Skírnir - 01.04.2012, Blaðsíða 15

SKÍRNIR
UNIR AUGA ÍMYND ÞINNI
13
Þetta sagði systir mín á einum stað í fjallinu þegar við stóðum við og
horfðum yfir dalinn og sveitina; og hún sagði það satt því ég sá hvernig
hýran skein á andlitinu á henni. (I, 285)
Sjálfur gefur hann „lítinn gaum að fegurð náttúrunnar“ (I, 286) og
hann tekur einnig „lítið eftir veginum" (I, 287), svo upptekinn er
hann af karlmennskuímynd sinni. Þannig kemur karlmennskan upp
á milli skáldsins og skáldskaparins, konunnar, landsins. Hún verður
þó að engu í lokin þegar hrynur úr fjallinu og frændinn fleygir sér
í fang systurinnar.
Það var að sönnu uppkast
„Vísur“ systurinnar á sveskjubréfinu eru ekki frumsamdar, heldur
þýðing á kvæði eftir (karl)skáldið Schiller, ortu í orðastað ungrar
konu sem grætur látinn unnusta og reynir að vekja hann upp með
tárum. Þær er því ekki að öllu leyti eftir systurina sjálfa.15 Kvæðið
er heldur ekki fullgert, en „að sönnu uppkast" sem bíður karl-
skáldsins að vinna úr og ljúka. Það gerir í táknrænni merkingu Jónas
Hallgrímsson sjálfur við birtingu þess undir nafninu „Meyjar-
grátur“ íFjölni 1843.
„Grasaferð" hefur hingað til verið talin rituð um eða fyrir árið
1836. Rökin fyrir því eru einkum þau að „Heiðlóarvísa" hafi verið
prentuð sem eyðufylling í Fjölni 1836, tekin úr sögunni sem þegar
var til.161 samræmi við þetta segir Matthías Þórðarson í skýringum
við þýðingu systurinnar í „Grasaferð“ að hún muni vera eldri en sú
sem birtist í Fjölni 1843, „og hefir Jónas breytt henni til bóta“.17
Þessu kann þó að vera öfugt farið og má leiða að því líkur að Jónas
hafi skrifað söguna um svipað leyti og þýðingar hans á þremur
15 Að systirin í sðgu Jónasar skuli fást við þýðingar fremur en frumsamin ljóð er at-
hyglisvert í ljósi kenninga um skáldskaparmiðlun breskra kvenna á 19. öld sem
með þýðingum á ljóðum eftir erlend karlskáld gátu bæði réttlætt skáldgáfu sína
og fengið fyrir hana viðurkenningu. Samt sem áður földu þær sig flestar undir
dulnefni, og þá nöfnum karla, sbr. Stark 2006:126-128.
16 Sbr. t.a.m. Hannes Hafstein 1883:xix; Jónas Hallgrímsson 1929-1937:1, 331;
Jónas Hallgrímsson 1989:IV, 123.
17 Jónas Haligrímsson 1929—1937:1, 395; einnig Kjartan Rúnar Gíslason 1964:35.