Jökull - 01.07.2003, Page 63

Data report
Jöklabreytingar 1930–1960, 1960–1990 og 2000–2001
Oddur Sigurðsson
Orkustofnun, Grensásvegi 9, 108 Reykjavík; osig@os.is
YFIRLIT — Árið 2001 var í hlýrra lagi en þó var sumarið svalt einkum framan af norðanlands. Snjóalög á
hálendinu veturinn 2000–2001 voru með minnsta móti nema á Norður- og Austurlandi þar sem snjóaði drjúgt.
Af þessum sökum rýrnuðu jöklar almennt en þó færðust allir jöklar á Vestfjörðum, Norðurlandi og Austfjörðum
í aukana. Í könnunarflugi yfir Drangajökul þann 8. september sást að snælína stóð þar lágt og má fullyrða að
hann hefur aukist í ár. Mælingamenn beggja vegna Eyjafjarðar geta um vetrarsnjó við jökulsporðana haustið
2001 og má sjá af því að þeir jöklar hafa aukist að efni þetta ár. Afkoma Hofsjökuls var neikvæð sjöunda árið
í röð og er þess farið að gæta sjáanlega í stærð jökulsins sem nær ekki lengur 900 km . Þrándarjökull bætti
hins vegar við sig frá hausti 2000 til jafnlengdar 2001. Jöklamælingamenn vitjuðu að þessu sinni jökulsporða
á 50 stöðum og mjakaðist aðeins einn þeirra fram. Eins og í fyrra var það Leirufjarðarjökull sem mældist 10
m framar nú. Ásgeir Sólbergsson, sem hefur margmælt sporðinn meðan á þessu framhlaupi hefur staðið, telur
að nú hljóti jökullinn að nema staðar og hopa síðan eins og aðrir jöklar nú um stundir. Á 5 stöðum mældist
fjarlægðin í jökul sú sama og í fyrra. Í þeim tilvikum öllum er þess getið að jökullinn á bak við lækki og er
einungis hlíft við bráðnun af aurlagi eða snjó sem hylur sporðinn. Hvarvetna annars staðar hopa jökulsporðar
og verður ástandi jökla landsins helst líkt við óðabráðnun jökla á fjórða áratug 20. aldar. Þó skal ítrekað að
síðast liðið ár var jöklum á norðanverðu landinu og á Austfjörðum ekki óhagstætt.
AFKOMUMÆLINGAR
Hér fylgja í töflu 1 tölur um afkomu þriggja
hliða Hofsjökuls samkvæmt mælingum Orkustofnun-
ar (Oddur Sigurðsson, 1989, 1991 og 1993; Oddur
Sigurðsson og Ólafur Jens Sigurðsson 1998). Til sam-
anburðar eru einnig samsvarandi tölur fyrri ára.
Ljóst er að afkoma Blágnípujökuls er skakkt
reiknuð í töflunni vegna þess að ísaskil eru vandgreind
á ákomusvæðinu og flatarmál jökulsins hið efra því
ekki nógu vel þekkt. Þess vegna er samtalstala af-
komu Blágnípujökuls marklaus og felld úr töflu 1 þar
til mælingar verða lagfærðar. Ekki er unnt að bæta úr
þessum ágalla að svo stöddu en mælingar standa yf-
ir sem geta dugað til leiðréttingar. Samanburður milli
ára ætti þó að gefa skýra vísbendingu um breytingar á
afkomu.
ATHUGASEMDIR OG VIÐAUKAR
Snæfellsjökull
Hyrningsjökull þynnist enn en grjót og leir þekja
neðsta hluta hans og koma í veg fyrir að hann styttist.
Drangajökull
Kaldalónsjökull – Indriði á Skjaldfönn segir svo:
„Fremsta skriðjökulssnösin er norðan Mórillu því að
áin kemur nú í einu lagi undan jöklinum og er farin að
grafa sig niður í einn farveg heim eftir hlaupframburð-
inum. Jökullinn hefur staðið í stað en þynnst mjög og
er varla þverhníptur lengur og gæti farið að hopa aftur
vegna bráðnunar eftir svo sem 2 sumur. Gamalt mæl-
ingavörðubrot a.m.k. eitt er við norðurlandið en erfitt
að tímasetja það eða tengja við núverandi mælingar.
Mér vitanlega hefur aldrei verið mælt frá Votubjarga-
öldu.
Síðasti vetur fór afar mildum höndum um okkur
Vestfirðinga. Snjólaust og vorhlýindi á þorra, gott og
hríðalaust til sumarmála, áfelli engin í vor en seinni
partur maí fremur kaldur og næturfrost algeng fram
JÖKULL No. 52, 2003 61