Saga - 2008, Síða 246

Strax ver›ur ljóst a› langur vegur er frá frumdrögum flessa gamla fjöl-
rits til fleirrar handbókar í íslenskri mi›aldasögu sem hér kemur fyrir al-
menningssjónir, raunar a›eins fyrsta bindis af sex. Í formála tekur höfund-
ur fram a› me› flessu bókarkveri bættist hann „í … hóp karla sem fara af
sta› me› fyrsta bindi í bjarts‡nni von um a› koma út framhaldi fless, en
enginn veit hvernig til kann a› takast um fla›“ (bls. 9). Sú ákvör›un a›
breyta drögunum í handbók er a› mörgu leyti skynsamleg flví a› umfjöll-
un um ‡mis atri›i hef›i or›i› fullítarleg til fless a› fla› væri li›i› í kennslu-
bók e›a yfirlitsriti, en i›ulega eru fla› einmitt fleir hlutar bókarinnar sem
mestur fengur er a›, bæ›i fyrir áhugamenn um Íslandssögu og flá sem
vinna vi› rannsóknir á flessu svi›i.
Fyrsti hluti ritsins er fró›leg og forvitnileg umfjöllun um rannsóknir á
íslenskri mi›aldasögu og um mi›aldahugtaki› almennt. Í kaflanum sem
fjallar um fla› sem höfundur kallar „söguritunarsögu“ sætir kannski mest-
um tí›indum fremur skörp gagnr‡ni á sagnfræ›ikennslu Háskóla Íslands
flar sem fram kemur a› heimspekideild hafi veri› „allt a› flví óvirk í mi›-
aldasögu“ á fjór›a áratugnum (bls. 32) og gengi› í gegnum „annan dau›an
áratug í mi›aldasögu“ tæpum flremur áratugum sí›ar (bls. 34). Sí›an er
fjalla› rækilega um mi›aldahugtaki› og eru fær› rök a› flví a› notkun fless
í íslenskri sagnfræ›i sé tiltölulega n‡ af nálinni og hana megi rekja til skrifa
Björns fiorsteinssonar á áttunda áratugnum (bls. 49).
Stærsti hluti bókarinnar, sem nær yfir tæplega tvo flri›ju meginmáls, er
umfjöllun um heimildir. Á honum er nokkur slagsí›a sem líklega er óum-
fl‡janleg. Tiltölulega rækileg umfjöllun um Landnámabók (bls. 123–134) er
til dæmis e›lileg í ljósi fless hversu mjög íslenskir sagnfræ›ingar hafa velt
fyrir sér textafræ›i fless rits. Anna› er fló frumlegra, flar á me›al stuttur
kafli um „heimildargildi sagna sem gerast í útlöndum“ (bls. 219–220) flar
sem dregin eru fram me› sk‡rum hætti nokkur dæmi um fla› gagn sem
hafa má af flessum vanrækta heimildaflokki. Örstutt umfjöllun um heim-
ildargildi jarteinasagna (bls. 186–187) og dæmi sem teki› er um hvernig
flær megi nota sem heimildir fyrir atvinnusögu er líka gulls ígildi.
Sem dæmi um texta sem fær fur›u snubbótta umfjöllun er elsta riti› flar
sem fjalla› er um Ísland, Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificium, en fló er
vakin athygli á flví a› heimildir frá erkibiskupunum í Hamborg-Bremen
séu me›al fleirra elstu flar sem fjalla› er um Ísland „sem marktækt, evr-
ópskt samfélag“ (bls. 105–107). Í ljósi flessa mikilvægis væri ef til vill
ástæ›a til rækilegri greiningar á skrifum Brimara um Ísland, en fla› er
raunar eitt af fleim rannsóknarefnum sem ekki hafa veri› ofarlega á verk-
efnaskrá íslenskra sagnfræ›inga og flví vi› litla innlenda rannsóknarhef›
a› sty›jast.
Í handbókinni kemur sk‡rt fram a› ekki sé ætlunin a› eltast vi› n‡jar
og frumlegar kenningar um öll álitamál. Í kafla um flokkun biskupasagna
eru fær› eftirfarandi rök fyrir flví: „Í handbók eins og hér er skrifu› flarf
sterk og sannfærandi rök til a› víkja frá flokkun sem hefur veri› notu› mik-
ritdómar246
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 5/15/08 11:18 AM Page 246