Breiðfirðingur - 01.04.2009, Qupperneq 25

BREIÐFIRÐINGUR
23
Magnús Einarsson dýralæknir (1870-1927) giskaði íyrstur manna
á, að fjárdauðinn á Skarði hefði getað verið miltisbrandur. í grein í
Búnaðarritinu 1898 sagði hann (s. 102):
Það er fyrst árið 1865, að maður hittir fyrir sjer lýsingu eða sögu
um sjúkdóm, sem líkindi em til að hafi verið miltisbrandur. ...
sýkin var ekki talin bráðapest, enda er það sjaldgæft, að hún
drepi til muna um það leyti.
Hér fullyrðir Magnús Einarsson með öðrum orðum ekki neitt
um, að miltisbrandur hafi verið í fénu á Skarði 1865, en það er
aftur á móti gert í Dýralœkningabók, sem kom út að honum
látnum 1931, en þar stendur (s. 284):
Ekki vita menn til þess, að miltisbrandur hafi gert vart við
sig hér á landi fyrr en árið 1865. Þá drapst úr honum á annað
hundrað fjár á einum bæ á Skarðsströnd (vestra).
Eftir þessari fullyrðingu Magnúsar Einarssonar hafa menn í
grandaleysi farið. Það styðst ekki við gamlar heimildir að telja
hann miltisbrand, heldur virðist það vera fremur lítt grunduð
ályktun, sem fyrst kemur fram löngu eftir atburðinn.
Friðrik Eggerz fullyrti að fjárdauðinn hafi verið af
mannavöldum, og erfitt er að rengja frásögn hans, þótt gott
væri að fá staðfestingu annars staðar.
Sigurður Sigurðsson dýralæknir veit ekki til þess, að
miltisbrandur hafi hagað sér með þessum hætti í sauðfé
hérlendis. Hann sagði um fjárdauðann á Skarði 1865 í bréfi til
mín 15. febr. 2005 og mátti ég gjarna hafa það eftir honum:
Ég trúði því aldrei að þetta fjártjón lýsti miltisbruna og taldi
að þarna gæti hafa verið um að ræða skyldan sjúkdóm
bráðapestinni, svokallaða gamapest.
Hér er með öðrum orðum komin sú skýring, eða öllu heldur
tilgáta um, að hér hafi verið annar sjúkdómur en miltisbrandur.
Flest bendir þó til að fjárdauðinn hafi verið af mannavöldum og
engin frambærileg ástæða til að telja, að um miltisbrand hafi
verið að ræða.
Eitt atriði er þó allra mikilvægast í þessu sambandi.