Morgunblaðið - 26.07.2018, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. JÚLÍ 2018
BAKSVIÐ
Skapti Hallgrímsson
skapti@mbl.is
Mikil þörf er á sérmenntuðu og hæfu
starfsfólki til að annast móttöku og
þjónustu við ferðamenn á Íslandi, að
því er fram kemur í skýrslu starfs-
hóps, sem skipaður var á síðasta ári af
Leiðsögn – félagi leiðsögumanna á Ís-
landi. Hópurinn telur mjög brýnt að
setja skýrar reglur um menntun leið-
sögumanna.
Hópnum var á síðasta árið falið
að semja leiðbeinandi reglur um tíma-
ramma og meginefni fyrir menntun
leiðsögumanna auk lýsingar á náms-
markmiðum og hefur nú skilað marg-
víslegum tillögum. „Meginmarkmið
náms og kennslu í leiðsögn er að gera
nemendur hæfa til að sinna starfi leið-
sögumanns og þjálfa verklega færni
sem nýtist þeim í starfi. Námið þarf
að standast þær kröfur sem ferða-
þjónustan og þjóðfélagið allt gerir á
hverjum tíma til starfs leiðsögu-
manns, ekki síst í ljósi hraðfara breyt-
inga í starfsgreininni, og að fag-
mennska sé þar ætíð í fyrirrúmi,“
segir í skýrslunni.
Hérlendis er í gildi evrópskur
staðall frá 2008 um menntun og þjálf-
un leiðsögumanna en það ræðst af að-
stæðum í hverju landi fyrir sig hvern-
ig staðallinn er notaður, t.d. því hvort
starfsheitið leiðsögumaður er lög-
verndað eða ekki, en svo er ekki hér
og starfsréttindi þeirra ekki skil-
greind. Samræmdar mennt-
unarkröfur eru heldur ekki til fyrir
þær stofnanir sem bjóða upp á leið-
sögunám, að öðru leyti en því sem
fram kemur í námskrá mennta- og
menningarmálaráðuneytisins frá
2004, og í ófullgerðum drögum að
endurskoðaðri námskrá frá 2013, að
því er segir í skýrslu starfshópsins.
Annars er skipulag og inntak
námsins í höndum þeirra stofnana
sem það veita.
„Ljóst er að sérstaða náttúrufars
á Íslandi og aðstæður hér á landi kalla
á vissa aðlögun staðalsins, þó svo að
meginefni hans geti staðið óbreytt að
mestu. Þetta á einkum við um þætti
sem varða umhverfis- og nátt-
úruvernd, sem er einn af hornsteinum
íslenskrar ferðaþjónustu, og ýmislegt
sem varðar öryggismál ferðafólks.
Eins og dæmin sanna geta þær að-
stæður sem mæta erlendu ferðafólki á
ferð um landið gert miklar kröfur til
leiðsögumanna um kunnáttu og færni
á þeim sviðum.“
Í skýrslu starfshópsins segir að
leiðsögn ferðamanna sé málefni sem
mörg Evrópulönd leggi mikla áherslu
á. „Fagleg leiðsögn
snýr í senn að verndun náttúru
og umgengni um menningarminjar og
hún er mikilsverður þáttur í því að
tryggja öryggi ferðamanna. Fagleg
leiðsögn er einnig snar þáttur í land-
kynningu og á sinn þátt í því að móta
orðspor ferðaþjónustunnar og þróun
landsins sem ferðamannalands. Því
miður hefur óskýr stefna yfirvalda um
stöðu og starfsundirbúning leiðsögu-
manna m.a. valdið því að erlent vinnu-
afl er í æ ríkara mæli ráðið til starfa
sem leiðsögumenn á Íslandi. Margir
þekkja illa til íslenskra aðstæðna og
þess sem lýtur að landinu, sögu þess
og menningu. Því er brýnt að settar
verði skýrar reglur um
menntun leiðsögu-
manna og að notkun
starfsheitisins ein-
skorðist við þá
sem lokið hafa
formlegri mennt-
un eða fengið
staðfestingu á
hæfni og þekk-
ingu í samræmi
við áðurnefnd-
an staðal.“
Skýrar reglur þarf
um leiðsögunám
Bent er á, í skýrslu starfshóps
félags leiðsögumanna, hvernig
málum er háttað í Ósló, höf-
uðborg Noregs. Þess er krafist,
að þeir sem vilja öðlast réttindi
sem leiðsögumenn í borginni,
stundi nám í tvær annir og gang-
ist undir próf að því loknu.
„Kröfulýsingin skiptist annars
vegar í almenna þekkingu m.a.
um sögu og samfélag í Noregi og
hins vegar sérþekkingu sem
snertir svæðis-
leiðsögn um Ósló.
Þá er gerð krafa
um að nemendur
séu færir um að
tala lýtalaust á því
tungumáli sem þeir
leiðsegja á og að þeir
skilji og geti tjáð sig á
norsku,“ segir í
skýrslunni.
Skilji og geti
tjáð sig
á norsku
MISMIKLAR KRÖFUR
Morgunblaðið/Ómar
Fjöldi Iðulega er margt um manninn víða, til dæmis við hverinn Strokk.
Á
undanförnum misserum hefur
nokkuð borið á þeim sem slá um
sig vopnaðir kaldhæðni í ræðu og
riti. Vopnin eru upphrópanir um
að fólk sé ýmist gáfað eða gott og
skal með þessu slegið á alla efnislega rökræðu í
umræðu dagsins. „Góða fólkið“ er orðið að ein-
hverjum mestu skammaryrðum sem hægt er
að stimpla nokkra manneskju með og það að
segja annað fólk „gáfað“ er kross sem enginn
vill bera frá þessum meisturum kaldhæðninnar.
Þannig verður það mesta snilldin að rök-
styðja aldrei mál sitt með tilvitnunum, niður-
stöðum rannsókna eða sögulegum stað-
reyndum heldur draga sundur og saman í háði
þá sem rökstyðja mál sitt með vísan í heimssög-
una eða fræðibækur. Það að horfa út fyrir box-
ið, út fyrir hreppinn eða landsteinana í leit að
fordæmum og ákjósanlegum lifnaðarháttum sem læra má
af jaðrar við glæpsamlegt athæfi, en þó allt með kald-
hæðnina að vopni því þá er jú ekki hægt að rökræða snilld-
ina. Sá sem það reynir „fattar bara ekki brandarann“ og er
því bara húmorslaus.
Já, snilldin er víða og við berum ábyrgð á að hún fái að
ágerast. Með því að hampa snillingnum sem drepa vill nið-
ur alla umræðu fáum við vissulega skjól fyrir því að rækta
gagnrýna hugsun en líka skjól fyrir gagnrýni þeirra sem
klæðast kaldhæðninni í sinni umræðu. Viltu spila með eða
viltu verða skotspónn? Þetta er þekkt staða í sögunni og
okkar er að taka afstöðu. Það að skrifa þennan pistil setur
höfundinn vissulega í sérlega hættulega stöðu varðandi
dylgjur um gæsku eða gáfur en það verður að
hafa það.
Við lifum þannig tíma að nauðsynlegt er að
taka afstöðu í meiriháttar málum. Eitt af þeim
málum er hvernig við komum fram hvert við
annað og sér í lagi við þá sem á einhvern hátt
þarfnast verndar. Því miður höfum við ljóslif-
andi dæmi fyrir framan okkur, hvort tveggja
úr sögunni en einnig í nútímanum, þar sem
þjóðfélagshópum er egnt hverjum gegn öðr-
um. Trú, litarháttur, kynhneigð og pólitísk af-
staða hefur leitt til slíks mannhaturs að mann-
dráp og pyndingar hafa þótt réttlæta það. Þeir
sem stóðu hjá og sögðu ekkert báru líka
ábyrgð en margir hverjir gerðu það af ótta við
að verða sjálfir fyrir barðinu á hatrinu.
Það eru viðsjárverðir tímar í heiminum í
dag, ekki svo fjarri okkur, heldur bara vestur í
Bandaríkjunum og austur í Evrópu, t.d. hjá frændfólki
okkar á Norðurlöndum hvar skemmst er að minnast
hryllilegra fjöldamorða í Útey þar sem hryðjuverkamað-
urinn mótmælti alþjóðahyggju sem og hryllilegra morða í
París sem réttlætt voru í nafni ímyndaðs Guðs. Þetta er að
gerast núna, á okkar vakt, og við verðum að gefa hverju
tákni þessarar stefnu gaum. Við þurfum að benda á og
bregðast við í hvert sinn sem hatrinu er beitt gegn öðru
fólki því með því beitum við ekki skoðanakúgun heldur
verndum fjölbreytt líf.
Helga Vala
Helgadóttir
Pistill
Góða fólkið
Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar.
Helgavala@althingi.is
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Níkaragvavar ítísku
þegar amma var
ung. Róttækt
gáfufólk gekk í
bolum með
brjóstmyndum
af þeim Daniel Ortega og
Che Guevara. Þann síð-
arnefnda ræddi það um sín
á milli sem Che, rétt eins
og hann væri einn af fjöl-
skyldunni, með róm-
antískan byltingarglampa í
augum. Che hefur ekki far-
ið vel út úr veltingi í
þvottavélum og þurrkurum
sögunnar, þótt sumir vilji
ekki gefast upp bar-
áttulaust þó að þeir séu
komnir í öftustu vörn fyrir
hetjuna. Í íslensku sum-
arregni þegar grillmeist-
urum er varla út sigandi
raula þeir enn „we shall
overcome, one day“ við
sálmalagið notalega.
En síðustu daga hefur
Daniel Ortega gengið aftur
í Níkaragva, þar sem hann
er nú forseti. Það styrkir
stöðu Ortega sem forseta
að varaforseti landsins,
Rosario Murillo, stendur
þétt við bak forsetans.
Andstæðingar hans telja
að ein skýringin á þeirri
samheldni kunni að vera sú
að Ortega leitaði ekki
langt yfir skammt eftir
varamanninum því hann
gerði eiginkonuna að vara-
forseta sínum í suðuramer-
ískum evítu-stíl.
En þrátt fyrir ástir þess-
ara samlyndu hjóna og
átta barna afrakstur
þeirra er ekki allt eins og
það á að vera. Nú berast
fréttir að alþýðan fjöl-
menni dag eftir dag í mót-
mælum gegn þessum bylt-
ingarhjónum blómabarna
Vesturlanda. Margt er haft
gegn þeim, meðal annars
léleg fjárhagsleg afkoma
fjölskyldna í landinu, víð-
tæk spilling og loks að Or-
tega hafi svikið marggefin
loforð um að hverfa frá
völdum við tiltekin tíma-
mörk.
Ástandið í landinu er nú
orðið mjög brothætt, ekki
síst eftir að vopnaðar sér-
sveitir skutu á mótmæl-
endur, en al-
menningur segir
að þær sveitir
fái laun sín og
fyrirmæli beint
frá forsetanum
sjálfum.
Kaþólska
kirkjan fullyrðir að forset-
inn hafi að undanförnu
hert ofsóknir sínar gegn
henni, leiðtogum hennar
og söfnuðum. Mótmæl-
endur hafa eftir skotárás-
irnar breytt um myndir og
áletranir á skiltum sínum.
Þar eru nú myndir af Or-
tega og yfirskriftin er:
Hinn nýi Somoza. Það
hlýtur forsetinn að telja að
höggvi nærri sér.
Somoza var hinn gamli
einræðisherra landsins og
var við völd í ein 16 ár þótt
ekki væri það formlega
samfellt. Somoza í Ník-
aragva var sams konar
andlit illskunnar í augum
barna byltingarinnar og
Batista einræðisherra var
á Kúbu.
Og það er engum blöðum
um það að fletta að sið-
spilltir voru þeir og vel það
og rökuðu saman fé fyrir
sig og sína. Her, lögreglu
og öllu ríkisvaldi þessara
landa var handstýrt í þágu
valdhafanna. Það var því
ekki að undra þótt
sanntrúuðum þætti ljóst að
byltingin gæti ekki gert
verra en það að bæta veru-
lega úr vondri stöðu. Og
jafnvel þeir, sem höfðu
ekki séð að sósíalisminn
hefði nokkru sinni fært
fólki þá paradísarsælu sem
hann lofaði, gátu ekki var-
ið hið staðnaða kerfi og þá
skúrka sem sátu á toppi
þess.
En nú er langur tími lið-
inn og margt sem bendir
til að önnur leið út úr ein-
ræði og spillingu en sú sem
farin var hefði verið mun
árangursríkari. Kúba
stendur enn fyrir einræði
og spillingu, þótt undir
öðrum formerkjum sé en
forðum. Þar eru raunlaun
almennings nú talin svara
til 2.000 króna íslenskra á
mánuði, eftir rúmlega
hálfrar aldar stjórn „al-
þýðunnar“ sjálfrar.
Nú er andlit Daníels
Ortega á mótmæla-
spjöldunum upp-
nefnt sem Somoza
endurborinn}
Draugatrú í vörn en
vofur mæta til leiks
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/