafnvel enn tilbúnara til þess þar
sem það er oft orðið algjörlega uppgefið á
sér og vill gera allt til að losna frá þessu.
Stundum virkar meðferð jafnvel betur á
eldra fólk en hina yngri af þessu ástæð-
um. Vissulega eru þeir til sem vilja ekki
viðurkenna vandann eða átta sig hreinlega
ekki á honum, nú eða vilja ekki hætta að
drekka. Þetta eru þeir sem eru til vand-
ræða fyrir alla; aðstandendur og heilbrigð-
isstarfsfólk.“
Hildur segir að fyrir utan Vog sé fátt
um úrræði sem hægt er að vísa fólki til.
„Læknar veigra sér jafnvel við að opna
þessa umræðu við skjólstæðing þar sem
þeir vita að fá úrræði eru til staðar. Ef
hins vegar sjúklingur er með færri en 6
skilmerki nægir oft samtal við lækni og
almenn fræðsla til að sjúklingur breyti
hegðun sinni.“
Aðspurð um hvað henni finnist
nauðsynlegt að gera til að draga úr áfeng-
isvanda bæði aldraðra og yngra fólks segir
Hildur afdráttarlaust að aukið aðgengi sé
ávísun á stærri vanda. „Ég vil alls ekki að
áfengi verði selt í almennum verslunum.
Þá þarf meiri fræðslu til almennings um
skaðsemi áfengis og hversu mikið eða lítið
magn áfengis telst í lagi. Það er ekki í lagi
heilsunnar vegna að drekka tvo drykki
á dag alla daga. Við læknar þurfum að
taka okkur á í að spyrja út í drykkjuvenj-
ur fólks þegar það kemur til okkar með
einhver vandamál. Löggjöfin þarf líka að
vera afdráttarlaus og skýr hvað varðar
auglýsingar áfengis, aðgengi og umgengni
við áfengi.“
„Eldra fólk er alveg jafn getumikið til að taka nauðsynlegum breytingum eins og yngra fólkið og jafnvel enn tilbúnara
til þess þar sem það er oft orðið algjörlega uppgefið á sér og vill gera allt til að losna frá þessu,“ segir Hildur Þórarins-
dóttir öldrunarlæknir.