Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 01.03.2018, Blaðsíða 3

Læknablaðið - 01.03.2018, Blaðsíða 3
Hlíðasmára 8 201 Kópavogi sími 564 4104 Útgefandi Læknafélag Íslands Læknafélag Reykjavíkur Ritstjórn Magnús Gottfreðsson, ritstjóri og ábyrgðarmaður Elsa B. Valsdóttir Gerður Gröndal Hannes Hrafnkelsson Magnús Haraldsson Sigurbergur Kárason Þórdís Jóna Hrafnkelsdóttir Tölfræðilegur ráðgjafi Thor Aspelund Ritstjórnarfulltrúi Védís Skarphéðinsdóttir vedis@lis.is Blaðamaður Hávar Sigurjónsson havar@lis.is Auglýsingastjóri og ritari Esther Ingólfsdóttir esther@lis.is Umbrot Sævar Guðbjörnsson saevar@lis.is Upplag 2000 Prentun, bókband og pökkun Prenttækni ehf. Vesturvör 11 200 Kópavogi Áskrift 14.900,- m. vsk. Lausasala 1490,- m. vsk. © Læknablaðið Læknablaðið áskilur sér rétt til að birta og geyma efni blaðsins á rafrænu formi, svo sem á netinu. Blað þetta má eigi afrita með neinum hætti, hvorki að hluta né í heild, án leyfis. Fræðigreinar Læknablaðsins eru skráð- ar (höfundar, greinarheiti og útdrættir) í eftirtalda gagnagrunna: Medline (National Library of Medicine), Science Citation Index (SciSearch), Journal Cita- tion Reports/Science Edition, Scopus og Hirsluna, gagnagrunn Landspítala. The scientific contents of the Icelandic Medical Journal are indexed and abstracted in Medline (National Library of Medicine), Science Citation Index (SciSearch), Journal Citation Reports/ Science Edition and Scopus. ISSN: 0023-7213 LÆKNAblaðið 2018/104 119 Læknablaðið THE ICELANDIC MEDICAL JOURNAL www.laeknabladid.is Læknablaðið hefur fengið Önnu Þorbjörgu Þorgrímsdóttur til liðs við sig til að velja og skrifa um kápumyndir á 104. árgangi blaðsins í tilefni 100 ára afmælis Læknafélags Íslands. Myndirnar tengjast þeim efnum sem eru í brennidepli afmælisgreina hvers tölublaðs. Anna er sagnfræðingur og safnafræðingur og fyrrum stjórnandi Lækningaminjasafnsins. ÞÆR Þær láta sér ekki allt fyrir brjósti brenna og eru ekki síður fimar í sigi úr þyrlunni en karllæknarnir, skrifaði Elín Albertsdóttir blaðamaður DV árið 1991. Þar er verið að lýsa framgöngu Ölmu D. Möller og Helgu Magnús- dóttur lækna í þyrlusveit Landhelgisgæsl unnar. Blaðamaður er hrifinn enda ljóst að þær stöllur höfðu tekið sér stöðu sem jafningar karla á sviði mannlífsins sem er sveipað ljóma karlmennsku og hetjuskapar. Alma Möller steig fyrst kvenna inn á þetta svið. Hún hefur í viðtali við Læknablaðið sagt frá því að starfsmenn Gæslunnar hafi lagst gegn því að kona myndi bætast í þeirra hóp. Sem rök voru nefndir praktískir hluti sem tengdust fataskiptum og takmarkaðri klósettaðst- öðu í þyrlunum. Einnig voru líkamlegir burðir kvenna ekki taldir vera nægir enda reyndi á kraftana í þessu starfi. Til dæmis við sig úr þyrlu og þegar læknar þurftu að bera sjúklinga. „Ég brást við því með að þjálfa vel í ræktinni og ekkert af þessu varð nokkru sinni vanda mál,” segir Alma í viðtalinu. Enginn efaðist um læknisfræðilega hæfni kvennanna. Sú umræða er líklegri til að hafa heyrst þegar konur fóru að hasla sér völl sem læknar á Íslandi. Kristín Ólafsdóttir útskrifaðist sem læknir frá Háskóla Íslands árið 1917 fyrst kvenna. Það þurfti kjark, þor og getu til þess að breyta hug- myndum samfélagsins um hlutverk kvenna. Slíkar breytingar gátu oft tekið töluverðan tíma. Þannig liðu 80 ár frá því að Katrín Thoroddsen bar- nalæknir mætti fyrst kvenna á aðalfund LÍ árið 1927 þar til Birna Jónsdóttir röntgenlæknir var fyrst kvenna valin formaður félagsins. Vígin falla eitt af öðru. Þróun undan- farinna ára hefur verið ör. Í dag er þriðjungur lækna konur og hlutfall þeirra mun aukast enda stunda fleiri konur en karlar nám við læknadeild. Myndin af Ölmu Möller lækni í þyrlusveit Landhelgi- sgæslunnar er tekin af Gunnari V. Andréssyni ljósmynd- ara 20. september 1991 við sigæfingu í hlíðum Helgafells sunnan Hafnarfjarðar. Anna Þorbjörg Þorgrímsdóttir * gáttatif án lokusjúkdóms. Heimildir: 1. Patel MR, Mahaffey KW, Garg J, et al. Rivaroxaban versus warfarin in non- valvular atrial fibrillation. N Engl J Med. 2011;365(10):883–91. 2. SmPC fyrir Xarelto. L. IS .M K T. 01 .2 01 8. 01 56 Ja nú ar 2 01 8 XARD0112 – Bilbo ▼ Staðfest virkni og öryggi hjá sjúklingum með gáttatif* og marga fylgisjúkdóma1 Virkni og öryggi Xarelto til varnar heilablóðfalli voru sannreynd í þýði þar sem 87 % sjúklinga voru með CHADS2-skor milli 3 og 6.1 Vörn gegn heilablóðfalli með einni töflu á dag2 Myndin á kápu janúar- blaðsins Gísli Víkingsson sérfræðingur á Haf- rannsóknastofnun hafði samband við blaðið með þá ábendingu að stórhvelið á kápu janúarblaðsins væri steypireyð- ur en ekki hnúfubakur. Blaðið vill endilega koma þessari 100 ára gömlu leiðréttingu á framfæri en sam- tímaheimildir segja hnúfubakur. Gísli segir það algengt í eldri heimildum að ruglað sé saman hvalategundum, hvalir nokkuð sjaldséðir og dagar Google ekki runnir upp. Gísli sendi okkur nokkur orð til glöggvunar á steypireyði sem er engin smásmíði: „Steypireyður (Balaenoptera musculus) er stærsta dýr jarðar og getur náð allt að 33 metra lengd, 190 tonna þyngd og 90-100 ára aldri. Hún er útbreidd í öllum heimshöfum en sjaldgæf víð- ast hvar vegna ofveiða á seinni hluta 19. aldar og fram eftir 20. öld. Hér við land voru veiddar um 6500 steypireyðar frá norsku landstöðvunum á Vestfjörðum og Austfjörðum 1883-1915 og gengu þær veiðar nærri stofninum. Tegundin hefur ver- ið alfriðuð frá 1960 og er stofnstærðin við Ísland nú talin vera um 1000 dýr. Tegundin hefur því engan veginn náð sér eins vel á strik eftir ofveið- ar aldamótanna 1900 og náfrænka hennar lang- reyðurin sem telur um 40.000 dýr. Steypireyður er eins og aðrar reyðarhvala- tegundir með frekar smá bægsli (framlimi), sérstaklega í samanburði við hnúfubak sem einkennist af mjög löngum bægslum. Þá er of- anverður haus steypireyðar blágrár, sléttur og breiður með kjöl fyrir miðju en haus hnúfubaks er dekkri, hnubbóttur og oft ásetinn hrúðurkörl- um. Þar fyrir utan er svo stærðin sem sést svo sem ekki vel á myndinni en kemur fram í texta. Hnúfubakurinn verður mest um 17 m langur.“

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.