Saga - 2008, Qupperneq 255

Richard Perkins, THOR THE WIND-RAISER AND THE EYRAR-
LAND IMAGE. Viking Society for Northern Research, Text Series, XV.
bindi. London 2001. 177 bls. Myndir, ritaskrá og sk‡ringar á skamm-
stöfunum.
Fáir íslenskir forngripir hafa vaki› meiri athygli og fengi› meiri umfjöllun
íslenskra og erlendra fræ›imanna en litla bronslíkneski› sem fannst í jör›u
í Eyjafir›i snemma á 19. öld, líkneski sem sumir vilja nefna fiór, a›rir Krist.
Ekki er vita› me› vissu hvar og hvenær bronskarlinn fannst og flví ekki
hægt a› sty›jast vi› l‡singar e›a rannsóknir á fundarsta›num. Hann kom
til fijó›minjasafns Íslands ári› 1930 ásamt mörgum ö›rum íslenskum forn-
gripum úr fijó›minjasafni Dana og hlaut flá safnnúmeri› fijms. 10880. Einu
haldbæru uppl‡singarnar eru a› gripurinn hafi fundist „1815 e›a 1816 á
bænum Eyrarlandi nálægt Akureyri“. Ekki getur talist fullvíst hvort flar sé
átt vi› Eyrarland innan vi› Akureyri e›a Eyrarland í Öngulssta›ahreppi.
J. Gudmann kaupma›ur á Akureyri komst yfir gripinn og sendi hann til
Forngripasafnsins í Kaupmannahöfn í nóvember 1817. fiar var hann í meira
en öld en skipar nú vir›ingarsess í salarkynnum fijó›minjasafns Íslands.
Richard Perkins, prófessor í Scandinavian Studies vi› University Col-
lege í London, segir kveikju a› bók sinni vera grein á ensku eftir Kristján
Eldjárn fljó›minjavör› um fletta bronslíkneski sem birtist í Speculum nor-
roenum. Norse studies in memory of Gabriel Turville-Petre ári› 1981. Grein
Kristjáns birtist sí›an í Árbók Hins íslenzka fornleifafélags 1982 undir nafninu
„fiórslíkneski svonefnt frá Eyrarlandi“.
Richard Perkins leitar ví›a fanga í rannsóknum sínum. Kenning hans
og tilgangur me› ritsmí›inni er a› færa rök fyrir flví a› líkneski› s‡ni ekki
a›eins fiór hinn forna gu› norrænna manna, heldur sé fiór flarna í hlutverki
vindagu›sins fiórs, gu›sins sem blæs í skegg sitt og gefur sæfarendum byr í
seglin. Í upphafskaflanum bendir hann á hversu ví›a norrænir menn gátu
siglt á víkingatímanum eingöngu me› hjálp ára og segla. Til fless a› kom-
ast yfir hin stóru höf hafi árar duga› skammt og erfitt sé a› treysta á byr.
fiví hafi menn leita› allra me›ala og ákalla› gu›i og vætti sér til hjálpar. fiór
sé sá sem menn treystu best og vísar höfundur m.a. í frásagnir í Flóamanna-
sögu og Landnámu flví til sönnunar. Í Rögnvalds flætti og Rau›s finnur höf-
undur l‡singu á flví hvernig fiór fari a› flví a› magna vind og gefa byr og
sta›næmist vi› or›alagi› „at fleyta skeggbroddana“ e›a „at fleyta skegg-
R I T F R E G N I R
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 5/15/08 11:18 AM Page 255