Jökull - 01.01.2015, Qupperneq 94

Bergur Einarsson og Oddur Sigurðsson
mælilínum. Sporðamælingar eru mikilvægur vísir um
ástand umhverfisins og mikilvægt að vera með sem
samfelldastar og langar tímaraðir.
Fyrir mælilínur þar sem staðsetning viðmiðunar-
merkja er vel þekkt út frá mælingum með GPS tæki,
líkt og er við Kvíárjökul og Fjallsjökul við Gamlasel,
er mögulegt að meta breytingu á stöðu sporðsins frá
fyrra ári. Óvissan í slíku mati er töluvert meiri held-
ur en þegar mælt er beint á milli viðmiðunarmerkis
og jökulsporðs. Upplausn í gervihnattamyndum sem
notast var við er 15 m, auk þess er óvissa upp á nokkra
metra í GPS staðsetningum á viðmiðunarmerkjum og
í GPS mælingunni á Fjallsjökli. Það er því viðbúið að
matið sé ekki nákvæmt nema upp á metra tuginn. Við
aðra mælistaði er erfitt að meta breytingar með ein-
hverri vissu fyrr en búið verður að mæla nákvæmlega
staðsetningu viðmiðunarmerkja. Það er þó mögulegt
að segja til um hvort að jökulinn hafi gengið fram eða
hopað á milli 2013 og 2014 á þeim mælistöðum því
sambærileg gögn af gervihnattamyndum og úr GPS
mælingum á jaðri jöklanna eru til frá 2013.
Vatnajökull
Auk stöðu sporða í austanverðum Öræfajökli hnitaði
Snævarr Guðmundsson einnig sporð Breiðamerkur-
jökuls, Skálafellsjökuls, Viðborðsjökuls og Hoffells-
jökuls af Landsat gervihnattamyndum. Nákvæm stað-
setning merkja framan við Breiðamerkurjökul við
Fellsfjall og Skálafellsjökul er tiltæk og því er hægt að
meta hop þar líkt og fyrir Kvíárjökul og Fjallsjökul.
Brókarjökull – Ekki var komist til mælinga á sporðin-
um vegna gasmengunar frá eldsumbrotunum í Holu-
hrauni.
Heinabergsjökull – Farið var tvisvar að mælistaðnum
við Geitakinn haustið 2014 en aðstæður til mælinga
voru erfiðar í bæði skiptin. Mæla þarf langa vega-
lengd yfir lón með þríhyrningamælingum og fjarlægð-
armæli. Mjög mismunandi niðurstöður komu út úr
mælingunum í hvorri ferð. Samkvæmt skýrslum Hjör-
dísar Skírnisdóttur var þoka og súld í bæði skiptin og
olli það vandræðum við hornamælingar og fjarlægð-
armælingar. Báðar mælingarnar gefa til kynna fram-
gang upp á nokkur hundruð metra en vegna mismun-
andi niðurstaðna er nákvæm tala ekki tiltæk. Hjördís
getur þess einnig að það gæti verið möguleiki að jök-
uljaðarinn sem mælt var að sé stykki sem hafi losnað
frá jöklinum sjálfum. Mælingin væri þá í raun aðeins
að ísjaka á floti í lóninu og gæfi ekki rétta mynd af
stöðu sporðsins.
Fláajökull – Mælilína við jöklamerki 150 og 151 er
ekki vel staðsett miðað við núverandi stöðu sporðs-
ins og ekki hefur verið mælt á henni síðan árið 2000.
Henni er því sleppt úr töflu að þessu sinni en tölur frá
fyrri árum má finna í fyrri skýrslum í Jökli um jökla-
breytingar. Bergur Pálsson hefur undanfarin ár mælt
á tveimur eldri mælilínum frá jöklamerkjum 148 og
149 og jöklamerkjum 152 og 153. Gögn frá eystri lín-
unni eru með í fyrri jöklabreytinga töflum en gögn frá
vestari línunni koma nú ný inn í töfluna. Samkvæmt
skýrslu Bergs er jökullinn við báða mælistaði minna
úfinn og lægri að sjá en áður.
Rjúpnabrekkujökull – Ekki varð komist að Rjúpna-
brekkujökli til mælinga haustið 2014 því svæðið norð-
an Vatnajökuls var lokað vegna eldsumbrotanna í
Holuhrauni.
Glacier variations 1930–1970, 1970–1995, 1995–
2012 and 2012–2013
The Iceland Glaciological Society received reports on
glacier variations at 41 sites along glacier margins.
During the fall of 2014, snow at the glacier snout or
gas pollution from the volcanic eruption in Holuhraun
prevented measurements at six locations. Glacier re-
treat was observed at 31 survey sites. Kötlujökull was
stationary whereas Kvíárjökull advanced. Svínafells-
jökull advanced at one of two measurement locations.
Heinabergsjökull has advanced by Geitakinn but a
proglacial lake prevented an exact measurement at
that location.
94 JÖKULL No. 65, 2015