Fréttablaðið - 10.11.2018, Blaðsíða 104

Sverrir Norland sendir frá sér fimm bækur í þessu jólabókaflóði, þrjár stuttar skáldsögur, smásagna-safn og ljóðabók, sem eru haganlega hnýttar saman
með snotru snæri. „Ég hef alltaf
verið hrifinn af stuttum bókum sem
maður getur lesið í einum rykk. Svo
datt mér í hug að gefa út nokkrar
stuttar bækur saman, sem væru
eins og ein stór bók, og selja á verði
einnar bókar,“ segir hann.
Sverrir er einn af höfundum For-
lagsins en bækurnar fimm koma út
hjá nýrri útgáfu, AM forlagi. „Ég er
ennþá hjá Forlaginu, þessi útgáfa er
eins konar hliðarbúskapur sem ég
og fólk í kringum mig stendur að,“
segir Sverrir. „Konan mín hannar
bækurnar, karl faðir minn er yfir-
lesari, bræður mínir setja upp vef-
síðuna og vinir mínir hjálpuðu mér
að hnýta saman bækurnar.“
Morð á Kaffi Best
Spurður um efni skáldsagnanna
segir Sverrir: „Ein heitir Fallegasta
kynslóðin er alltaf sú sem kemur
næst og er saga um hóp ungra
Íslendinga sem ákveður að bjarga
íslenskum bókmenntum frá dauða
og gerir allt sem í sínu valdi stendur
til að ná því markmiði. Önnur
skáldsaga heitir Hið agalausa tívólí.
Framið er morð á hinu smekklega
Kaffi Best í Vesturbænum og tvær
seinheppnar lögreglukonur, Elísa-
bet og Lotta, þurfa að taka á honum
stóra sínum til að afhjúpa hrylli-
legan sannleikann. Í ljós kemur
að athyglisbrestur hefur náð svo
sterkum tökum á samfélaginu
að enginn, hvorki lögreglan né
almenningur, getur einbeitt sér að
málinu – nema yfirmaður morð-
deildarinnar, Sverrir Norland, sem
flýr í afskekkt kofaskrifli til að fá
frið til að hugsa. Þriðja skáldsagan
Manneskjusafnið segir frá tveimur
bræðrum, Kornelíusi Páli og Sig-
valda Óla, sem missa foreldra sína
ungir. Skáldsagan fjallar einkum um
hvernig bræðurnir vinna úr sorginni
og það hvernig við horfum ólíkum
augum á veröldina og höslum okkur
þar völl með mismunandi hætti – og
hvernig við getum endurskapað alla
veröldina í krafti listarinnar.“
Íslensk menning mjög bandarísk
Ljóðabókin í pakkanum er Erfða-
skrá á útdauðu tungumáli, þriðja
ljóðabók höfundar, og þar segist
hann vera að fjalla um það hvern-
ig væri að yrkja á tungumáli sem
enginn annar skilur lengur. Ljóðin
er ýmist frjáls eða rímuð. Smá-
sagnasafnið Heimafólk geymir sjö
sögur sem lýsa fólki sem er rótlaust í
alþjóðlegum samtíma. „Þar er ég að
fjalla um það hver er heimamaður
þegar öll landamæri hafa verið máð
út af tækni, loftslagsbreytingum og
samruna ólíkra menningarheima,“
segir Sverrir.
„Í þessum fimm bókum mínum
fjalla ég um ýmislegt en ekki síst það
að vera Íslendingur af kynslóð þar
sem talað er um tungumálið eins og
það sé gamalmenni sem sé að fara
að geispa golunni. Að mörgu leyti
er íslensk menning mjög banda-
rísk. Í verkum mínum er ég meðal
annars að spyrja hver við séum. Ég
vil skrifa um íslenskan samtíma því
ef við hættum að hugsa um sam-
félag okkar á tungumálinu okkar
þá verður ákveðið rof.“
Mikilvægi góðra lesenda
Mikil ferðalög eru fram undan hjá
Sverri. „Ég verð í Mexíkó fram yfir
jólin og síðan liggur leiðin til Japans
þar sem ég ætla meðal annars að
vinna á bóndabæ og læra að rækta
grænmeti. Næsta haust fer ég svo í
nám í umhverfisfræðum í Frakk-
landi. Mikil ógn vofir yfir heim-
inum. Dýra- og plöntulíf er í hættu
og borgir og staðir eru að sökkva.
Bókin og skáldskapurinn eru í
hættu. Allt sem ég trúi á er í hættu.
Á tímabili hugsaði ég: Ég get ekki
bara setið heima hjá mér og búið
til vandamál og skáldað upp fólk
þegar það er svo margt annað sem
þarf að gera.
Mér finnst við vera búin að
aftengja okkur svo mörgu, líka
hvert öðru, en ef við gefumst upp
og hættum að búa til sögur og trúa
á þær þá getum við sleppt þessu
öllu. Ég mun aldrei hætta að trúa á
orðin og skáldskapinn. Maður sest
niður með bók og hleypir annarri
rödd að og slekkur nánast á sjálfum
sér. Sem betur fer eigum við marga
fína rithöfunda en ég held jafnvel að
góðir lesendur sem hampa bókum
séu orðnir mikilvægari en góðir rit-
höfundar.“
Allt sem ég trúi á er í hættu
„Ef við hættum að hugsa um samfélag okkar á tungumálinu okkar þá verður ákveðið rof.“ FréttaBlaðið/anton BrinK
Sverrir Norland
sendir frá sér fimm
stuttar bækur. Á
leið til Japan að
vinna á bóndabæ
og rækta grænmeti.
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrun@frettabladid.is
Á tímabili hugSaði
ég: ég get ekki bara
Setið heima hJÁ mér og búið
til vaNdamÁl og SkÁldað
upp fólk þegar það er Svo
margt aNNað Sem þarf að
gera.
Saga prjóns á Íslandi og prjóna-hefð í íslenskum búningaarfi er efni fyrirlestrar Guðrúnar
Hildar Rosenkjær, meistara í klæð-
skurði, í Þjóðminjasafninu í dag
klukkan 14. Hún hefur endurgert
þrjár peysur frá liðnum öldum, sem
hún segir að sumu leyti tilgátur og
þær verða til sýnis á staðnum.
„Það eru meira en hundrað ár
síðan svona peysur hafa verið prjón-
aðar og það eru ekki til neinar upp-
skriftir. Mæður kenndu dætrum og
þannig viðhélst þekkingin. Allar
mælingar voru gerðar með hönd-
unum. Konurnar settu bara höndina
á líkamann og sögðu kannski: „Já,
þetta er ein spönn og kvartil og tveir
þumlungar í viðbót. En þegar maður
fer að vinna eftir sömu aðferðum og
þær þá kemur þetta,“ segir Guðrún
Hildur.
Á Þjóðminjasafninu eru peysur
til, að sögn Guðrúnar Hildar, en þær
eru orðnar ansi þófnar svo það er
erfitt að telja þær út. „Ég hætti samt
ekki fyrr en ég var búin að telja út
eina, hún er frá 1890 og hún er tólf
hundruð lykkjur, prjónuð á prjóna
númer 1,25. Ég hugsa að bandið sé
innflutt en fólk gat líka spunnið
mjög fínan þráð hér á landi,“ segir
Guðrún Hildur sem kveðst hafa
fundið ýmislegt út með rannsókn-
um, enda stundi hún meistaranám
í sagnfræði núna.
  „Ég var svo heppin að mér
áskotnaðist lítill miði frá fullorðinni
konu sem hafði varðveitt hann frá
formæðrum sínum. Þar var hand-
skrift frá seinni hluta nítjándu aldar.
Þar stóð: „Fitja 53 á 14 prjóna.“ Með
þessari einu línu opnaðist upphafið
að verkinu. Ég fór að prjóna peysu á
14 prjóna af stærðinni 1.50.“
Guðrún Hildur er meistari í klæð-
skurði og kjólasaumi. Ásamt manni
sínum, Ásmundi Kristjánssyni vél-
virkja og gullsmið, rekur hún fyrir-
tækið Annríki í Hafnarfirði. Þar eru
þau með saumaverkstæði, gull-
smíðaverkstæði, litla verslun, nám-
skeið og fræðasetur með búninga-
safni. „Við erum stór á þessu litla
sviði og fólk kemur mikið til okkar,
segir Guðrún Hildur sem núna fæst
við að prjóna peysu eftir uppskrift
sem Skúli fógeti skrifaði niður
1770 og  engin hefur treyst sér til
að prjóna eftir. „Reynslan sem ég er
komin með auðveldar mér verkið.“
gun@frettabladid.is
Ein spönn og kvartil og tveir þumlungar í viðbót
Peysan sem Guðrún Hildur klæðist er saumuð úr klæði en með prjónuðum
ermum. Maður hennar, Ásmundur, er í vesti með prjónuðum boðungum.
mæður keNNdu
dætrum og
þaNNig viðhélSt þekk-
iNgiN.
1 0 . n ó v e m b e r 2 0 1 8 L A U G A r D A G U r52 m e n n i n G ∙ F r É T T A b L A ð i ð
menning
1
0
-1
1
-2
0
1
8
0
4
:2
2
F
B
1
2
0
s
_
P
1
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
8
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
1
5
A
-6
4
C
8
2
1
5
A
-6
3
8
C
2
1
5
A
-6
2
5
0
2
1
5
A
-6
1
1
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
1
2
0
s
_
9
_
1
1
_
2
0
1
8
C
M
Y
K