Fréttablaðið - 10.11.2018, Qupperneq 88

Úr 2. kafla
SÍÐDEGI
GRETTISGATA 46
SUNNUDAGUR,
18. JANÚAR 1959
Fíngerðar hendur Hjartar titruðu
þegar hann rétti henni kamelbrúnu
vetrarkápuna sem hafði hangið í for-
stofunni. Hún þóttist ekki taka eftir
neinu og lést vera upptekin af því að
leita að sjalinu sem hún vissi að lægi
samanbrotið innan í hattinum sem
enn lá uppi á hillunni fyrir ofan fata-
hengið.
Ingibjörg áttaði sig á að skjálftinn
í höndum hans stafaði ekki einungis
af spennu vegna kvöldsins heldur var
áfengisþorstinn farinn að segja til
sín, en hann hafði haldið aftur af sér
í drykkjunni í návist hennar síðustu
vikur. Löngunin til að segja eitthvað,
grátbiðja hann enn og aftur um að
snúa við blaðinu, kraumaði innra
með henni, en staðföst beit hún á
jaxlinn.
Af eigin raun þekkti hún tilfinn-
inguna óþægilega vel. Tilhlökkunin
sem magnast upp þegar hellt er í
glasið, þetta dásamlega hljóð þegar
vökvinn rennur úr flöskunni og
stundin þegar sopinn fyllir vitin.
Nautnin þegar áhrifin streyma út í
blóðið, flæða um æðarnar og allar
áhyggjur hverfa á braut. En hann
átti að vita betur og á þessari stundu
lét hún sem ekkert væri. Nú þegar
sonur hennar stóð á þessum miklu
krossgötum, var hvorki staður né
stund til að predika yfir honum.
Ítrekað hafði hún sagt allt sem
segja þurfti.
Í þrjátíu ár hafði hún skrifað
honum frá Ameríku, stungið þykk-
um bréfunum í umslögin og farið
með þau á pósthúsið sem stóð rétt
fyrir neðan gistiheimilið hennar á
2643 Broadway í New York.
Þörfin fyrir að hvetja hann, styðja
og leiðbeina hafði aldrei vikið frá
henni.
Í fyrstu voru bréfin hlý og hvetj-
andi, einlægar kveðjur frá móður til
sonar sem hún hafði verið neydd til
að yfirgefa í æsku þegar hún fluttist
– eða öllu heldur flúði land og fór
eins langt í burtu og hún mögulega
komst frá illum tungum í Reykjavík.
Hún lýsti því hvernig líf hennar og
bróður hans var í nýja landinu, og
sagði að hún saknaði hans. Vonandi
kæmi hann sem fyrst.
Þótt aldrei bærust svör skrifaði
hún áfram í þeirri von að þrautseigj-
an sannaði fyrir honum að hún elsk-
aði hann. Að hann væri það fyrsta
sem hún hugsaði um þegar hún
vaknaði upp í ys og þys stórborgar-
innar í 5000 kílómetra fjarlægð og
það síðasta þegar hún færi þreytt að
sofa snemma á kvöldin – en þá þegar
var komin nótt hjá honum langt
norður í Atlantshafi.
Hún varð að sanna fyrir honum að
það hefði ekki verið ætlun hennar að
svipta hann áhyggjulausri æskunni
og hvað þá að skilja hann eftir þegar
skipið sigldi burt með hana og litla
bróður. Hann varð að trúa því að
hún hefði veifað honum ef hún hefði
treyst sér til þess – ef það hefði ekki
verið of sárt að kveðja. Auðvitað
ætlaði hún alltaf að koma aftur, en
hún gat það ekki. Hann hlaut að vita
að hún ætlaði sér þetta aldrei. Ekkert
af þessu.
Einstaka sinnum fékk hún fréttir
af honum, fallega drengnum með
bláu augun og ljósu lokkana sem alls
staðar vakti athygli fyrir fjölþætta
greind og mælsku. Strax í æsku lék
hann sér að tungumálum og stærð-
fræði, að ógleymdum tónlistarhæfi-
leikum sem nutu sín hvort sem var
við fiðluleikinn eða píanóið.
Og í órafjarlægð breyttist hann
smám saman í ungan mann, fiðlu-
leikara, píanóleikara, rithöfund, eig-
inmann, föður og menntaskólakenn-
ara.
Þá fyrst hætti hún að skrifa honum
bréf um allt og ekkert en fór að láta
eftir sér að lauma til hans góðum
ráðum um hvernig hann gæti losn-
að úr fjötrum ástríðnanna – sama
hverjar þær væru. Hvernig hann
gæti orðið öllu óháður og óbundinn
af hinu jarðneska tildri. Verið frjáls.
Árum saman svaraði hann í engu
hvatningu hennar en bréfin sendi
hún áfram, eitt fyrir hverja árstíð.
Vetur.
Sumar.
Vor.
Haust.
Á veturna, skömmu fyrir jól, fylgdi
þeim kassi með óvæntum glaðningi
frá Ameríku. Góðgætið valdi hún
vandlega. Hún ímyndaði sér að
eiginkona Hjartar yrði þakklát fyrir
þurrkaða ávexti fyrir hátíðarnar og
alveg var hún viss um að litlu synir
hans þrír kynnu að meta Hershey-
súkkulaði, sleiki brjóstsykur og
kúlutyggjó sem ekki fékkst á Íslandi.
Fyrir hann sjálfan sendi hún nýjustu
tímaritin. Árlega fékk hún skilaboð
með þakklæti fyrir kassann en aldrei
var minnst á bréfin.
Ástandið á syninum, þegar hún
kom loks til landsins eftir 30 ára
útlegð, var verra en hún hafði óttast
og svo vanhirtur var hann að ekki var
að undra að sálargróður hans hefði
visnað.
Þarna stóð hann, fölur og fár, í
þröngri en langri forstofunni og
otaði að henni yfirhöfninni líkt og
hann væri að ýta á hana að drífa
sig út. Þau höfðu varla lokið við að
drekka síðdegisteið þegar hann sagð-
ist sjálfur ætla að ganga frá bollunum
sem þau höfðu nýlokið úr. Þeir stóðu
enn á eldhúsborðinu ásamt sykurk-
arinu, en hún vissi að hann hafði
einungis sagt þetta til að hún tefðist
ekki við frágang í eldhúsinu. Hann
vildi að hún færi sem fyrst.
Áður en Unnur, eiginkona hans,
kæmi heim.
Áhyggjur hans voru óþarfar,
hún þráði sjálf að komast út úr
litlu risíbúðinni sem var um 65 fer-
metrar en virkaði enn smærri en
gólfflöturinn sýndi því megnið af
henni var undir súð. Ef hún kunni
enn að umreikna metra yfir í fet voru
það um 700 ferfet auk þvottahússins.
Rúmgóða stofuna innst á ganginum
hafði hún fengið út af fyrir sig meðan
á dvölinni stóð og ekki gat hún kvart-
að yfir dívaninum sem Unnur hafði
búið vandlega um áður en hún kom.
Úr stofunni var opið inn í svefn-
herbergið þar sem fjölskyldan svaf,
hjónin í tvíbreiðu rúmi, yngri dreng-
irnir tveir í koju og sá elsti á litlum
bedda. Herbergin voru svipuð á
stærð og þau sem hún leigði út á
Broadway þar sem yfirleitt gistu
ekki nema tveir í einu. Gólfpláss var
Sterkar
formæður
Ásdís Halla Bragadóttir skoðaði sögu for-
mæðra sinna í nýrri bók sinni, Hornauga.
Hún leitaði fanga í skjalasöfnum heima og
erlendis, gróf upp áður óbirt einkabréf og
umdeildar játningar. Fréttablaðið birtir brot
úr öðrum kafla bókarinnar.
Ásdís Halla Bragadóttir vildi vita meira um föðurfjölskyldu sína eftir að hafa fundið blóðföður sinn. MyND/ÁSDÍS
Ingibjörg Líndal í
nóvember 1919,
komin rúmlega
sex mánuði á leið
með yngri son
sinn. MyND/SIG-
RÍÐUR ZoëGA
nær ekkert í svefnherberginu þegar
búið var að koma þar fyrir rúmum
fyrir fimm manna fjölskyldu, einum
skáp og lítilli kommóðu.
Á svefnherbergishurðinni, sem
sneri út að forstofunni, hékk jakki
Hjartar, í stíl við stífpressuðu bux-
urnar sem hann var kominn í.
Hún vissi að hann yrði glæsilegur í
honum þegar stóra stundin rynni
upp. Dökkgrár liturinn og rifflað
efnið myndi njóta sín við hvítu
skyrtuna og ljósgráa bindið sem
hann var búinn að hnýta um hálsinn.
Vissulega var hann grannholda og
þreytulegur, með dökka bauga undir
augunum, en hann var áberandi
snyrtilegur og fríður, húðin slétt og
ljóst snöggklippt hárið vatnsgreitt
til hliðar.
„Fannstu sjalið?“
Með uppgerðarbrosi svaraði hún
játandi, dró sjalið upp úr dökkbrúna
hattinum sem hún hafði teygt sig
eftir, tvívafði um hálsinn og hnýtti
laust. Hún flýtti sér hægt í skóna
og lét ekki á því bera að hún nýtti
augnablikið til að dást að honum.
Stundirnar þegar þau voru bara tvö
ein höfðu ekki verið margar eftir að
hún kom til landsins.
Helst hefði hún viljað fylgja
honum gangandi niður í Sjálfstæð-
ishús þar sem útvarpsupptakan fór
fram, en hann sagðist vilja fara einn.
Hann þyrfti næði fyrir upptökuna,
að hvíla hugann og ná einbeitingu.
Til mikils var að vinna og til að
gefa honum svigrúm hafði Ingibjörg
gert sér upp erindi, sagst ætla að
útrétta. Hún tók við kápunni, klæddi
sig í hana og setti upp hattinn sem
náði vel yfir hárið sem var tekið upp
í hnút á hnakkanum.
„Við sjáumst í kvöld þegar ég er
búinn.“
Hún samsinnti því og sagðist
treysta því að hann gerði sitt besta. Í
þann mund sem hann lokaði dyrun-
um á eftir henni horfði hún ákveðið í
augun á honum og kvaddi hann með
sínum hætti:
„Hjörtur minn … láttu mig ekki
verða fyrir vonbrigðum.“

Af eigin
rAun
þekkti Hún
tilfinn
ingunA
óþægilegA
vel
Jólabækurnar 2018
1 0 . n ó v e m b e r 2 0 1 8 L A U G A r D A G U r36 H e L G i n ∙ F r É T T A b L A ð i ð
1
0
-1
1
-2
0
1
8
0
4
:2
2
F
B
1
2
0
s
_
P
0
8
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
8
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
3
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
3
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
1
5
A
-A
9
E
8
2
1
5
A
-A
8
A
C
2
1
5
A
-A
7
7
0
2
1
5
A
-A
6
3
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
1
2
0
s
_
9
_
1
1
_
2
0
1
8
C
M
Y
K