Jökull


Jökull - 01.01.2015, Síða 1

Jökull - 01.01.2015, Síða 1
Reviewed research article Structure and tectonic position of the Eyjafjallajökull volcano, S-Iceland Páll Einarsson and Ásta Rut Hjartardóttir Institute of Earth Sciences, University of Iceland, Sturlugata 7, 101 Reykjavík, Iceland palli@hi.is, astahj@hi.is Abstract — The Eyjafjallajökull volcano, one of the oldest active volcanoes in Iceland, is located in the vol- canic flank zone of South Iceland, a few tens of kilometers south of the nearest branch of the mid-Atlantic plate boundary. It is an elongated, broad cone of about 1650 m height. A 100-200 m thick glacier covers the upper part of the volcano and its elliptical 2.5–km-wide summit crater or caldera. An E-W trending rift zone transects the volcano, but a few radial fissures are observed around the summit area. Eruptive fissures on the west flank are curved and tend to be aligned along the maximum gradient of the topography. The E-W orientation of the rift zone and the apparent correlation with the topography suggests strong influence of gravity. Dikes in the older parts of the volcano strike north-easterly and indicate a change in the stress orientation during the last 0.78 My. This change may be related to a southward propagation of the Eastern Volcanic Rift Zone of Iceland and the transfer of spreading from the Western to the Eastern Volcanic Rift Zone. We suggest that the anoma- lous orientation of the Eyjafjallajökull volcanic system is the result of preexisting topography and gravitational stresses when the volcanic edifice was built up unconformably on old oceanic crust. All known episodes of activity in Eyjafjallajökull have been accompanied by activity in the neighbouring volcano Katla. The most recent examples are the two thermal events, possibly subglacial eruptions, of 1999 and 2011 at Katla following the 1999 sill intrusion and 2010 eruption of Eyjafjallajökull. The coupling mechanism between the volcanoes remains enigmatic. One volcano may be triggered by the other by direct dike or sill injection. Furthermore, pressure perturbation in the mantle may affect the magma sources of both volcanoes. INTRODUCTION The 2010 eruptive activity of the Eyjafjallajökull vol- cano in Iceland demonstrated the vulnerability of modern society. A relatively modest eruption of a moderately active volcano caused widespread disrup- tion of everyday life in Europe for several weeks. The Eyjafjallajökull volcanic system is one of over 30 presently active volcanic systems in Iceland (Figure 1). The activity of these systems builds the Icelandic crust, partly to compensate for the divergence along the N-America – Eurasia plate boundary, and partly to contribute to the thickening of the crust above the Iceland hotspot. The plate boundary crosses the coun- try from SW to NE and calculated from global mod- els of plate motions (e.g. DeMets et al. 1994) the full spreading rate in the area is about 19 mm/year and the direction of spreading about 104◦. The majority of the volcanic systems are located at the plate boundary and their activity is heavily influenced by the tectonic movements. Others are located off the boundary, in the so called flank zones (e.g. Saemundsson, 1978), and their activity is only affected slightly by the plate movements. Examples of these are Eyjafjallajökull and Vestmannaeyjar, including Surtsey and Heimaey eruptions (Figures 1 and 2). As a consequence of this varied tectonic environment Icelandic volcanoes display an unusually wide range of behaviour, both during eruptions and the preparation time of erup- tions, i.e. the time from the initiation of recharge until eruptions break out (e.g. Thordarson and Hösk- JÖKULL No. 65, 2015 1
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.