Jökull - 01.07.2003, Síða 33

Paleomagnetic observations on Late Quaternary basalts, SW-Iceland
order of a century or less. Their similarity of appear-
ance and the lack of sedimentary interbeds tend to
support this inference.
The between-site direction changes of Table 1 are
part of the irregular movement of the geomagnetic
vector around the central axial field direction. With
exception of the sites MI 0 and MI 1 (underlying a
lignite presumably belonging to the Elliðavogur sedi-
ments) the angular standard deviation in the gray lavas
is 10Æ, less than half of the long-term value mentioned
in the general introduction above. This does not place
definite constraints on the length of the main period of
gray-lava volcanism in the Reykjavík area, but it is not
likely to cover more than a few tens of kyr. According
to Lund et al. (1998) large geomagnetic field excur-
sions occur at intervals which are of irregular length
but which may average about 50 kyr. At least one ma-
jor excursion of the field did take place early in the pe-
riod of gray-lava eruptions; judging from the negative
result of
C dating referred to above, this excursion
seems older than the Laschamp one.
Additional sampling in the vicinity of previously
mapped outcrops of the “Skálamælifell geomagnetic
excursion” (Levi et al., 1990) on the Reykjanes penin-
sula has resulted in improved definition of the area
covered by excursion volcanics. These volcanics all
retain more or less the same primary remanence di-
rection. There seems no reason to revise the estimate
of Levi et al. (1990) that the volcanic phase in ques-
tion lasted only several hundred years or less.
It also appears likely that most of the lava units
with unusual directions exposed in mt. Fagradalsfjall
were emplaced in a short period of time, perhaps only
a few hundred years. A similar statement applies to
SE-Fagradalsfjall and also to Svartsengisfell. This fits
with evidence from historic lavas, dating of which by

C and tephra layers has indicated that extrusive vol-
canism on Reykjanes takes place in episodic bursts
rather than evenly (e.g., Jónsson, 1984). It remains to
be seen how localized in space these bursts are.
ACKNOWLEDGMENTS
I wish to thank Geirfinnur Jónsson for preparing the
maps and diagrams, and E. Schnepp for providing
thermomagnetic results. Comments by Jökull review-
ers and editors were very helpful.
ÁGRIP
Segulstefnumælingar á síðkvarterum hraunlögum
við Reykjavík og á Reykjanesskaga
Fyrri hluti greinarinnar fjallar um mælingar á
upprunalegum segulstefnum í allmörgum hraunlög-
um svonefnds Reykjavíkur-grágrýtis, sem eru talin
mynduð á nýlegu hlýskeiði ísaldar. Helstu niðurstöð-
ur erum.a. að segulstefnur hraun-eininga í hverri opnu
eru mjög svipaðar þannig að stuttur tími (<100 ár?)
sé oftast milli þeirra. Einnig er lítið flökt segulstefna
milli þeirra opna sem safnað var úr, sem gefur til
kynna (með hliðsjón af nýlegum athugunum á flökti
segulstefna í síðkvarteru sjávarseti) að megin-tímabil
myndunar grágrýtisins hafi ekki náð yfir margar tug-
þúsundir ára. Ekki er hinsvegar hægt að nýta þessar
segulstefnur að gagni til að rekja saman mismunandi
opnur í grágrýtið. Við Sundahöfn voru könnuð tvö
hraunlög sem virðast liggja milli sjávar- og land- hluta
Elliðavogssetsins undir megin- grágrýtismynduninni:
annað þeirra hraunlaga hefur mjög óvanalega segul-
stefnu.
Seinni hluti greinarinnar fjallar um áframhald
sýnasöfnunar Levi o.fl. (1990) til segulstefnumælinga
á hraunlögum á Reykjanesskaga. Á nokkrum smá-
svæðum austnorðaustan Grindavíkur virðast allmörg
hraun hafa runnið á stuttum tíma (e.t.v. aðeins fáein-
um öldum, fyrir rúmlega 40 þús. árum), þegar jarð-
segulsviðið var dauft og segulskautið lá sunnan mið-
baugs. Með hinum nýju mælingum eru mörk sumra
svæðanna skilgreind betur en áður. Einn nýr stað-
ur þar sem myndanir hafa þessa sérstöku segulstefnu,
hefur bæst við; á mörgumöðrum stöðum sem kannað-
ir voru í nágrenninu fundust engin slík lög. Í þessari
sýnasöfnun hefur einnig m.a. komið fram, að hraun-
lög þau sem aðgengileg eru í meirihluta Fagradals-
fjalls, hafa enn aðra óvanalega segulstefnu. Þau gætu
verið frá sama óstöðugleikatímabili jarðsegulsviðsins,
ef þarna hefur verið um goshrinu á einum sprungu-
sveim að ræða.
REFERENCES
Andersen, G. J., J. Heinemeier, H. L. Nielsen, N. Rud, M.
S. Thomsen, S. Johnsen, Á. Sveinbjörnsdóttir and Á.
JÖKULL No. 52, 2003 31