Skírnir - 01.09.2016, Síða 124

þjóðinni í. Sumir hófsamir vinstri flokkar hafa brugðist við upp-
gangi popúlistaflokkanna með því að taka upp harðari stefnu í inn-
flytjendamálum. Róttækir vinstri flokkar, eins og t.d. Podemos á
Spáni, hafa einnig slegið á strengi þjóðernishyggju í málflutningi
sínum og jafnvel neitað eins og popúlistaflokkarnir að kenna sig við
hægri eða vinstri. Tilgangurinn er vissulega annar eða að berjast
gegn alþjóðlegri nýfrjálshyggju. En skírskotanir til föðurlandsins
(patria) í slíkum málflutningi geta skapað vandamál þar sem þær
vekja spurningar um hollustu flokksins við vinstri alþjóðahyggju
og samfélagshópa sem minna mega sín, eins og útlendinga, flótta-
menn og samkynhneigða.
Þegar leitast er við að túlka popúlistaflokka samtímans og bera
þá saman við fasistaflokka er ekki nóg að huga að hugmynda -
fræðinni. Hægri þjóðernisflokkar eru sjaldan færir um að hafa áhrif
á stefnu stjórnvalda eða aðra flokka nema þeir hafi einhverju sér-
stöku hlutverki að gegna í flokkakerfinu. Með örfáum undantekn-
ingum hafa þeir fram að þessu bundið trúss sitt við íhaldsöfl þegar
þeir hafa fengið tækifæri til að hafa áhrif á stjórnarmyndun. Það
hefur dregið úr trúverðugleika málflutnings þeirra að þeir staðsetji
sig hvorki til vinstri né hægri. Með beinum og óbeinum stuðningi
— og stundum með ríkisstjórnarsetu — hafa þeir gert mið-hægri
flokkum kleift að mynda meirihluta- eða minnihlutastjórnir. Það
hefur skapað þeim kjöraðstöðu til að koma á framfæri stefnumálum
sínum, eins og í innflytjendamálum og Evrópumálum. Svo lengi
sem popúlistaflokkar geta notfært sér kreppuástand í Evrópu í krafti
hugmyndafræði sem gengur út á róttæka þjóðernishyggju og pop -
úlisma á tímum þegar traust á ráðandi valdahópum er í lágmarki,
má gera ráð fyrir að staða þeirra styrkist enn frekar. Þeim hefur tek-
ist það ætlunarverk sitt að marka sér sérstöðu með því að segjast
tala fyrir munn þeirra sem berjast gegn hnattrænum efnahagsöflum,
innflytjendum og strangtrúar-íslam og þeirra sem neita að samsama
sig þeim þverþjóðlegu gildum sem Evrópusambandið stendur fyrir.
360 valur ingimundarson skírnir