Breiðfirðingur - 01.04.2016, Side 29

BREIÐFIRÐINGUR 29V STU BYG Ð
einnig var fiskur notaður til vöruskipta. Breiðafjörður er mikil matar­
kista og í mestu harðindum sótti fólk þangað víða að af landinu. Ekki
var það þó landbúnaðurinn sem gaf mest af sér heldur margs konar
sjávarfang, fiskur, selur, fugl og jafnvel hvalur. Þekkt er sagan af Eggerti
Ólafssyni í Hergilsey sem bjargaði tugum manna í Móðuharðindunum
eftir Skaftárelda. Fóru þá hópar manna á vergang vestur í Breiðafjörð
og er sagt að Eggert hafi flutt sextíu til sjötíu manns í nokkrum ferðum
á áttæringi sínum, Hring, út í Oddbjarnarsker og nærði fólkið þar á
fugli, eggjum og sjávarfangi. Hann flutti þrjár kýr út í Sker og notaði
verbúðirnar sem þar voru fyrir fólkið og hvolfdi Hring til að allir gætu
fengið skjól.2 Á harðindaárunum sem voru í lok 19. aldar var oft þröngt
í búi í Breiðafjarðareyjum eins og annars staðar. Köld sumur og lítill
afrakstur af búskapnum og stundum lítið að hafa úr sjó vegna slæmra
gæfta og fiskleysis. Til dæmis var klára fisklaust í Bjarnareyjum vorið
1885 og fram á sumar, bág veðrátta og harðindi til lands og sjávar. Þeir
sem sóttu undir Jökul höfðu það best. Vermenn voru komnir snemma
heim að vestan frá Brunnum og sáu ekki ástæðu til að vera þar lengur
vegna ótíðar og fiskleysis.3
Nytin úr kúnum skipti þá miklu í svona harðindum. Þetta kemur vel
fram í grein Más Jónssonar: „Skrifað úr Skáleyjum 1882–1886“ sem
birtist í Árbók Barðastrandarsýslu 2012.4
Verstöðvar
Verstöðvar voru þar sem lending var góð og stutt á miðin. Mikilvægara
virðist samt hafa verið að stutt væri á miðin en að lending væri góð
því ótrúlegt er hve sumar lendingar voru erfiðar. Í Láturdal utan við
Hænuvík voru gerðir út tólf bátar á tímabili og þótti lendingin þar sérlega
hættuleg. Úr Láturdal reru einkum menn úr Patreksfirði en stutt er þaðan
á góð mið. Þá var einnig auðvelt að flytja aflann inn í fjörð á bátum frá
Láturdal. Á stöðum þar sem hægt var að lenda bát en ekki hægt að koma
honum undan sjó var kallað undansátur en uppisátur þar sem hægt var
að taka bátana upp. Uppisátri fylgdi aðstaða til útgerðar sem nefnd var
vergögn. Það var lendingin, rými fyrir aðgerð, hjallastæði, grjóttak í