Fréttablaðið - 10.11.2018, Page 18

Útgáfufélag: torg ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
ritStjórar: Kjartan Hreinn Njálssson kjartanh@frettabladid.is, Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is, markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is fréttablaðið.iS: Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 85.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án
endurgjalds. ISSN 1670-3871 fréttablaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5800, ritstjorn@frettabladid.is helgarblað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is
menning: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Gunnar
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir

Því er
eðlilegt að
spyrja: Var
veiking
íslensku
krónunnar
hluti af
björgunar­
aðgerðum
stjórnvalda?
Frá ágúst­
byrjun hefur
gengi
krónunnar
fallið yfir
10%. Var
það ákvörð­
un stjórn­
valda að
fella gengi
íslensku
krónunnar?
EMBASSY OF CANADA - VEHICLE FOR SALE
Sendiráð Kanada - Bíll til sölu
• VOLVO XC-70 (TV-951)
• Árgerð 2007
• Bensín - Sjálfskiptur
• Ekinn 80,000 km
• Sölusköðun frá Brimborg fylgir með.
Upplýsingar í sima 575 6509 á milli 9. og 12.
TILBO
Ð
ÓSKA
ST
Waitrose heitir breskur stórmarkaður þar sem miðaldra millistéttarfólk kaupir sér lífrænan elixír – hummus, avókadó, djús úr granatepl-
um, hveitigrasi og mórölsku yfirlæti – á uppsprengdu
verði. Verslunin gefur auk þess út vinsælt tímarit um
mat. Nýverið sagði ritstjóri Waitrose Food tímaritsins
brandara um grænmetisætur. William Sitwell sagðist
orðinn svo leiður á jurtaætum að hann lagði til að þeim
yrði slátrað. Ekki leið á löngu uns internetið slátraði rit-
stjóranum. Sitwell sagði af sér vegna brandarans.
Ástæður afsagna eru jafnfjölbreyttar og menn-
irnir eru margir. Linus Torvalds er finnskur tölvunar-
fræðingur og stórstjarna í tækniheiminum en hann
er upphafsmaður stýrikerfisins Linux sem knýr áfram
stóran hluta internetsins og alla Android-síma veraldar.
Í september síðastliðnum steig Torvalds til hliðar sem
aðalforritari Linux. Ástæðan: Hann hagaði sér eins
og fífl. Torvalds, sem trúði ekki á kurteisi, var þekktur
fyrir að ausa óhróðri yfir samforritara sína ef þeir stóðu
ekki í stykkinu: „Farðu og stútaðu þér; heimurinn væri
betri án þín,“ tjáði hann einum. „Haltu f****** kjafti,“
sagði hann við annan. Torvalds sneri aftur til vinnu um
mánaðamótin, breyttur maður með siðareglur fyrir
Linux-samsteypuna í farteskinu.
Sumir snúa aftur oftar en einu sinni. Peter Mandel-
son var þingmaður breska Verkamannaflokksins á
árunum 1992-2004. Árið 1998 sagði Mandelson af sér
sem iðnaðar- og viðskiptaráðherra í ríkisstjórn Tony
Bla ir er upp komst að hann hefði þegið 373.000 punda
leyni-lán frá póli tísk um samflokksmanni til að kaupa
sér hús í auðkýfingahverfinu Nott ing Hill í London. Tíu
mánuðum síðar sneri hann aftur sem Norður-Írlands-
málaráðherra. En árið 2001 sagði hann aftur af sér emb-
ætti, að þessu sinni vegna ásakana um að hafa hlutast
til um að indverskur viðskiptajöfur fengi breskan
ríkisborgararétt. Mandelson sem gjarnan hefur verið
kallaður myrkrahöfðingi breskra stjórnmála er sannar-
lega eins og afturgengin teflonpanna því árið 2008
komst hann enn á ný í ríkisstjórn er Gordon Brown
gerði hann að viðskiptaráðherra. „Allt er þegar þrennt
er,“ var haft eftir myrkrahöfðingjanum sleipa.
En ekki heppnast allar afsagnir. Í upphafi þessa árs
mætti Michael Bates, barón sem á sæti í lávarðadeild
breska þingsins, nokkrum mínútum of seint til þing-
fundar. Bates átti að sitja fyrir svörum um launaójöfnuð
en þar sem hann var ekki kominn leysti kollegi hans
hann af hólmi. Bates var svo miður sín yfir að hafa
mætt of seint í vinnuna að hann stóð upp í þingsal,
sagðist skammast sín fyrir hegðun sína og sagði af sér á
staðnum. Forsætisráðherra neitaði hins vegar að taka
uppsögnina gilda. Bates situr því enn.
Vængstýfð af von
Ástæður fyrir afsögnum eru margar. Þær eru einnig
margar ástæður þess að menn segja ekki af sér – nánar
tiltekið 130.000.000.000.
Fjölmiðillinn Stundin hefur undanfarið fjallað um
fjármál fyrirtækja í eigu fjölskyldu Bjarna Benedikts-
sonar fjármálaráðherra í aðdraganda hrunsins 2008.
Greinir Stundin frá því að fyrirtæki sem Bjarni kom að
fyrir hönd fjölskyldu sinnar hafi fengið afskriftir upp á
130 milljarða króna.
Lélegur brandari; almennur dónaskapur; pólitísk
myrkraverk; skróp í vinnuna. Allt eru þetta ástæður
afsagna. 130 milljarða afskriftir á vakt ráðherra – ekki
samgönguráðherra, ekki utanríkisráðherra, ekki
kökuskreytingaráðherra, heldur ráðherra fjármála –
veldur hins vegar ekki einu sinni fjaðrafoki.
En hvað um það. Við höldum okkar striki, vængstýfð
af von um að senn komi röðin að okkur að beintengjast
banka með slöngu í æð, önnum kafin í algleymi hvers-
dagsins, umvafin þeirri hugljúfu en svolítið yfirþyrm-
andi vissu að það eru 44 dagar til jóla og þessar sörur
baka sig ekki sjálfar. Kannski að Bjarni kíki í heimsókn
og sáldri yfir þær smá sykurskrauti – en best að hleypa
honum þó ekki í heimilisbókhaldið.
Bjarni og heimilisbókhaldið
Fréttablaðið greindi í október frá skipan starfs-hóps með full trúum forsætis- og fjár mála ráðu-neyt is og Seðla bank ans. Starfshópurinn vann svokallaða sviðs mynda grein ing u vegna mögu-legra áfalla í rekstri WOW air.
Á mannamáli voru stjórnvöld að skoða hvaða
afleiðingar gjaldþrot WOW hefði á þjóðarbúið. Niður-
stöðurnar voru að gjald þrot félagsins gæti leitt til að
lands fram leiðsla drægist saman um tæp þrjú pró sent
og gengi krón unnar gæti veikst um allt að 13 pró sent á
næsta ári. Til samanburðar gerði spá Hagstofunnar og
Seðlabankans ráð fyrir 2,7 prósenta hagvexti og að gengi
krónunnar héldist stöðugt. Fram kom að fall WOW gæti
orðið til þess að útflutningur drægist saman um tíu pró-
sent, verðbólga hækkaði um þrjú prósent – færi hátt í sex
prósent – og að um 1.400 manns bættust á atvinnuleysis-
skrá. Þetta væri grafalvarleg staða.
Erfiðleikar WOW hafa verið til umræðu. Framan-
greindar upplýsingar lýsa hversu mikil áhrif áföll stórra
fyrirtækja hafa á okkar litla hagkerfi. Vonandi tekst að
koma rekstri íslenskra flugfélaga í skjól og verja þau
mikilvægu störf sem þar eru unnin, og þau fjölmörgu
afleiddu störf sem þau skapa.
Fjölmörgum spurningum er þó ósvarað þegar litið er
yfir atburðarásina. Icelandair, sem hefur keypt WOW,
er skráð félag í Kauphöllinni. Eigendur þess eru líf-
eyrissjóðir, fagfjárfestar og almenningur. Hjá skráðum
félögum er gert ráð fyrir að allir sem hlut eiga að máli fái
sömu upplýsingar á sama tíma. Var það svo?
Fréttablaðið greindi nýlega frá fundarhöldum um
vanda flugfélaga, sem stjórnmálamenn og embættis-
menn tóku þátt í. Hvaða upplýsingar voru veittar á þeim
fundum? Og hvaða upplýsingar hafði starfshópurinn
sem vann sviðsmyndagreininguna?
Forsætisráðherra ræddi kaup Icelandair á WOW í
viðtali í vikunni og sagðist ekki geta sagt að þetta hefði
komið sér á óvart og auðvitað „höf um við fylgst grannt
með þess um mál um um nokk urt skeið“.
Forsætisráðherra verður að upplýsa hvaða upplýsingar
hún hafði. Kaupin komu almennum fjárfestum á óvart,
en ekki forsætisráðherra. Hlutabréf Icelandair hækkuðu
um tæplega 40% á dagsparti. Hverju hafði forsætisráð-
herra fylgst svona grannt með? Hafði ríkisstjórnin meiri
upplýsingar en eigendur fyrirtækisins? Forsætisráðherra
segir „við“. Hverjir eru við? Getur verið að innherjaupp-
lýsingar hafi verið meðal fólks sem ekki var skráð sem
innherjar? Af fréttum er ljóst að ekki ber öllum saman
um aðdraganda og tímalínu kaupanna. Það er umhugs-
unarefni. Hluthafar Icelandair hljóta að spyrja af hverju
opið var fyrir viðskipti með bréf félagsins að morgni
5. nóvember í ljósi þeirra upplýsinga sem nú liggja fyrir.
Seðlabankinn tók þátt í sviðsmyndagreiningunni.
Bankinn hafði gert ráð fyrir stöðugu gengi íslensku
krónunnar í náinni framtíð. Íslenska krónan hefur hins
vegar fallið eins og steinn samfara vinnunni við úrlausn
vanda flugfélaganna. Því er eðlilegt að spyrja: Var veiking
íslensku krónunnar hluti af björgunaraðgerðum stjórn-
valda? Frá ágústbyrjun hefur gengi krónunnar fallið
yfir 10%. Var það ákvörðun stjórnvalda að fella gengi
íslensku krónunnar?
Innherjar víða
1 0 . n ó v e m b e r 2 0 1 8 L A U G A r D A G U r18 s k o ð U n ∙ F r É T T A b L A ð i ð
SKOÐUN
1
0
-1
1
-2
0
1
8

0
4
:2
2
F
B
1
2
0
s
_
P
1
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
9
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
1
5
A
-6
9
B
8
2
1
5
A
-6
8
7
C
2
1
5
A
-6
7
4
0
2
1
5
A
-6
6
0
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
1
2
0
s
_
9
_
1
1
_
2
0
1
8
C
M
Y
K