Saga - 2008, Qupperneq 61

Einnig störfu›u í Róm tólf undirskriftafulltrúar, poenitentiarii
minores. fieir komu ví›a a› og var hugmyndin sú a› sem flestir
gætu skrifta› fyrir presti sem skildi og tala›i fleirra mó›urmál. fieir
áttu hlutdeild í valdi yfirskriftafulltrúa og störfu›u nái› me› hon-
um. Margir flessara skriftafulltrúa komu úr rö›um betlimunka. Vi›
hli› fleirra störfu›u svo tólf a›rir undirskriftafe›ur sem tengdust
flremur höfu›kirkjum Rómaborgar, Péturskirkjunni, kirkju heilags
Jóhannesar í Laterno og kirkju heilagrar Maríu, hinni meiri (St.
Maria Maggiore). fieir veittu fólki aflausn fyrir brot sem páfi haf›i
ekki áskili› sér rétt á.13 Lára Magnúsardóttir hefur bent á a› fla›
hafi reynst kirkjunni flrautin flyngri a› skilja á milli opinberra brota
og synda sem skrifta› var fyrir hjá presti og fla› hafi í raun ekki tek-
ist enn.14 fietta gæti veri› ástæ›an fyrir flví a› allir flessir skrifta-
fulltrúar og -fe›ur vinna svo nái› saman.
Skjólstæ›ingar stofnunarinnar voru af öllum stigum samfélags-
ins og skiptust í meginatri›um í tvo hópa. Annar hópurinn haf›i
falli› í bann (excommunicatio) af verkinu sjálfu (ipso facto) en brotin
gátu veri› af ‡msu tagi, allt frá skírlífisbrotum til manndrápa.15
Hinn hópurinn flurfti á a› halda einhverjum undanflágum frá
kirkjulögum sem páfinn einn gat veitt, svo sem undanflágu of náinna
til hjónabands e›a undanflágum handa óskilgetnum mönnum til a›
vígjast æ›ri vígslum. Auk fless leita›i til stofnunarinnar fólk sem
taldi sig hafa veri› bannsett a› ósekju.
A› leita til stofnunarinnar kosta›i sitt flótt formlega sé› ætti ná›
gu›s a› vera ókeypis. Hér var fló ekki veri› a› grei›a fyrir aflausn-
ina sem slíka heldur flann kostna› sem umsóknin haf›i í för me›
sér fyrir Skriftastofnunina, eins konar fljónustugjald. Gjaldi› fór
eftir e›li brotsins sem sótt var um aflausn fyrir og gat í sumum til-
fellum or›i› mjög hátt. Fátækir fengu fló undanflágu frá flessum
gjöldum og flá var skrifa› á úrskur›arbréfi› gratis pro deo. Auk fless
a› grei›a fljónustugjöld flurfti sá sem átti erindi vi› stofnunina a›
leggja út fyrir fer›akostna›i til Rómar og uppihaldi fyrir sig e›a
fulltrúa sinn.
Rétt er a› taka fram í flessu sambandi a› Skriftastofnunin rétt
eins og a›rar stofnanir páfastóls afgreiddi mál samkvæmt um-
sóknum. Stofnunin gaf sí›an út bréf me› fleim fyrirvara a› flær
tíu páfabréf frá 15. öld 61
13 Torstein Jørgensen og Gaston Saletnich, Synder og pavemakt, bls. 26.
14 Lára Magnúsardóttir, Bannfæring og kirkjuvald á Íslandi, bls. 54.
15 Sjá nánar: Lára Magnúsardóttir, Bannfæring og kirkjuvald á Íslandi, bls. 78–104.
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 5/15/08 11:17 AM Page 61