Breiðfirðingur - 01.04.2009, Side 70

68
BREIÐFIRÐINGUR
Sælingsdal í Dalasýslu. Laug þessi hefur lengi verið kölluð
Sælingsdalslaug og virðist hún eftir elstu heimildum hafa verið
mikið notuð. Sturlunga saga telst vera því sem næst sam-
tíðarsaga. Innan um aðalsöguefni Sturlungu sem eru deilur um
beit, búfé, hey, land, konur, auð og völd má finna ómetanlegar
heimildir um líf og störf fólks eins og baðferðir. Litlar heimildir
eru um að fólk hafi farið til laugarinnar eftir að Sturlunga saga
var rituð.
Hér á eftir verður rakin saga laugarinnar eftir tiltækum
ritheimildum bæði gömlum og nýjum. Skoðað verður hvað
varð til þess að laugin féll í gleymsku og hvarf síðan af yfirborði
jarðar. Einnig er athugað hvort ekki sé mögulegt að finna þessa
laug nú þegar hægt er að kanna með tiltölulega einföldum
tækjum hvort mannvistarleifar leynast undir jarðvegi. Ef laugin
fyndist myndi það styrkja staðfræði Laxdœla sögu öllum
unnendum sögunnar til mikilla ánægju og hugsanlega efla
ferðamannaþjónustu sem þegar er til staðar á Laugum.
Laxdœla saga segir frá landnámi Auðar djúpúðgu og
ættmennum hennar um 890 og sögunni lýkur um 1073. Sagan
er talin rituð nálægt miðri 13. öld. Hún er varðveitt í
Möðruvallabók, eftirriti Vatnshyrnu og fleiri handritum.
Það má segja að Laxdæla saga sé einskonar ættarsaga en
líka héraðssaga þar sem fjöldi manns kemur fyrir. Laxdœla
saga gerist að stórum hluta í Dalasýslu og bærinn Laugar kemur
þar þó nokkuð við sögu. í fyrsta lagi átti þar heima Guðrún
Ósvífursdóttir sem var ein aðalpersóna sögunnar. Ósvífur faðir
hennar bjó þar og Laxdœla saga getur þess ekki að hann hafi
búið annarstaðar. Á Laugum er talið að Guðrún hafi vaxið upp
og þar segir sagan að hún hafi búið með öðrum og þriðja
eiginmanni sínum. í öðru lagi var þar laug sem virðist ekki hafa
verið aðeins fyrir heimilisfólk heldur hafi hún verið al-
menningsbaðlaug og öllum heimil. Laxdœla saga segir að
Guðrún Ósvífursdóttir er við laugina þegar Gestur spaki
Oddleifsson í Haga kemur þar við á leið sinni til þings: